Abdest Nedir? Nasıl Alınır? Abdestin Sünnetleri ve Farzları Nelerdir?

Abdest Nedir? Nasıl Alınır? Abdestin Sünnetleri ve Farzları Nelerdir?

Namaz kılmanın şartlarından biri olan abdest İslam dininde temizliği simgeler. Dinimiz bize hem bedenimizi hem de kalbimizi temiz tutmamızı öğütler. Bu makalemizde abdestin farzları, sünnetleri ve daha fazlası hakkında gerekli bilgilere ulaşacaksınız.

Erkan Karaca

Abdest konusuna başlamadan önce temizliğin İslam dinindeki öneminden bahsetmekte fayda görüyoruz. İslam dini insanların her zaman hem bedenen hem de ruhen temiz olmasını buyurur. Saçların, tırnakların ve tüm bedenin temiz tutulması, güzel kokular sürülmesi dinimizde güzel karşılanan davranışlardandır. Elbette en önemlisi kişinin kalbini temiz tutması, başkalarına karşı kötü, fesat ve hain düşünceler içerisinde olmamasıdır.

Namaz kılmak, oruç tutmak, zekat vermek, kelime-i şehadet getirmek ve hacca gitmek İslam’ın beş şartlarıdır. Bunlar arasında yer alan namaz ise abdest alındıktan sonra yapılabilen bir ibadet türüdür. O nedenle abdest konusunu tüm detaylarıyla ele almalı ve gereken her şeyi öğrenmeliyiz.

[renkbox baslik="Tevhid Nedir? Tevhid Çeşitleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/tevhid-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/02/tevhid-hakkinda-bilgi.jpg" renk="siyah" yenisekme="evet"][/renkbox]

Bir zorunluluk olmasının yanında, kişinin manevi açıdan kendini temiz hissetmesi bakımından son derece önemli bir konudur. Abdest alan kişi kendini maddi ve manevi temizliğe ulaşmış hisseder. Abdestliyken alınan kararlarda, atılan adımlar ve başlanan işlerde hayır olduğuna inanılır. Bizler bu yazıda abdest konusu hakkında merak edilen tüm sorulara yanıt vermeye çalışacağız.

Abdest Nedir?

Abdest kelimesi, Türkçe'ye Farsça'dan geçmiştir. Fars dilinde "ab", su anlamına gelmektedir. "Dest" ise el demektir. Bir araya gelerek "el suyu" manasını oluşturmuşlardır.

Namazın farzlarından biri olan Abdest, Kuran - ı Kerim'deki Maide Suresi'nin 6. ayetinde şu şekilde belirtilmiştir: "Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman, yüzlerinizi ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayın. Başlarınızı meshedin, topuklarıyla beraber ayaklarınızı yıkayın..."

Abdest namazın farzlarından biridir. Vücuttaki belirlenmiş bölgelerin namazdan önce suyla temizlenmesi demektir. Hz. Cebrail, Hz. Muhammed (SAV)’e namaz hakkında detaylı bilgileri vermek için yeryüzüne indiğinde, ilk olarak abdestin nasıl alınacağını göstermiştir.

Namaz kılmanın farzlarından biri abdesttir. Ancak Kuran - ı Kerim’i eline almak isteyenlerin abdestli olması İslam alimleri tarafından önerilen bir davranıştır. Farz değildir. Ayrıca Kabe'yi tavaf ederken de abdestli olmak gerekir. Hz. Muhammed (SAV), abdestli iken ölen Müslümanların ölüm acısı çekmeyeceğini belirtmiştir.

Abdest öncelikle her türlü pislikten ve kirden arınmak için yapılan bir temizlik yoludur. Diğer bir deyişle maddi ve manevi her türlü kirden uzaklaşmak için İslam dininin emrettiği bir ibadet türüdür. İslam dini beden ve ruh temizliğini hedeflemektedir. Abdest alan insanların kendilerini manen temiz ve huzurlu hissetmeleri bilim adamları tarafından da onaylanmış bilimsel bir sonuçtur. Müslüman olan her insan abdest sayesinde bedenini ve ruhunu temizler daha sonra Allah huzuruna çıkar.

Abdestin Farzları Nelerdir?

Abdest almak denince sadece su yardımıyla vücudun belli kısımlarının yıkanması akla gelmemelidir. Kabul görülmesi için bazı kuralları bulunmaktadır. Buna göre abdestin 4 farzı şu şekildedir: 

1- Yüzü temiz suyla yıkamak,
2- İki kolu dirsekleriyle birlikte temiz suyla yıkamak,
3- Başın en az çeyreğini mesh etmek, yani ıslanmış eli başa sürmek
4- Ayakları bilek kemiklerine kadar temiz suyla yıkamak.

Şimdi bu farzları daha anlaşılır olması ve doğru şekilde yapılması için ayrıntılı bir şekilde anlatalım.

Yüzü Yıkamak: Saçın bittiği yerden sakal veya çene altına, kulakların köklerine kadar olan bölüm olan yüzün bir kez yıkanması farzdır. Yüz yıkanırken gözler kısılmamalı veya açık tutmak için çaba harcanmamalıdır. Gözlerin içine su girme mecburiyeti yoktur, fakat rahat bir şekilde yüze su serperek yıkanması yeterlidir.

Elleri ve Kolları Yıkamak: Parmak uçlarından dirsek bitimine kadar olan kısım en az bir defa yıkanmalıdır. Avuca alınan su, dirseklere doğru gönderilirken, tüm o bölgenin yıkanması sağlanmalıdır. Yazımızın video kısmına eklediğimiz bilgilendirici video ile daha rahat anlayacağınızı düşünüyoruz.

Eğer parmaklarda yüzük varsa oynatılarak altına su geçmesi sağlanmalıdır. Tırnaklarda oje, kollarda boya benzeri (suyun tene ulaşmasına engel olan durumlar) varsa alınan abdest kabul olmayacaktır.

Başı Meshetmek:  Parmakların üç veya dört tanesi su ile ıslatılır ve başın dörtte birine gelecek şekilde mesh edilir. Mesh kelime anlamı olarak eli bir şeyin üzerinden geçirmektir. Başa geçirilen takke, sarık veya şapka üzerinden yapılan mesh veya iki parmakla yapılan mesh de kabul olmamaktadır.

Ayakları Yıkamak: Abdestin dört farzından birisi de ayakları yıkamaktır. Ayakları bir defa topuklarla birlikte yıkamak farzdır.

Abdestin Sünnetleri Nelerdir?

Farzları dışında, abdestin 20'ye yakın sünneti de vardır. Eğer farzlardan birisi eksik olursa abdest yerine getirilmemiş sayılır. Sünnetlere uyulmadığı zaman abdest bozulmaz ancak Hz. Muhammed (SAV)’in aldığı abdest gibi abdest almak istiyorsanız sünnetlere de dikkat etmeniz gerekmektedir. Bunları da sıralayacak olursak;

  • Abdest almaya başlamadan önce niyet etmek ve Eûzü-Besmele çekmek.
  • Elleri bileğe kadar 3 kere yıkamak.
  • Ağza ve buruna 3 kere su vererek iyice temizlemek.
  • Ağza su verirken dişleri parmakla veya başka bir şeyle ovalamak.
  • Sakalların kaşların altında olan ve suyun gitmesinin zor olduğu bölgeleri el ile ıslatmak, eğer sakal çok uzunsa yüzü yıkadıktan sonra sakalları meshetmek.
  • Kulakların içini ıslak küçük parmaklarla temizlemek.
  • El ve ayakları yıkarken parmak aralarını da temizlemek (hilal şekline getirerek).
  • İşaret - orta ve yüzük parmaklardan oluşan üçlü parmağı ıslatarak enseyi meshetmek.
  • Uzuvları sırasıyla yıkamak.
  • Uzuvları yıkarken iyice ovalamak.
  • Abdest alırken başka türlü şeylerle uğraşmamak.
  • Uzuvları art arda ve biri kurumadan diğerini yıkamak.
  • Yıkanan yerleri iyice ovalamak.
  • Ağza alınan su ile gargara yapmak.
  • Parmakta yüzük varsa oynatarak altına su geçmesini sağlamaktır.

Abdest Nasıl Alınır?

Yukarıdaki farzlardan ve sünnetlerden yola çıkarak, abdestin nasıl alındığını kısaca tekrarlayalım. Öncelikle besmele çekilir ve Allah rızası için abdest almaya niyet edilir. Eüzü besmele çekilir. Ardından eller 3 defa ovuşturularak bileklere kadar yıkanır. Ardından 3 kere ağza su verilir ve ağız iyice çalkalanarak tükürülür.

Eğer mümkünse dişler de bu esnada ovalanır. Daha sonra buruna 3 kere su verilir ve iyice temizlenir. Ardından yüzün tamamını yıkamaya dikkat edilecek şekilde yüz 3 kere yıkanır.Sonrasında sırasıyla ilk önce sağ kol ve sol kol dirsekler de temizlenecek şekilde 3'er kez yıkanır.

Kollar iyice temizlenince bu sefer başın dörtte biri ıslak elle mesh edilir. Mesh ettikten sonra her iki kulak ve kulak içi ıslak parmakla iyice temizlenir ve sonrasında işaret - orta ve yüzük parmağından oluşan üçlü parmağın dışıyla ense meshedilir.

Bu esnada her iki elin üçlü parmağı kullanılır. Ve ense, orta kısımdan dış kısımlara doğru meshedilir. Ardından sol el kullanılarak önce sağ ayak bileklere kadar sonrasında ise sol ayak bileklere kadar temiz suyla yıkanır. Parmakların arasının ve tabanın iyice temizlendiğinden emin olunur.Böylece abdest tamamlanmış olur.

Abdesti Bozan Şeyler Nelerdir?

Tuvalet yapıldığı zaman veya gaz çıkarılınca abdest bozulur. Hanefi mezhebine göre vücutta bir yer kanayınca da abdest bozulur. Bunun dışında, eğer ağız dolusu kusarsanız İslam alimlerine göre abdestiniz bozulur. Sarhoş olmak da abdesti bozan durumlardan birisidir. Tam olarak cinsel münasebette bulunulmasa bile kadın ve erkeğin tensel temasa girmesi abdesti bozar.

Ek olarak cinsel organlardan sperm gelmese bile zevk suyu geldiği zaman abdest bozulur. Uyumak, bayılmak, sarhoş olmak, delirmek gibi aklın idrak gücünü engelleyen ve bozan haller de abdesti bozan durumlar arasında yer almaktadır. Bir hatayı düzeltmekte fayda vardır, pek çok kişi ağlandığı zaman abdestin bozulduğunu zanneder ancak bu düşünce yanlıştır. Ağlamak abdesti bozmaz.

Gusül (Boy) Abdesti Nedir? Nasıl Alınır?

Gusül abdesti tüm bedenin temiz su ile yıkanması olarak tanımlanır. Diyanet İşleri Bakanlığı gusülü; cünüplük, hayız ve nifas gibi hükmî kirlilik hallerinden kurtulmak için yapılması gereken dini temizlik olarak tanımlamaktadır. En yalın ifadeyle nasıl yapıldığını anlatacak olursak, ağza su alınıp çalkalanır, burna su çekilir ve tüm vücut hiçbir noktası kuru kalmayacak şekilde yıkanır.

[renkbox baslik="Adak ve Adak Kurbanı Hakkında Bilgi" link="https://bilgihanem.com/adak-ve-adak-kurbani-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/10/adak-konusu-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="kahve" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Sağ elle ağza su alınır, gargara yapılarak tükürülür. Oruçlu kişi suyun boğazından kaçmamasına dikkat etmemelidir. Yine sağ avuçla burna alınan su genize kadar çekilir ve üç defa bu işlem tekrarlanır. Daha sonra vücudun her yeri yıkanır, Ayaklar kirli bir suyun içindeyse onlar da yıkanır ve sağ ayak ile banyodan çıkılır.

Abdest, İslamın şartlarından biri olan namaz kılmak için gerekli olan bir durumdur. Dört farzı olan abdestin, birçok da sünneti bulunmaktadır. Kişinin hem bedeninin hem de ruhunun temiz olmasını sağlar.
Verdiğimiz bilgiler doğrultusunda abdesti doğru aldığınızı düşünüyor musunuz?
Namaz dışında abdestsiz yapmam dediğiniz işler nelerdir?
Namaz kılarken abdestsiz olduğunuzu hatırladınız veya o anda bozuldu naparsınız?



Okur Yorumları