Ayva Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Ayva Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Soğuğa dayanıklı, kumlu ve geçirgen topraklarda yetişebilen ayva hem lezzetli hem de sağlıklı bir meyve türüdür. Bağışıklık sistemini güçlendirir, hazımsızlık, şişkinlik gibi mide sorunlarına iyi gelir, ishali geçirir.

Yasemin Saygın

Gülgiller ailesine ait, tüylü kabuğu ile dikkat çeken ayva, beyaz ya da pembe iri çiçekleri olan bir ağacın meyvesidir. Yüksekliği yaklaşık bin metreye yakın her yerde yetişme özelliğine sahiptir. Ayva yetiştiriciliği konusunda ülkemiz ilk sırada yer alırken, faydaları ile meşhur olan meyve, Avrupa ülkelerinde de yaygın bir şekilde yetiştirilmektedir.

Türkiye’yi Çin ve İran ülkeleri takip etmektedir. Soğuk havalara karşı dayanıklı olmasına karşın ılık ve sıcak kumlarda daha verimli yetişir. Ayva kendi içinde çok fazla çeşidi olan bir meyvedir. Ayıboğan, limon ve misket ayvaları en çok yetiştirilen ayva türleridir. Hazar Denizi yakınları ve İran ayvanın ana vatanı olarak nitelenen bölgelerdir. Ayva üretimi elbette sadece Avustralya’da yapılmamaktadır.

[renkbox baslik="Altın Çilek Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/altin-cilek-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/02/altin-cilek-nedir-nasil-kullanilir-faydalari-ve-yan-etkileri-nelerdir.jpg" renk="sari" yenisekme="evet"][/renkbox]

Dünya genelinde üretimi en yaygın yapılmakta olan meyvelerden biridir. Ayva ağacının meyveleri meyve olarak tüketilip sağlığa son derece katkı sağlarken, yaprakları da boya ve kozmetik sanayilerine kullanılmaktadır. Ayrıca birçok pasta ve tatlı yapımında kullanıldığı gibi, kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi olan reçellerin de en çok tercih edilen malzemelerinden biridir.

Ayva Nedir?

Ayva Nedir?Çok eski uygarlıklar döneminde yetiştirilmeye başlanmış olan Ayva, günümüzde en çok sevilen ve tüketilen meyveler arasındadır. Bu noktada ayvanın geçmişi yaklaşık 4000 yıl öncesine dayanmaktadır.

Faydaları sayesinde, gelişim çağındaki çocukların bağışıklık sistemleri daha güçlü gelişmektedir. Ayvanın kullanım alanının da oldukça geniş olması, Roma Uygarlığı döneminde, parfüm ve bal yapımında da kullanılmasına neden olmuştur.

Genel yapısı itibariyle sert bir meyve olan ayva, yetiştiği iklimin şartlarına göre yumuşaklık gösterebilir. Daha sıcak iklimlerde yetişen ayvaların daha yumuşak olduğu görülmektedir.

Ayvanın Çeşitleri Nelerdir?

Ayvanın Çeşitleri Nelerdir?Ayva, yöresel çeşitlilik bakımından oldukça fazla çeşide sahip bir meyvedir. Limon ve misket ayvaları en çok bilinen türler arasındadır. Ege Bölgesi ayva yetiştiriciliği konusunda üst sıralarda yer aldığından, ayva çeşitlerinin pek çoğu bu bölgenin verdiği isimlerle bilinmektedir.

Ülkemizde ise en çok yetiştirilen üç adet ayva çeşidi bulunmaktadır. Bunlar; eşme, limon ve ekmek ayvası çeşitleridir. Eşme ayvası Marmara Bölgesi'ne has bir ayva türüdür. Sulu ve mayhoş olan lezzeti ile ülkemizde en çok rastlanılan ayva çeşidinden biridir.

Ekmek ayvası ise, yine oldukça yaygın bir şekilde yetiştirilen ve diğer ayva türleri ile birçok ortak özelliği bulunan bir çeşittir. Limon ayvası ise, son yıllarda popülerlik kazanan ve yaygın bir şekilde yetiştirilen ayva çeşitlerinden biridir. Tadının mayhoş olmasından dolayı bu isimle anılmaktadır.

Ayvanın çeşitleri ve kısaca özellikleri şu şekilde;

  • Ekmek Ayvası: Bu tür altında daha başka çeşitler de bulunmaktadır. Meyveleri oldukça iri ve gösterişlidir. Sapları kısa, meyveleri büyük, karın kısmı geniş, kabukları sarı, üzeri hafif tüylü ve meyveleri etlidir. Eylül aylarında hasat edilen meyveler, Şubat’a kadar bozulmadan muhafaza edilebilir. Ağacı oldukça verimli meyve veren bu türün büyüme hızı normaldir.
  • Bardak Ayvası: Ülkemizde daha çok Kocaeli taraflarında yetişen bu türün tadı oldukça sulu ve mayhoştur. Gevrek olan meyvelerin dış yüzeyi tüylüdür. Ağacı 3-4 metreye kadar uzamaktadır.
  • Demir Ayvası: Meyvesi çok sıkı bir yapıda olduğu için demir adı verilen bu ayva türü, genellikle yeşilimtırak sarı bir renktedir. Tadı sulu ve mayhoştur. Ekim ayında olgunlaşan meyvelerin büyüklüğü orta düzeydedir.
  • Limon Ayvası: En sık rastlanan türdür. Eylül ayının sonlarına doğru olgunlaşmaya başlar. Aralık ayına kadar muhafaza edilebilir. Adından da anlaşılacağı üzere rengi limon sarısıdır. Kalın ve etli olan meyve bol sulu ve mayhoştur.
  • Şekergevrek: Bu türün meyveleri diğerlerine kıyasla daha düzgündür. Sap kısmına doğru daralan bir şekli vardır. Kabuğu ince, sulu ve diğerleri gibi mayhoş bir tada sahiptir.
  • Eşme Ayvası: Daha çok Marmara Bölgesi’nde yetiştirilen bu tür orta büyüklükte ve yuvarlak yapıdadır. Meyvesi oldukça gevrektir.

Ayvanın Özellikleri Nelerdir?

Ayvanın Özellikleri Nelerdir?Ayva yiyecek olarak farklı şekillerde değerlendirilmesi mümkün bir meyve olmasının yanı sıra, çekirdeği ve yaprağı ile de oldukça değerli bir meyvedir. Ayva içeriğinde, potasyum, demir, bakır ve C vitamini gibi insan bağışıklığı için önemli vitaminleri kapsamaktadır.

Direkt meyve olarak tüketildiğinde sağlık için son derece faydalı olan ayva, aynı zamanda ilaç yapımında da kullanılmaktadır. Ilıman iklimleri seven ayvanın genel özellikleri ve yetiştiriciliğine dair önemli bilgilerden bazıları şunlardır;

  • Ülkemizde daha çok İç Anadolu Bölgesi’nde yetişen ayva, ılıman iklimleri sever.
  • Kışın yapraklarını döken bir ağaçtır.
  • Denizden gelen ılımanlığı sevse de daha içerilerdeki vadilerde de yetişmek için kendine uygun koşullar bulmaktadır.
  • Orta Anadolu’da yetişenler daha geç çiçek açar ve geç sürgün verirler. Ege Bölgesi’nde yetişenler ise havanın daha sıcak olmasından dolayı daha erken sürgün verir ve çiçek açarlar.
  • Çok fazla rüzgarı sevmeyen bir ağaçtır. Şiddetli rüzgar çiçekleri döktüğünden meyve verimliliğini de azaltmaktadır.
  • Yağışın çok olduğu yerlerde meyve kalitesinde düşüş olur.
  • Soğuğa çok fazla dayanıklı değildir. Diğer meyvelerle kıyaslayacak olursak, soğuğa elma ve armuttan daha az dayanıklıdır.
  • Kumlu, tınılı ve geçirgen toprakları sever. Soğuk ve nem oranı yüksek olan topraklarda meyvenin kalitesinde düşüş olur. Bu nedenle aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.
  • Ağaçlar 3-4 metre aralıklarla dikilir. Belirlenen aralık toprağın tipine göre de değişiklik gösterir.
  • Dikim işlemi için en uygun zaman Kasım – Ocak ayları arasıdır. Eğer daha soğuk bir iklimde ise Şubat ve Mart ayları da beklenebilir.
  • Yazları kurak geçen yerlerde düzenli olarak sulama yapılmalıdır. Ancak aşırı sulamadan kaçınmalı ve suyun ağacın gövdesine değmesi engellenmelidir. Eğer yapılabiliyorsa damlama usulü sulama en uygun olanıdır.
  • Gübreleme diğer tüm ürünlerde olduğu gibi ayva için de çok önemlidir. Ağacın yaprakları üç yılda bir analiz edilmeli, düzenli bir şekilde gübreleme yapılmalıdır. Kimyasal gübre yerine organik gübre kullanılması daha verimli sonuç verecektir.
  • Soğuk hava depolarında 2-3 ay kadar muhafaza edilebilen bir meyvedir. Ancak saklandığı ortamda başka meyve türleri bulundurulmamalıdır.
  • Ayvada; iç kurdu, mumya hastalığı, armut ateş hastalığı, kahve lekeler gibi çeşitli hastalıklar meydana gelebilir. Bu nedenle ilaçlamaya çok önem verilmelidir.

Ayvanın Faydaları Nelerdir?

Ayvanın Faydaları Nelerdir?Çocuklarının sağlıklı gelişmesine katkı sağlamak isteyen her anne ve baba mutlaka çocuklarına ayva yedirmelidirler. Vitamin ve mineral açısından çok zengin içerikte olan ayva, çocukların sağlıklı gelişmelerini sağlarken, bağışıklık sistemlerini de kuvvetlendirmektedir.

Ayrıca ishali kesici özelliğe sahip olan ayva, çocuklarda ve yetişkinlerde güvenle tüketilmesi gereken bir meyvedir. Sindirim sistemine müthiş olumlu etkileri vardır. Hazımsızlık ve şişkinlik gibi mide sorunlarını iyileştirici faydaya sahiptir.

Ayva kanı temizlemesi, cildi güzelleştirmesi ve kolesterolü düşürücü etkisi gibi sağlığa pek çok faydaları olan bir meyvedir. Diğer yandan ayvanın çekirdekleri suda bekletildiğinde jel kıvamını almaktadır.

[renkbox baslik="Muz Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/muz-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/01/muz-nedir-cesitleri-ozellikleri-faydalari-nelerdir.jpg" renk="sari" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Çekirdeğinden elde edilen bu jel, öksürükten cilt sorunlarına kadar pek çok sağlık sorununa iyi gelmektedir. Bu sebeple yılın büyük bölümünde bulunması mümkün olan ayvanın meyvesinden ve çekirdeğinden mutlaka faydalanılmalıdır. Reçeli, marmelatı ve tatlısı da yapılabilen ayva sofralarınızda yerini alabilir.

Çiğ olarak veya komposto halinde tüketilirse ishali keser. Serbest radikallerle savaşarak kanser  hücrelerinin oluşumunu engeller. Kansızlığa iyi gelir, ağız kokusunu geçirir ve kilo almayı önler.

Ayva genellikle herkesin damak tadına hitap etmeyen bir meyvedir. Oldukça sert ve mayhoş bir tada sahip olan meyve çiğ olarak tüketildiği kadar tatlısı yapılarak da yenmektedir.
En çok hangi ayva türünü seviyorsunuz?
Bize bildiğiniz bir ayva tatlısı tarifi verebilir misiniz?
Ayvayı yerken birçok insan dişlerinin gıcırdadığını hisseder. Sizde buna benzer hisler oluyor mu?



Okur Yorumları