Balinalar Hakkında Bilgi; Balina Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Balinalar memeli canlılar sınıfının, Balinagiller takımını oluşturan deniz hayvanlarıdır. Latince’ye Yunanca’dan geçmiş olan cetus (balina) kelimesi “büyük deniz hayvanı” anlamına gelmektedir. Boyları 25-30 metreyi, ağırlıkları 150 tonu bulan en büyük deniz canlılarıdır. Suyun kaldırma kuvveti sayesinde bu ağır gövdelerini taşıyabilmektedirler. Balinalar suda yaşamasına rağmen taşıdığı birçok özellik sebebiyle memeliler sınıfında yer almaktadır. Bir balık gibi yumurtlayarak üremezler, yavrularını doğuran ve emziren canlılardır.

Bunun yanında bir balığın vücut ısısı suyun sıcaklığına göre değişirken, balinalar sıcak kanlıdır. Balıklar solungaçlarıyla solunum yaparken, balinalar akciğer solunumu yapmaktadırlar. Gövdeleri mekik şeklinde olup, kuyrukları yatay şekilde düzleşmiştir. Vücutlarında pul veya tüy benzeri yapılar yoktur. Derisi kaygan ve serttir. Kemiklerinin içi ve vücutları kalın bir yağ tabakasıyla kaplıdır. 45 cm kadar olan bu yağ tabakası sayesinde soğuktan korunurlar. Ortalama 70-90 yıl yaşarlar.

[renkbox baslik="Ejderhalar Hakkında Bilgi; Ejderha Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/ejderhalar-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/02/ejderhalar-hakkinda-bilgi-ejderha-nedir-ozellikleri-nelerdir.jpg" renk="turuncu" yenisekme="evet"][/renkbox]

Sürüler halinde gezer ve kendilerine özgü çıkardıkları sesler sayesinde haberleşmelerini sağlarlar. Uykuları insanlar gibi derin ve uzun değildir. Soluk almaları insanlar gibi istemsiz olmadığından uykuları da kısa süreli olmak zorundadır. Genellikle macera ve gerilim filmlerinde korkutucu, dev hayvanlar olarak gördüğümüz balinalar hakkında derlediğimiz aşağıdaki bilgileri okuduktan sonra, fikirlerinizin değişeceğini düşünüyoruz. Şimdi dilerseniz, balinaların nasıl hayvanlar olduklarını, beslenme, üreme ve yaşama gibi genel özelliklerini hep birlikte öğrenelim.

Balina Nedir?

50 milyon yıldır suda yaşama konusunda evrimleşmiş olan balinalar en büyük deniz canlılarıdır. Suda yaşamasına rağmen memeli sınıfına ait olan balinaların en ilginç özelliği akciğer solunumu yapmasıdır. Balinaların bir tekneyi kürekleri ve tayfalarıyla birlikte tamamen içine alacak kadar büyük bir ağzı vardır.

300 sığırı veya 60 fili sığdırabilecek kadar büyük de bir midesi vardır. Dişli balinalarda alt ve üst çenede avını yakalamaya yarayan dişler bulunmaktadır. Dişsiz ya da çubuklu balinalarda ise, ağız içerisinde diş yerine sayıları 400’ü bulan “fanon” adı verilen, tıpkı bir balık ağı gibi ağzının içini ören, çubuk benzeri yapılar bulunmaktadır.

Yemek boruları ve gırtlakları oldukça dardır. Bu yüzden küçük canlılarla beslenmek zorundadırlar. Ağzını açtığında içeriye suyla birlikte küçük deniz canlıları da dolar. Daha sonra ağzını kapatır, suyu fanonların arasından dışarıya geri verir. Fanonlara takılan deniz hayvanlarını ise diliyle birlikte geriye atarak yutmaktadır.

Balinaların içinde en büyüğü 30 metre boyu, 200 ton ağırlığı olan mavi balinalardır. En yaygın bilinen tür olan mavi balinaların ağızlarına aldıkları su neredeyse tüm ağırlıkları kadarıdır. Seksenden fazla yaşayan türü bulunan balinaların iki alt takımı vardır. Bunlar; Dişli Balinalar (Odontoceti) ve Çubuklu Balinalardır (Mysticeti).

Balinaların Özellikleri Nelerdir?

Gövdeleri mekik şeklinde olan balinalar, suda yaşamaya tam olarak uyum sağlamış memeli canlılardır. Suda yaşamalarına rağmen bir balık olarak nitelendirilmeyen balinalar, tıpkı memeliler gibi akciğer solunumu yaparlar. Ve yine memeliler gibi canlı doğum yapıp, yavrularını sütle beslerler.

Dişli balinalar ve çubuklu balinalar olmak üzere iki alt takıma ayrılan balinaların seksene yakın türü bulunmaktadır. Boyları 25 - 30 metre arasında değişmektedir. Tonlarca ağırlıkta olmalarına rağmen, suyun kaldırma gücü sayesinde bu büyük bedenlerini suda rahatlıkla hareket ettirebilirler.

Sıcak kanlı hayvanlardır, bu nedenle birçok türünün insanlara karşı zararsız olduğu bilinmektedir. Vücutlarının tamamı pulsuz olan balinaların kuyrukları yatay şekildedir. Aynı zamanda fazlasıyla kaygan ve pürüzsüz bir vücut yapısına sahiptir. Tıpkı insanlar gibi güneşe maruz kaldıklarında zarar görebilirler.

Soğuktan korunabilmek için derilerinin altı yağ tabakası ile kaplıdır. Bu yağ tabakasının kalınlığı ortalama 45 cm'yi bulabilmektedir. Bir diğer önemli özellikleri yaşam sürelerinin oldukça uzun olmasıdır. Bir balina ortalama olarak 70 - 90 yıl arasında yaşayabilmektedir. Gözleri kafalarının her iki tarafında, yanlarda bulunmaktadır. Salgıladıkları gözyaşı bezi sayesinde deniz içinde tuzdan etkilenmezler. Ayrıca göz lensleri küresel olduğu için suyun içinde çok az ışıkla bile görebilirler.

Balinalar kendilerindne küçük balık ve deniz canlıları ile beslenirler. Fakat dünyanın en büyük hayvanları olmalarına rağmen oldukça küçük canlılarla beslenebilirler. Balinalar hakkında elde ettiğimiz bir diğer ilginç bilgi ise toplu halde intihar etmeleridir. Evet yanlış duymadınız! İçlerinden bir tanesi kıyıya gittiğinde, diğerleri de ona eşlik eder ve burada topluca ölürler. Şimdi dilerseniz balinaların özelliklerine tüm ayrıntılarıyla değinelim.

Balinalarda Solunum

Balinalar akciğer solunumu yaptıkları için hava almak zorundadırlar. Bu yüzden ara ara su yüzüne çıkarak ciğerlerinde biriken karbondioksiti verip temiz oksijen alırlar. Genelde su fışkırtmak olarak bilinen şey aslında balinanın dışarı püskürttüğü havadır. Su içerisinde bulundukları süre boyunca kaslar sayesinde nefes delikleri kapalı kalır.

Balinanın kafasının tepesinde yer alan bu nefes delikleri tekrar su yüzüne çıktıklarında yine kaslar sayesinde açılıp nefes almasını sağlamaktadır. Yemek borusu ile nefes borusunun bağlantısı olmadığından, ağızdan alınan suyun akciğerlere gitme gibi bir tehlikesi de yoktur.

Balinaların büyük vücut kütlesi suda kalma süreleri için bir avantajdır. Çünkü vücut kütlesinin büyüklüğü kas kütlesinin de büyüklüğü demektir. Yani kaslarda depolanan oksijen miktarı artar ve daha uzun süre suda kalmasına olanak sağlar. Bu sayede bir buçuk saat kadar su altında kalabilirler.

Balinalarda Üreme, Balinalar Nasıl Çiftleşir?

Genel olarak erkek balinalar 8, dişiler ise 5-6 yaşlarından itibaren ergenlik dönemine girer ve cinsel olgunluğa erişirler. Gebelik süreleri 11-15 ay arasındadır. Balinalar diğer tüm sıcak kanlı memeliler gibi yavrularını sütle beslerler. Suyun içerisinde doğan yavru balinalar yaklaşık 2 yıl boyunca süt emmektedir.

Yavru balina annesinin memesini ağzına alır fakat emmez. Anne balina yavrusunun ağzına sütü kendisi fışkırtmaktadır. Balinanın cinsine göre değişkenlik göstermekle birlikte yavru bir balina her gün ortalama 100 kg almaktadır. Üreme mevsimi yüzlerce balina bir araya gelerek, sürüler halinde göç ederler. Çiftleşme ve doğurma olayları genelde yaz aylarında olmaktadır.

Balinalarda Görme ve İşitme Nasıldır?

Balinaların gözleri başlarının her iki tarafında ve geridedir. Gözyaşı bezlerinin salgıladığı bir sıvı sayesinde gözleri tuzlu sudan etkilenmez. Küresel olan göz lensleri suyun altında az ışıkta bile odaklanmaya imkan sağlar. Balinalar çok keskin bir işitme yeteneğine sahiptir.

[renkbox baslik="Denizanaları Hakkında Bilgi; Denizanası Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/denizanalari-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/11/denizanalari-hakkinda-bilgi-denizanasi-nedir-ozellikleri-nelerdir.jpg" renk="turuncumavi" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Suyun iletkenliği havaya göre daha fazla olduğundan dış kulak gibi bir organa gerek kalmamıştır. Sadece iç kulakları vardır, bu yüzden kulakları olmadığı düşünülür. Aslında gözlerinin hemen arkasında, küçük iki delikten oluşan yapılar balinanın kulaklarıdır. İç kulakları sayesinde sesin geldiği yönü kilometrelerce uzaktan bile duyabilmektedirler.

Balinaların Bilimsel Sınıflandırması

Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Alt Şube: Vertebrata (Omurgalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Alt Sınıf: Eutheria (Eteneliler)
Takım: Cetacea (Balinagiller)