Mevduat Nedir? Çeşitleri Nelerdir ve Nasıl Yapılır?

Bir yatırım yöntemi olarak da görülen mevduat hesapları; süreli veya süresiz, karşılıklı veya karşılıksız olarak bankaya yatırılan enstrümanların, banka nezdinde kayda alınması için açılmaktadır. Yatırılan enstrüman ise mevduat adını alırken; para, döviz ve kıymetli maden olabilmektedir. En yaygın türleri ise vadeli ve vadesiz olarak bilinmektedir.

Mevduat hesabı, birikimlerin güvenli bir şekilde saklanabileceği ve vade seçeneğine göre kar getireceği bilinen bir yatırım yöntemidir. Bu yöntemi, bireyler tercih edebileceği gibi kurumlar da ticari amaçlı tercih etmektedir. Bu duruma göre de hesaplara farklı isimler verilmektedir. Örneğin; bireysel olanlara tasarruf hesabı denirken, işletmeler için ticari mevduatlar kullanılır. Aynı zamanda mevduat bankalarında açıklan hesaplar için mevduat hesabı ismi kullanılır; ama katılım bankalarında "özel cari hesap" adı verilmektedir.

[renkbox baslik="Banka Nedir? Nasıl Kurulur ve İşlemleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/banka-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/02/banka-nedir-nasil-kurulmus-islemleri-nelerdir.jpg" renk="kahve" yenisekme="evet"][/renkbox]

Mevduat hesaplarına yatırılan para, ya belli bir süre sonunda ya da sahibinin istediği zamanda çekilebilir. Eğer faiz karşılığı bekleniyorsa sahibi bunu da hesaba katarak, parasının değerlenmesini bekleyebilir. Ama bu sefer de her istediği zaman parasını çekemeyecektir. Bu nedenle yatırım amaçlı açtırılan mevduat hesaplarında, vade konusunda kendinizden emin olduktan sonra işlem yapmanızı öneririz. Şimdi mevduat nedir öğrenelim ve hesaplarını daha yakından tanıyalım:

Mevduat Nedir?

Gerçek ve tüzel kişilerin, banka nezdinde bulunan hesaplar üzerinde, süreli ya da süresiz olarak yatırılan paraların hizmet gördüğü bankacılık ürünüdür. Sadece paralar değil, para yerine geçen gayri nakdi ürünler de mevduat hesaplarında kullanılabilir. Mevduatlar ile sadece birikimler değerlenmez, aynı zamanda saklanma ve kullanılması da mümkündür.

Hesaplar mevduat üzerinden iki türlü olabilir. İlki yerli para birimiyle oluşturulan yani Türk lirası mevduat hesabı, diğeri yabancı parayla oluşturulan yani döviz tevdiat hesabı (DTH) şeklindedir. Bankalar için mevduat kaynağının önemi ayrıdır. Çünkü bankalar müşterilerinden sağladığı mevduatları, çeşitli yöntemler ile ekonomiye geri kazandırır. Aslında diyebiliriz ki bankaların mevduat kaynağı olmazsa, işlevlerini sürdürmesi çok mümkün değildir. Bu sebeple bankalar kendilerine mevduat sağlamak için çeşitli yöntemlere başvurur.

Mevduatın; iade edilmek üzere verilmesi, vadesiz ya da vadeye bağlanabilmesi, konusunu para ya da benzeri ürünlerin oluşturması şeklinde unsurları vardır. Her mevduat türü için geçerlidir. Bireysel ya da ticari müşterilerin mevduatları kullanması da belli amaçlar doğrultusunda olur. Bunlar ise gelir elde etme, biriktirme, saklama ve yönetme şeklindedir. Beklentilerini oluşturarak, istedikleri türde mevduat hesabı açılır ve amaçlara ulaşmak hedeflenir.

Mevduat Çeşitleri Nelerdir?

Banka müşterilerinin ihtiyaç ve amaçlarına göre mevduat çeşitleri oluşturulmuştur. Bunlar ise vadesiz mevduat, vadeli mevduat, ihbarlı mevduat ve kırık vadeli mevduattır. Her birinin farklı özellikleri vardır ve farklı işlemlere konu olabilir. Hem bireysel hem de ticari müşteriler tarafından, bankalar nezdinde en çok kullanılanlar; vadeli ve vadesiz mevduatlardır.

Vadesiz Mevduat

Banka hesabına yatırılan paranın vadesiz mevduatta durması; saklama, biriktirme ya da işlemlerde kullanma amacı güder. İstediğiniz zaman yatırabilir, üzerine eklemeler yapabilirsiniz. Aynı şekilde dilediğiniz gibi kullanabilir ve geri çekebilirsiniz. Bu mevduat türünde sizi kısıtlayan herhangi bir durum yoktur.

Vadesiz mevduata sahip olunduğunuzda, banka size parayı her an hazırda tutmalıdır. Hal böyleyken kurumun vadesiz mevduatlarda bulunan paralar üzerinden kullanımlar gerçekleştirmesi ve ihtiyaç sahiplerine kredi gibi finansal kaynak sağlaması zordur.

Vadesiz mevduat türüne, aslında banka müşterisi olan herkes sahiptir. Özellikle kurumsal müşterilerin, DTH hesapları da vardır. Gün içinde kurumsal müşterilerin işlevleri de hesaplar üzerinde yoğun şekilde mevcuttur ve para çıkışı ya da girişi olarak gerçekleşir.

Bireysel müşteri olarak baktığımızda, böyle bir hesabınızın olması ve içerisinde bulunan paranızın kullanımını gerçekleştirmeniz ya da biriktirmeniz, kredi notunuzda olumlu etkiler yaratacaktır. (Ek Bilgi: Kredi Notu Nedir?)

Vadeli Mevduat

Banka müşterilerinin vadeli mevduat istemelerindeki amaç paraları üzerinden kazanç sağlamaktır. Birikimler hesaba yatırılır ve bir zaman dilimi belirlenir. Bu zaman dilimi ise tebligatta 1, 3, 6 ve 12 ay ya da fazlası olarak belirlenmiştir. Ama bankalarda günlük vadeli mevduat da yapılmaktadır. Banka ile anlaşmanızda belirlemiş olduğunuz mevduat vadesi üzerinden, faiz oranı ayarlaması yapılır. Vade sonunda, anaparanız ile birlikte faiz gelirinizi de kullanabilirsiniz.

Vadeli mevduata bakıldığında bir yatırım türüdür. Çünkü paranızın ticaretini gerçekleştirirsiniz. Bankaya paranızı kiralar ve karşılığında gelir elde edersiniz. En önemlisi de anaparanızın değişmemesidir. Yatırımcıların bankaları tercih etmesindeki en önemli sebeplerinden biridir. Diğer yatırım piyasalarında bulunan kaybetme riski, vadeli mevduat ürününde bulunmaz.

Vadeli mevduat işlemleri hem bireysel hem ticari müşteriler tarafından yapılabilir. DTH hesaplarında da yapılır fakat faiz oranlarının çok düşük olması, getirilerinin az olmasına sebebiyet verdiği için çok tercih edilen türden değildir. Özellikle küçük döviz bakiyelerinde pek kullanılmaz.

İhbarlı Mevduat

Bankaların kendilerince parayı kullanmak için geliştirdiği yöntemlerinden biridir. Hesaba yatırılan paranın geri çekilmesi durumu oluştuğunda eğer para ihbarlı mevduat hesabında ise 7 gün önceden haber verilmesi gereklidir. Haber verilmemesi ya da geç kalınması durumunda bankanın parayı vermeme gibi bir hakkı doğar.

Kırık Vadeli Mevduat

İşleyiş olarak vadeli mevduattan farkı bir tanedir. O da vadelerinin farklı olması. Vadeli mevduata olan 1,3,6,12 ay veya üstü koşuluna uyum sağlayamayanlar için geliştirilmiştir. Paralarında mevduat sürelerini belirlerken 1 aydan fazla ve 3 aydan az istiyorsa kırık vadeli mevduat hesabında gerçekleştirir. Aynı şekilde diğer vade süreleri için de geçerlidir.

Mevduat Nasıl Kullanılır?

Bankacılık hizmetleri sayesinde paranızı saklama, değerlendirme ve biriktirme gibi bir düşünceniz var ise öncelikle işlemlerinizi gerçekleştirmek istediğiniz kuruma gitmelisiniz. Amacınız saklama ve biriktirme ise banka tercihinin çok fazla önemi yoktur. İstediğiniz bankaya yönelebilirsiniz. Fakat değerlendirmek ise burada işin içine faiz oranları girer ve tercih yapmanız önemlidir.

Paranızı en iyi nerede değerlendirebilirim düşüncesiyle, bankaların size sunduğu mevduat faiz oranlarını incelemelisiniz. En yüksek oranı veren banka ile işlemlerinizi yapmanız, paranızın daha iyi değerlenmesini ve kazançlarınızın daha yüksek olmasını sağlar.

Seçtiğiniz bankaya giderek amacınızı belirtir ve hesap açmak istediğinizi söylersiniz. Hesap açılış işlemleriniz, belli prosedürleri yerine getirdikten sonra kullanıma hazır olur. Hesaplarınız üzerinden hangi türden mevduat yapacaksanız, banka ile ona göre anlaşmalar yaparsanız. Paranızı hesaba yatırır ve mevduat işleminizi gerçekleştirmiş olursunuz.

Eğer paranız vadesiz mevduatta bulunuyorsa, her türlü bankacılık işlemi için kullanabilirsiniz. Vadeli mevduattaysa belirlediğiniz süre boyunca kullanım yapamazsınız. Kullanımı gerçekleştirmek istediğinizde ise faiz oranı gelirinden vazgeçmek zorunda kalırsınız ve sadece anaparanız üzerinden işlem yaparsınız.

Bankaların hizmetleri; insanların ihtiyaçları doğrultusunda şekillenir. Mevduat işlemleri, paralarını değerlendirmek isteyen yatırımcı ruhlu kişiler için tasarlanmış bir hizmet türüdür. İnsanların paralarını bankalarda bulundurma isteklerinin başında, güvenli kurum olması gelir. Aslında biriktirdikleri paralarını artırabilecekleri avantajlı birçok yatırım piyasası vardır. Bunlar da tahmin ettiğiniz gibi borsa ve forextir. Fakat bu piyasalara, halkımız tarafından riskli ve kazançsız olarak bakılmaktadır.

[renkbox baslik="Az Miktar Paramı Nasıl Değerlendirebilirim?" link="https://bilgihanem.com/az-miktar-parami-nasil-degerlendirebilirim/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2014/12/kucuk-miktardaki-para-nasil-degerlendirilir.jpg" renk="siyah" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Yanlış bir düşünce olsa da bunun sebebi, piyasalarda daha önce bilinçsizce yatırım yapmış ve teminatlarını artırmak yerine kaybetmiş kişilerdir. Piyasaların bu riske sahip olması; paralarını kaybetmeden değerlendirmek isteyen ve riske girmekten kaçınan yatırımcılara, banka yollarını tutturmaktadır.

Banka hizmet türleri arasından en çok kullanılan mevduata bağlama işlemi, kazanç elde etme amacı güder. Böylelikle müşteriler paralarını hem güvenli bir kuruma emanet etmiş hem de değerlenmesini sağlamış olurlar.