Çok severek tüketilen ve en lezzetli meyvelerden biri olan muzun, besleyici değerinin yüksek olması özellikle çocukların beslenmesinde önemli bir yere sahiptir. İçeriğinde yoğun miktarda potasyum bulunmaktadır. Potasyum açısından en zengin besinler arasında yer alır. Son yıllarda eskisi kadar aroması güzel ve lezzetli muzlar bulamasak da halen en sevilen meyveler arasında ilk sıralarda gelmektedir.
Ülkemizde ithal ve yerli olmak üzere satılan muzları farklı çeşitleri vardır. Muzun tüketimi birçok şekilde yapılabilmektedir. Doğrudan meyve olarak yenebileceği gibi süt içine katılarak, tatlı tariflerinde kullanılarak da faydaları alınabilir. Muz dalından koparıldığında çok hızlı olgunlaşan bir meyvedir. Bitkiden yeşil olarak kopartılan bir muz kümesi kısa sürede sarararak tatlanmaya başlar.
[renkbox baslik="Ananas Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/ananas-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/10/ananas-nedir-cesitleri-ozellikleri-faydalari.jpg" renk="yesil" yenisekme="evet"][/renkbox]
Kabuk kısımlarında kahverengiler oluşmaya başlamış muz aşırı olgunlaşmış seviyededir. Eğer muzu hemen tüketmeyecekseniz; hafif yeşil renkte olanlardan tercih etmeniz, daha uzun süre dayanmasını sağlar. Kolay kolay çürümeyen ve kurtlanmayan bir meyve olduğundan evlerde bulundurulması kolaydır.
Muz Nedir?
Muz, tropikal bölgelerde doğal olarak yetişebilen, ağaca benzer bitkiye ve bitki üzerinde yetişen yeşil, pembe, kırmızı kabuklu uzun meyvelere verilen isimdir. Lezzetli olması sebebiyle her yaştan insanın severek tükettiği muz ülkemizde genellikle yeşil olarak oluşmaya başlar ve olgunlaştıkça sarı bir renk alır.
8-9 metreyi bulan boyu nedeniyle ağaç olarak nitelendirilin muz aslında çok yllık bir bitkidir. Muz ağacının tıpkı meyveleri gibi yaprakları da uzun bir formdadır. Muzun adının, meyvenin dikimini teşvik eden Antonius Musa isimli doktordan aldığı bilinmektedir. Muzun salkım haline hevenk denir. Ortalama 26 derece sıcaklıkta verimli yetişen muz, yaklaşık 125-150 gün arası hasat edilecek hale gelir.
Muzun Özellikleri Nelerdir?
Sıcak ve tropikal alanlarda yetişmesi mümkün olan muz Musaceae familyasındandır. Yetiştirilmesinde herhangi özel bir bakıma gereksinim görülmez ama özel olarak yetiştiriciliğini yapanlar bitkinin bakımını yapmaktadır.
Yaz aylarının başında bitki üzerinde yeşil olarak oluşmaya başlayan meyveleri toplansa bile zaman içinde olgunlaşabilir. Ağacımsı bitkinin boyu ortalama olarak 7 metre civarındadır ama daha kısaları ve uzunları görülebilir. Bitki üzerindeki meyve büyük oranda sarıya dönüşse de muz çeşitleri arasında kırmızı, pembe hatta mor olanları bile vardır.
Bitki üzerinde görünen muz topluluğuna muz küresi ya da el adı verilir. Her kümede yaklaşık 10-15 adet muz bulunur. Muz dünyada en çok tüketilen meyvelerden biridir.
Muz Nasıl Yetiştirilir?
Anavatanı Hindistan, Avustralya ve Çin olan muz, ülkemizde Akdeniz bölgesinde yetişmektedir. Ülkemize ilk defa 1750 yıllarında getirildiği bilinmektedir. İlk getirildiği zaman süs bitkisi olarak kullanılan muz, daha sonraki yıllarda tüketilmeye ve ticari amaçlı yetiştirilmeye başlanmıştır.
Muz tohumla, yumruyla veya dip sürgünleriyle üretilmektedir. Bu ekim türleriyle meydana getirilen fideler, daha sonra kökleriyle birlikte topraktan ayrılarak asıl büyüyeceği yere aktarılır. Meyvenin kökleri sağlık durumuna göre çok gelişmiş veya zayıf olabilir. Ekim için doğru zaman Mart-Mayıs ayları arasıdır.
Sağlıklı bir ürün alabilmek için en doğru teknik damlama usulü sulamadır. Organik madde bakımından zengin toprakları sever. Bu nedenle toprağın veriminin yüksek olmasına ve gübrelemeye özen gösterilmelidir. Organik gübre fidelerin soğuktan zarar görmesini engellemektedir.
Çok yıllık bir bitki türüdür Toprağın altındaki kısmına yumru, üstündekine gövde denmektedir. Bu nedenle mu ağacı ifadesi çok kullanılmaz. Türüne göre gövdenin uzunluğu 1-2 metre veya 5-6 metre olabilmektedir.
Yaprakların gelişimi tamamlandıktan sonra tomurcuklar oluşur ve meyve vermeye başlar. Salkım şeklinde oluşan meyve topluluklarına hevenk adı verilir. Hasat süresi ise 76 – 110 gün arasındadır.
Muz Çeşitleri Nelerdir?
Muz çeşitleri genellikle boyuna göre sınıflandırılmıştır. Kısa, orta ve uzun boylardaki muz çeşitlerinin farklı isimleri vardır. Kısa boylu çeşitlerde dwarf cavendish adı verilen ortalama 1,5 metrelik bitkisi olan bir tür vardır.
Orta boylu çeşitte ise grand nain, şimşek bilinen muz türleridir. Uzun boylu muz çeşitleri içinde bilinenler williams ve azmandır. Gross michel ise çikita muz diye bildiğimiz türün içerisinde bulunduğu muz çeşitidir.
Muz çeşitlerinde görsel ve tatsal açıdan ciddi farklar yoktur. Muz çeşitlerine bakıldığında parmak uzunluğundaki boyutlarda ve ortalama 20 cm boyutlarında olduğu görülmektedir. Bilinen diğer muz çeşitleri; pembe muz, bulanık muz, tüylü muz, tohumlu muzdur.
Muzun Faydaları Nelerdir?
Muz besleyici özelliği ile tanınmaktadır. Hatta yumurta ile yaklaşık besin değerine sahip olduğu bilinir. İçeriğinde protein, lif ve karbonhidrat vardır. Ancak şeker oranı da yüksek olan bir meyve olduğu unutulmamalıdır. Orta boy bir muzun kalorisi yaklaşık olarak 125 civarındadır.
Meyvenin içinde ayrıca bolca A, C, E ve B12 vitaminleri ile potasyum, kalsiyum, magnezyum bulunmaktadır. Enerji verici bir meyve olan muz özellikle iştahsızlık durumunda vücudun enerji ve besin alması için ideal bir seçimdir.
Lif bakımından zengin olduğundan doyurucudur ve bağırsak problemlerinde dengeleyici özelliği vardır. Özellikle ishal durumunda lifli yapısıyla ishalin sonlanmasına katkıda bulunur. Kalp ve damar sağlığına iyi gelir. Ancak çok tüketildiğinde kabızlığa neden olabilir. Göz ve kemik sağlığında faydalıdır.
Vücuda seratonin yüklemesi yaparak mutluluk sağlar. Bu yüzden depresyona iyi gelir. İçeriğindeki yoğun magnezyum ve potasyum sayesinde kalp hastalıklarına karşı koruyucudur. Mide ülseri ve asidine muz en iyi çözümlerden bir tanesidir.
[renkbox baslik="Yaban Mersini Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/yaban-mersini-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/02/yaban-mersini-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="mor" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Bu özelliği ile de reflü tedavisinde faydalıdır. Muzu meyve olarak tüketerek vitaminlerini almak dışında çeşitli kür tariflerinde kullanarak cilt ve saç bakımınızı yapabilirsiniz.
Muzun bilinen diğer faydaları şunlardır;
- Tok tutma özelliği çok yüksek olan meyve genellikle kahvaltılarda tüketilir. Hatta bir yemek öğününün tek malzemesi olarak bile kullanılabilir.
- Yapılan bilimsel araştırmalar muz gibi yüksek lif içeren besinlerin kalp sağlığına iyi geldiğini ortaya koymuştur. Düzenli olarak yenen muz kalp-damar hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.
- Potasyum, kalsiyum, demir, magnezyum, riboflavin ve B vitaminleri açısından zengin bir içeriğe sahiptir.
- Sindirim sisteminin sağlığına faydalıdır. Bağırsak hareketlerini hızlandırır, kabızlığa iyi gelir.
- Potasyum açısından zengin olduğu için hipertansiyonu ve kalp krizi riskini önler. Böbrek taşı oluşumunu engeller. Potasyum eksikliği kişide aşırı yorgunluğa, bacaklarda krampa ve kabızlığa yol açar.
- Demir içerdiğinden anemiyi önler. Kandaki hemoglobin seviyesini artıran bir meyvedir.
- Nefes darlığına ve astıma iyi gelir.
- Yapılan araştırmalar muzun triptofan proteinini serotonine çevirdiğini ortaya koymuştur. Bu da kişinin kendini mutlu hissetmesini sağlarken, depresyon riskini azaltır.
- Stresi azaltır.
- Kan şekerini dengeleyici özelliği bulunmaktadır.
- Antioksidan içeren meyve kansere yakalanma riskini azaltır.
- Kemiklerin ve kasların güçlenmesini sağlar.
- Mideyi korur. Reflü ve ülser benzeri hastalıklara yakalanma riskini azaltır, var olan hastalığın da semptomlarını hafifletir.
- Diş ve diş eti sağlığı için iyidir. Diş eti hastalıklarını önler.
- Doğal bir antibiyotiktir. Bu nedenle vücudunuzda herhangi bir iltihap meydana geldiğinde direkt ilaç almak yerine muz yemeyi tercih edebilirsiniz.
- Muz kabuğu sivrisinek ve böcek ısırmalarına iyi gelir.
- Muz saçların daha canlı ve parlak olmasını sağlar. Aynı şekilde daha güzel ve genç bir cilde kavuşmak istiyorsanız, günde 1 tane muz yemeyi alışkanlık haline getirmelisiniz.
- Muz kabuğu sivilce ve aknelere iyi gelir. Kabuğunun iç yüzeyiyle sivilceli bölgeyi 5 dakika boyunca ovalayın. Bunu her defasında yeni bir kabuk alarak birkaç kez deneyin. Sivilcelerin kısa sürede geçtiğine tanık olacaksınız.
- Bağ ve boyun ağrısına da iyi gelmektedir. Başınız ağrıdığında bir tane muzu yiyip, kabuğunu ağrıyan bölgeye koyun. Ağrılarınızı hafiflediğini göreceksiniz.
- Kabuğu göz kapaklarında bekletildiğinde zararlı ışınlardan korur.
- Kas ağrılarına iyi gelir, krampları önler.
- Tam olgunlaşmış hali tüketilmelidir. Olgunlaşmamış hali insülin hassasiyetini artırabilir.
- Soyulduktan sonra da hemen tüketilmelidir. Bekletilince çok çabuk bozulan bir meyvedir.
- Böbrek sağlığının korunmasında oldukça önemli rol oynayan bir meyvedir.
