Telgrafın İcadı: Telgraf Nedir? Ne zaman? Kim Tarafından Bulundu?

Telgrafın İcadı: Telgraf Nedir? Ne zaman? Kim Tarafından Bulundu?

Tarihin tozlu sayfalarına giren telgraf, döneminin olmazsa olmazıydı. Şimdi sahip olduğumuz akıllı telefonumuzla dünyanın diğer ucuna saniyeler içinde mesaj gönderebiliyor. Telgraf da kendi döneminde aynı işi yapan bir haberleşme cihazıydı. Şimdi nasıl icat edildiğini öğrenelim.

Yasemin Saygın

Eski Türk filmlerini izlerken, “size telgraf var” veya “aileme haber vermek için telgraf çekeceğim” cümlelerini duyunca pek bir şey anlamıyor olabilirsiniz. Ama döneminin en önemli haberleşme cihazı onlardı. Verdiğiniz haberin ulaşması günleri alırken, cevap almak için de uzunca bir süre beklemeniz gerekiyordu. Şimdi ise saniyeler içinde cevap alamadığımızda endişeye kapılıyoruz.

İlk çalışmaları 1792 yıllarında Claude Chappe tarafından yapılan telgraf, Mors alfabesi kullanarak mesajınızı iletmektedir. Yazılı kağıtları gördüğünüzde ise büyük ihtimalle bir şey anlamazsınız. Çünkü uzun ve kısa şekillerden ulaşan bir yazı görürsünüz. Eski bir filmde tıkır tıkır seyirle mutlaka dikkatinizi çeken bu cihazlar, savaşlarda da dönüm noktalarına imza atmıştır.

[renkbox baslik="Televizyonun İcadı: Televizyon Nedir? Ne Zaman Kim Tarafından Bulundu?" link="https://bilgihanem.com/televizyonun-icadi-televizyon-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/01/televizyonun-icadi-televizyon-nedir-ne-zaman-bulundu.jpg" renk="gri" yenisekme="evet"][/renkbox]

Günümüzde sadece müzelerde görebileceğimiz bu haberleşme cihazı, uzun ve meşakkatli gelişim dönemi geçirmiştir. Radyonun icadıyla da bağlantısı bulunan cihazın, nasıl keşfedildiği ve gelişimi hakkında detaylı bilgiler yazımızda sizlerle paylaşılmıştır. Navigasyonu kullanarak istediğiniz başlığa kolayca geçiş yapabilirsiniz.

Telgraf Nedir?

Telgraf Nedir?Öncelikle telgrafın bir telekomünikasyon aracı olduğunu söylemeliyiz. İki merkez arasında gerek haber, gerekse yazılı belgelerin ulaştırıldığı iletişim aracına telgraf adı verilmektedir.

Telgraf deyince akla direkt zarf içerisinde yollanan yazılı kağıtlar akla gelir ama telgraf sadece bundan ibaret değildir. Maniple denilen vericiden, söz konusu bilginin alıcıya ulaştırılmasına imkan verene elektrikli telgraflar da mevcuttur.

Telgraf Ne Zaman, Kim Tarafından Bulundu?

Telgraf Ne Zaman, Kim Tarafından Bulundu?Telgraf alanında ilk çalışmalar 1792 yılında Claude Chappe tarafından yapılmaya başlandı. Elektrikli telgraf konusundaki ilk çalışmalar ise; İngiliz bilim adamı Sir C. Wheatstone’ca yapılmıştır. Bu çalışma çok başarılı bir sonuç vermemiş ancak diğer çalışmalara ışık tutmuştur.

İlk başarılı ve daha modern telgraf; ABD’de 1832 yılında Samuel Morse tarafından tasarlanmış ve üretilmiştir. Elektrik ile çalışan telgraf, elektrik manyetizmasının da bilinen ilk uygulaması kabul edilir.

Telgraf Makinesi Nasıl Çalışır? (Telgraf Nasıl Çekilir?)

Telgraf Makinesi Nasıl Çalışır? (Telgraf Nasıl Çekilir?)İnsanlar genelde telgraf nasıl çekilir, nasıl gönderilir, nasıl yapılır gibi soruların yanıtlarını aramaktadır. Telgraf çekebilmek için bağlı bulunması gereken bir elektrik kaynağı zorunludur.

Elektrik kaynağından gelen akım, kesik kesik bir şekilde, mekanizmaya bağlı bir kablo yardımıyla, uzakta bulunan bir konuma iletilir. Bu iletiler, gönderen kişinin elektrik kaynağını kapatıp, açması sonucu meydana gelir. Gönderen kişiden karşıdaki kişiye yollanan elektik gücü, alıcıya ait telgrafta elektromıknatısının çubuğunu çeker ve geri bırakır.

Hareket eden çubuk, cihazda dönebilen bir kâğıt yüzeyine uzun ve kısa şekillerden oluşan lekeler bırakır. Çizgiler telgraf dilinde kodlanmış durumdadır. Yapılan her çizgi bir harf sembolize eder. Kullanılan alfabe ise mors alfabesidir. Sonrasında uzay alanında yaşanan gelişmelerle beraber radyo frekansları ve radyonun icadı ile telgraf üzerine de ciddi gelişmeler yaşanmıştır.

1900’lü yıllarda radyonun keşfi gerçekleşmiş ardından da elektromıknatıslı alıcı-verici düzeneği kurulmuş; kurulan bu sistem sonrasında telgrafta da kullanılmıştır. Böylece kablolar ortadan kalkmış, telsiz telgraf kullanımı başlamıştır. Radyo dalgaları sayesinde kablosuz iletişim çağı başlamıştır. Bu ciddi gelişmenin ardından; deniz ve hava taşımacılığı yapan araçlarla iletişim kurulması sağlanabilmiştir.

Telgraf Nasıl İcat Edildi?

Telgraf Nasıl İcat Edildi?1793 yılına kadar ilkel bir şekilde yapılan haberleşme, bir dönüm noktası yaşayarak daha anlaşılır bir hale gelmiştir. İletişim aracı olarak kullanılan ayna, posta güvercini, ateş yapma gibi ilkel yöntemler kullanılırken, bir cihazın başına geçerek iletişim kurulmaya başlanmıştır.

Elektriğin ilk kez bir cihazda kullanılmasını da kapsayan telgrafın icadı, Fransız Claude Chappe tarafından yapılmıştır. Kulelerin tepelerine yerleştirilmiş hareketli kollarla işaret ve harfler istenen yere ulaştırılmaya başlanmıştır.

Tepelerin üzerine kurulan kulelerden bir ağ oluşturulup, her kulenin üzerinde 49 değişik konuma ayarlanabilen iki uzun kolay sahip bir makine ilk telgraf olarak kabul edilmektedir. Her konum bir harfe veya rakama karşılık gelirken, bu sistem oldukça başarılı sonuçlar vermiştir. 19. yüzyılın ortalarında ise Fransa’daki kule ağı yaklaşık 4828 kilometreye ulaşmıştır.

Tarihte ilk iletişim teknolojisi olarak görülen telgraflar, teknik olanakların artmasıyla birlikte geliştirilebilmiştir. Kullanılan kulelerin geliştirilmesiyle mesafeler ve telgraf ağları uzatılmıştır. İki merkez arasında kararlaştırılmış işaretlerin yardımıyla yazılı haberlerin veya belgelerin iletimini sağlamıştır.

Kodlanmış mesajlar göndermeye yarayan bu cihaz için yapılan deneyler, üzerinde elektrik akımı geçen bir telin yakınındaki manyetik ibrenin saptığının gözlenmesiyle 1819 yılında tam olarak başlamıştır.

1830 yılında Amerikalı Joseph Henry elektrik akımını uzak mesafelere taşıyıp, elektro mıknatıs yardımıyla zili çaldırmayı başarmıştır. 1835 yılında ise Samuel Morse ilk elektro mıknatıslı telgrafı yapmıştır.

Telgraf düzeneği elektro mıknatıs ve başlı bir kalemden oluşturulmuştur. Bu kalem ile bir kağıdın üzerine çizgiler çekilen bu yöntem, ilk başta başarılı olamamıştır. Daha sonra Morse ve yardımcısı eksikleri bulup, yeni bir düzenek geliştirmek için çalışmışlardır.

Morse’nin yardımcısıyla yaptığı bütün çalışmalardan sonra tarihte kendi adıyla anılan, nokta ve çizgilerden oluşan Mors Alfabesi bulunmuştur. 1837 yılına gelindiğinde ise William Cooke ve Charles Wheatstone adlı iki İngiliz, teller üzerinden elektrik akımı ile mesaj iletmeyi başarmışlardır.

Teller üzerinden elektrik akımı göndererek mesaj iletmeyi başaran Cooke ve Wheatstone, ilk elektrikli telgraf makinesini icat etmişlerdir. Cooke ve Wheatstone, altı tel ve beş uçtan oluşan, ikişer ikişer hareket ederek elmas yapısı gösteren bir örgü içinde harfleri gösteren bir sistemin patentini almışlardır.

Elektrik akımı, alıcı cihazın kadranındaki bir dizi iğneyi hareket ettirerek gönderilecek mesajın ekranda belirmesine yardımcı olmuştur. Elektrikli telgraflar; verici, alıcı ve ikisi arasına çekilmiş elektrik hattından oluşmaktadır.

Vericiye maniple denirken, telgraf şebekesindeki elektrik akımını açıp kapatan anahtar görevini görmektedir. Bu anahtara basınca devre tamamlanır ve telgraf şebekesinden akım geçmeye başlamaktadır.

Karşı taraftaki alıcılar, elektro mıknatıs bobinlerden yapılmıştır. Elektro mıknatısın karşısında ise ileri geri hareket eden madeni bir çubuk bulunmaktadır. Bu çubuk, elektro mıknatıstan geçen akım ile hareket etmektedir. Çubuğun ucunda bulunan mürekkepli kalem ise şerit halindeki kağıdın üzerine nokta veya çizgi çizmektedir.

Sesle çalışan alıcılar olduğu da bilinmektedir. Bunlar ise şerit şeklindeki kağıda yazı yazmak yerine sert bir cisme vurarak tıkırtı çıkartırlar. Tıkırtı kısa ise nokta, uzun ise çizgi anlamına gelirken, tecrübeli bir telgraf operatörü, bu tıkırtıları dinleyerek mesajı çözer.

Telgraf Hattının Kurulması ve Gönderilen İlk Mesaj

Telgraf Hattının Kurulması ve Gönderilen İlk MesajTarihte ilk telgraf hattı 1843 yılında Washington – Baltimore – Maryland arasında kurulmuştur. Samuel Morse ilk telgraf mesajını İngilizce olarak “Tanrı ne yaptı?” sorusuyla göndermiştir. Aslında bir ressam olan Morse, ilk madalyasını Osmanlı padişahından almıştır.

Türk topraklarında telgrafın ilk kullanımı ise 1847 yılında İstanbul’da Beylerbeyi Sarayı’nda Sultan Abdülmecit Han’ın karşısında Morse tarafından bazı araştırmalarda kullanılmak için denemiştir.

Kırım Savaşı sırasında Osmanlı’nın Avrupa ülkeleriyle yaptığı görüşmeler ile benimsenmiştir. Sonrasında ise Osmanlı bu eksikliği nasıl gidereceğini ve telgraf hattını topraklara nasıl getireceğini düşünmeye başlamıştır.

İstanbul – Edirne arasına çekilen telgraf hatlarının devamında Gülhane’de ilk merkez kurulmuştur. Bu şekilde ülkemiz Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nin ilk kurucularından olmuştur.

Tüm bunlara karşın mors alfabesinden anlamayan Osmanlı Devleti icattan yararlanamadığını anlamıştır. Bunun üzerine Mustafa Efendi ilk Türkçe telgrafı yazan kişi olmuştur.

1974 yılına gelindiğinde ise ülkemizde tele santraller aktifleştirilmiş ve 600 civarı teleks numası ile birçok ilde Genteks yöntemi uygulanmıştır. Yıllar süren teknoloji çalışmaları sonrasında Faks – Tel uygulaması oluşturulmuş ve illere e-telgraf uygulaması verilmeye başlanmıştır.

Telgrafın Tarihçesi

Telgrafın TarihçesiTelgraf kullanımın başlarında; haberleşebilmek için uzun zamanlar, yalnızca belirlenmiş bir açıda bir adet ileti göndermek mümkündü. Aynı zamanlarda birden çok mesajın alınıp verilebilmesini mümkün kılan devreler 19. yüzyılın ikinci bölümünde keşfedilmiştir. Yani 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra telgraf kullanarak haberleşmek kaliteli ve daha pratik hale ulaşmıştır.

Bu çoklu haberleşmeyi sağlayan devreleri keşfeden kişi Jean-Maurice-Emike Baudot ismindeki kişidir. 1872 yılında keşfi yapmış ve kurduğu sisteme çoklu devre ismini uygun görmüştür.

[renkbox baslik="Faksın İcadı: Faks Nedir? Ne Zaman, Kim Tarafından Bulundu?" link="https://bilgihanem.com/faksin-icadi-faks-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/01/faksin-icadi-faks-nedir-ne-zaman-ve-kim-tarafindan-bulundu.jpg" renk="kahve" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Keşfedilen bu sistemde; telgrafa ait uçlara (hem alıcı hem de gönderici), birer adet yazıcı cihaz ilave edilmiştir. Gönderici, bu cihaz sayesinde iletisini yazabiliyordu. Böylelikle elektrik akımlarının etkisiyle oluşan vuruşlar, alıcı telgrafında klavye tuşları hareket eder ve mesaj alınırdı.

Geliştirilen bu makine ile her iletinin kendine has karakterlerinin bir sayıda ve birer birer gönderilmesi mümkün olmuştur. Böylece mucidin tasarladığı bu makineyi kullanabilen kişiler, aynı hat üzerindeyken; karşılıklı olarak iletilerini gönderme şansına sahip olmuştur.

Şuanda da kullandığımız birçok iletişim aletinin temel yapıları, telgraf sistemine dayanır. Radyo icadıyla beraber de ciddi bir sıçrayış görülmüştür. Neticede kablosuz iletişim araçlarına geçme dönemi telgraf dönemlerinde başlamıştır.

Bir iletişim aracı olan telgraf bir yerden başka bir yere, en kısa sürede bilgi aktarılmasına dayanan bir sistemdir. 1700'lü yıllardan itibaren ortaya atılan bu basit sistem daha sonrasında geliştirilerek insanlığın kullanımına sunulmuştur.
Telgrafın nasıl bir dönemi başlattığını düşünüyorsunuz?
Ciddi anlamda böyle bir icadın hayat kurtardığını düşünebiliyor musunuz?
Ülkemizin telgraf konusundaki yaklaşımını nasıl buldunuz?



Okur Yorumları
  1. Mükemmel bir paylaşım olmuş. sitenizi severek takip ediyorum paylasimlariniz mukemmel.
    Teşekkür ederim bilgilendirdiğiniz için

  2. Çok güzel anlatmışsınız her şey yerli yerinde hocam okuyucuların beğenmemesi mümkün değil başarılarınızın devamı dileğiyle…