Varikoz veya varikozitif olarak da bilinen varis, damarlar genişleyip, kanla aşırı dolduğunda ortaya çıkar. Varis olan şişmiş damarlar genellikle ağrılıdır ve mavimsi mor veya kırmızı renge sahiptir. Genellikle varis damarları şişmiş gibi görünür ve yoğun belirginleşmesi halinde elle hissedilebilir. Durum özellikle kadınlarda çok yaygındır. 50 yaşın üzerindeki kadınların yarısında varis bulunmaktadır.
Zaman zaman baldır kısmı ve kalçalarda görülse de varis, genellikle alt bacaklarda görülür. Varis normalde zamanla daha da kötüleşir. Hastalığı kontrol etmek ve acıyı yönetmek için gerekli yaşam tarzı değişikliklerini yapmanız halinde çirkin bir görüntü oluşsa dahi tıbbi problemler ortaya çıkmaz.
[renkbox baslik="Bulimia Nervoza Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi" link="https://bilgihanem.com/bulimia-nervoza-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/12/blumia-nervoza-hakkinda-bilgiler.jpeg" renk="kahve" yenisekme="evet"][/renkbox]
Bazı durumlarda, varis; bacak, kan pıhtısı veya kronik enflamasyon yoluyla ülser veya yaralar oluşturabilir. Şiddetli bir vaka varsa, damarlarınız patlayabilir. Bu belirtilerden herhangi birinin oluşması halinde mutlaka doktorunuzu görmelisiniz. Dünya üzerinde en sık görülen sağlık sorunlarından biri olan varis, çeşitli sebeplere bağlı olarak meydana gelebilmektedir.
Varis Nedir?
Varis, toplardamarlarda meydana gelen genişleme sonucu oluşan koyu renkli damarlardır ve genellikle kabararak kendini belli eder. Varis damarları, damar sistemi düzgün çalışmadığında ortaya çıkarlar.
Damarlarda kanın geriye doğru akmasını engelleyen tek yönlü valfler bulunur. Bu supaplar başarısız olduğunda, kan kalpten devam etmeden damarlarda toplanmaya başlar. Damarlarda kanın toplanması nedeniyle damarlar genişler, renkleri koyulaşır ve ağrı oluşur.
Varis damarları en çok bacaklarda belirginleşir çünkü kalpten en uzaktaki yer bacaklardır ve yer çekimi kanın yukarı doğru akmasını zorlaştırır. Bacakların sürekli olarak vücuttan aşağı sarkıtılması bu kan akışını daha da güç hale sokar.
Eğer bacaklarınızda hafif ağrılar varsa günlük egzersizlerle veya bacakları havaya kaldırarak bu ağrıların azalmasını sağlayabilirsiniz. Varisin meydana geldiğinden emin olduktan sonra kompresyon çorapları giymek de bir çeşit tedavi olabilir.
Fakat ağrılar bu müdahalelere rağmen azalmıyor, toplardamarlar koyu mavi veya mor renk alarak, şiş bir vaziyet aldıysa doktora gitme zamanınız gelmiş demektir.
Eğer tedavi edilmezse damarlarda biriken kan pıhtısı o kadar şişer ki damarların patlaması ile sonuçlanabilir. Ayak bileklerinde meydana geldiyse ağrılı yaralara yol açabilir. Varisin içinde pıhtı patlarsa akciğerlere ulaşır ki bu çok daha ciddi bir sağlık sorununa yol açacaktır.
Varis Çeşitleri Nelerdir?
Varisin meydana geldiği yere ve oluşum şekline göre birçok türü bulunmaktadır. Bunlar; iç-dış varis, yüzeysel varisler, anal, boyun, özafagus, yüz ve bacak varisleri şeklinde sıralanabilir. Fakat biz temel olarak 3 ana çeşide ayırarak anlatacağız;
- Küçük Varisler: Çapları 1-2 mm’den küçük olan ve deri üzerinde çıkıntı yapmayan türüdür.
- Orta Varisler: 2-4 mm arasında çapa sahiptir. Yeşil renkli damarlar deride hafif şişkinlik yapmaktadır.
- Büyük Varisler: Deride gözle görülür şekilde kabarıklık ve şiddetli ağrı yapan bu çeşidin boyutu ise 4-15 mm civarındadır.
Varisin Nedenleri Nelerdir?
Varikoz damarların oluşumundaki potansiyel bazı nedenler arasında; kronik kalp kapakçığı rahatsızlığı, gebelik, menopoz, uzun süre ayakta kalmak, vücudun orta bölümüne, özellikle karına basınç uygulanması ve vücuda ağırlık katan ve bacaklar üzerindeki baskıyı artıran obezite bulunmaktadır.
Bunlardan başka hareketsiz yaşam yani spor yapmamak, genetik faktörler, sigara ve alkol gibi faktörler varis oluşmasına sebep olabilir. Varis oluşumunda risk faktörleri şunlardır;
- Genetik en önemli sebeplerden biridir. Ailenizde varis sorunu olan birisi varsa bu durum sizin de başınıza gelebilecek demektir.
- Uzun süre ayakta kalmak veya oturmak da göz ardı edilmemesi gereken sebeplerdendir.
- Fazla kilolu olmak bacaklara ve damarlara baskı uygulayacağından varise yol açabilir.
- Hamilelik de bir diğer risk faktörüdür. Gebelik döneminde kadınların vücudundaki kan hacmi artar. Bu durum ise damarların genişlemesine yol açar. Ek olarak hamilelikteki hormon değişiminde de etken olan bir durumdur.
- Yapılan bilimsel araştırmalar menopoz dönemi ve doğum kontrol hapları gibi etkenlerin varise yol açtığını ortaya koymaktadır.
- Toplardamar genişlemesi genellikle ileri ki yaşlarda meydana gelen bir durumdur. Bu nedenle yaşın ilerlemiş olması da bir sebep olarak gösterilebilir.
Varisin Belirtileri Nelerdir?
Varisin birincil belirtisi, genellikle bacaklarda görülen, yanlış şekillendirilmiş damarlardır. Ayrıca bacaklarda ağrı, şişme, ağırlık hissi olabilir. Bazı durumlarda ayak bileğinin etrafında şişme, renk değişikliği veya yaralar olabilir.
Varisi teşhis etmek için doktorunuz, kan akışınızı kontrol etmek amacıyla bir ultrason yapmak isteyebilir. Bu, yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan, invaziv olmayan bir testtir. Doktorun, damarlarınızdaki kan akışını görmesini sağlar. Daha seyrek olarak, damarlarınızı daha da net değerlendirmek için bir anjiyografi kullanılabilir.
Anjiyografi sırasında doktorunuz bacaklarınıza özel bir boya enjekte eder ve alanın röntgen ışını çekilir. Boyalar röntgen ışınlarında görünür ve böylece doktorunuz kanınızın nasıl aktığını daha iyi görebilir.
Belirtilerini maddeler halinde şu şekilde özetleyecek olursak;
- Şişen damarlar mavi ve mor renge dönüşür.
- Genellikle bacaklarda meydana gelir ve çok fazla ayakta durulduğunda ya da yüründüğünde şiddetli ağrılara yol açar.
- Yanma, kas krampı, şişlik ve zonklama tarzı semptomlar oluşur.
- Çok fazla ayakta kalındığında meydana gelen ağrılar, çok fazla hareketsiz kalındığında da kendini gösterir.
- Damarların deriye yakın olan kısımlarında renk değişikliği meydana gelmektedir.
- Bacaklarda uyuşukluk ve karıncalanma hissi olur.
- Şişen damarlarda ve cilt üzerinde kaşınma meydana gelir.
Varisten Korunma Yolları Nelerdir?
Varisin oluşumunu önlemeye yardımcı yaşam tarzı değişikleri arasında uzun süre ayakta durmaktan ve aşırı güneşe maruz kalmaktan kaçınmak önemli yer tutmaktadır. Kilo verin, spor yapın ve bacak kuvvetinizi artırmak için egzersiz yapın.
Ayrıca, dinlenirken veya uyurken bacaklarınızı yüksekte tutmanız iyi gelecektir. Özellikle masa başı çalışanların ayaklarını yüksek bir yere koyması ve yere sarkıtmaması önemlidir. Sürekli aynı yöne doğru bacak bacak üstüne atmak ve uzun süreli uyuşukluk hissi varis ihtimalini artırabilir.
Varis oluşumunu engellemek için aşağıda saydığımız basit kurallara dikkat etmeniz yeterli olacaktır;
- Uzun süre ayakta durarak veya oturarak çalışılmamalıdır. Belirli aralıklarla kalkıp ayaklar hareket ettirilmelidir. Aynı şekilde sürekli ayakta durarak çalışan insanlar her yarım saat veya 40 dakikada bir oturarak bacaklarını dinlendirmelidir.
- Hafif koşu, yürüyüş ve jogging gibi sporlar yapılmalıdır. Eğer bel ağrısı sorununuz varsa yüzme de varis oluşumunu engelleyen önemli aktivitelerdendir.
- Giydiğiniz pantolonların çok dar ve kan dolaşımını kısıtlayacak kadar sıkı olmaması gerekmektedir. Bu tür kıyafetler sürekli giyilirse varise neden olabilir.
- Otururken bacaklar üst üste atılmamalıdır.
- Bildiğiniz gibi vücudun ağırlığı en çok bacaklara ve dizlere ağırlık yapmaktadır. Bu nedenle çok fazla kilo almamaya çalışmalı ve ideal kilo korunmalıdır.
- Günlük yaşamda topuklu ayakkabılar yerine daha rahat ve ortopedik ayakkabılar tercih edilmelidir. Özellikle de tüm gün ayakta çalışmak zorunda olan hanımefendiler stiletto tarzı topuklu ve rahatsız edici ayakkabılar tercih etmemelidir.
- Eğer gün içerisinde hep ayakta kaldıysanız, bacaklar mutlaka yüksek bir yere uzatılmalı ve kan dolaşımının normale dönmesi sağlanmalıdır.
- Halk arasında genellikle kaplıcaların her derde deva olduğu düşünülür. Oysaki kaplıcalardaki sıcak sular varis oluşumunu kolaylaştırdığı gibi var olan ağrıların da artmasına sebep olur.
Varisin Tedavisi Nedir?
Genel olarak doktorlar varis tedavisinde ılımlı yöntemleri tercih ederler. Ameliyat gibi tedavileri denemek yerine yaşam tarzınızda değişiklikler yapmanız önerilir. Doktorunuz özel sıkıştırma etkili külotlu çorapları veya varis çorabı giymenizi tavsiye edebilir.
[renkbox baslik="Damar Tıkanıklığı (Ateroskleroz) Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi" link="https://bilgihanem.com/damar-tikanikligi-ateroskleroz-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/09/damar-tikanikligi-nedir-nedenleri-belirtileri-korunma-yollari-tedavisi.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Bu çoraplar bacaklarınıza iyi bir şekilde baskı yapar, bu nedenle kan kalbinize daha kolay akabilir. Varis çorapları sıkılıklarına ve cinslerine göre farklılık göstermektedir. Doktorunuzun reçetesine göre hastalık seviyeniz için en uygun olanını eczanelerden temin edebilirsiniz.
Yaşam tarzı değişiklikleri işe yaramıyorsa veya ağrı şiddetli ise, doktorunuz daha invaziv bir prosedür deneyebilir. Varis müdahaleleri, anestezi gerektiren cerrahi bir ameliyattır. Yaklaşık üç ila altı hafta arasında iyileşme süresi vardır.
