VVT-i Motor Nedir? Özellikleri, Çeşitleri ve Avantajları Nelerdir?

VVT-i Motor Nedir? Özellikleri, Çeşitleri ve Avantajları Nelerdir?

Toyota'nın kendi geliştirmiş olduğu, değişken supap ayarlamasını yapabilen VVT-i ünite, yakıt ve performans konusu üzerine ortaya çıkarılmıştır. Bu yazımızda sizlere çeşitlerinden ve VVT-i'ın avantajlarından bahsettik.

Erkan Karaca

VVT-i motorun sizlere ilk önce açılımından ve hangi firma tarafından kullanıldığından bahsedeceğiz. Değişken zamanlı bu motor tipi olan VVT-i Japon Toyota firması tarafından kullanılmaktadır. Farklı bir teknoloji yapısı üzerine inşası gerçekleşen VVT-i’nin, şimdiden her yönüyle avantajlı olduğunu söyleyebiliriz.

VVT-i, aslında sürücülerin motordan farklı istekleri üzerinde şekillenmiştir. Bizlerin yol koşullarında yaptığı ani hızlanmalar, ani duruşlar, yüksek devir kullanımı veya alçak devir kullanımı gibi bazı alışkanlığa bağlanmış sürüş tiplerimiz vardır.

[renkbox baslik="Boxer (Boksör) Motor Nedir? Nasıl Çalışır? Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/boxer-boksor-motor-nedir-nasil-calisir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/11/boxer-motor-nedir-nasil-calisir.jpg" renk="siyah" yenisekme="evet"][/renkbox]

Otomotiv sektörü de bir yandan yakıt ekonomisini nasıl düşürürüm, emisyon değerlerini nasıl ortalamada tutarım diye araştırma içerisindedirler. Sonuç olarak supapların "açılma - kapanma" zamanlarına müdahale ile sonuca varılmıştır. Toyota, daha fazla oksijen kullanma yoluyla motor değerlerini avantaja çevirmiştir.

VVT-i Motor Nedir?

VVT-i Motor Nedir
Toyota menşeli motorun harf açılımı "Variable Valve Timing with intelligence" yani akıllı değişken supap zamanlaması demektir. Verilen isimden de gördüğümüz gibi mantık değişken supap zamanlamasıdır.  Yeterli ve belli sıraya bağlı olarak emme supapları VVT-i tipi motorda zamana bağlı olarak sürekli değişkenlik gösterir. Toyota mühendislerinin yaptığı çalışmalar aslında Honda’nın V-TEC motor teknoloji mantığı ile aynıdır. V-TEC çalışma prensibi de değişken zamanlamaya bağlı olmasıdır.

VVT-i Motorun Özellikleri Nelerdir?

VVT-i’nin temel olarak açılımından ve çalışma mantığınndan kısaca bahsettik. Toyota bu motor tipini bizlere 2000’li yıllarda göstermiş olsa da geçmişi biraz daha eskiye dayanmaktadır. İlk 1991 yılında geliştirme aşamasına VVT olarak başlamıştır. 4A-GE tipi içten yanmalı motorun olayın başlangıcı olarak kabul edebiliriz.

Sistem, emme eksantrik mili dönüş yapısını tahmini olarak 40 dereceye kadar, krank mili içerisinde değişerek supap zamanlamasını farklılaştırmak için tasarımı gerçekleştirilmiştir. VVT-i yalnızca kamın tüm hareket sırasında döndüğü açıyı değiştirir. Bilmemiz gereken önemli kısımlardan birisi de budur. Değişken araç sürüş kullanımlarında oluşan supap bindirme (emme ve egzoz supaplarının birlikte bir süre açık kaldıkları an) süreleri normal motorlarda serbesttir.

Duruma VVT-i açısından baktığımızda; supap bindirme süresini her bir motor devrine göre ideal şekilde ayarlayabilmektedir. Motorun çalışma sıralamasında mantık olarak eksantrik milinin supaplara önce veya geç basması, bahsettiğimiz parçanın ya erken açılması ya da geç açılması anlamındadadır. VVT-i’nin bu noktada yaptığı hareket; eksantrik milinin zamanlama ayarlaması altında kontrolü sağlayıp, emme supaplarının açılma zamanını erkene almaktadır. Yani supap bindirme süresinin artış göstermesi ve emme supaplarının devir yükselmesiyle yanma odasına fazladan oksijen alınması sağlanıyor. VVT-i’nin yönetim şekli ECU (Electronic control unit) dur.

VVT-i Motorun Avantajları Nelerdir?

VVT-i Motorun Avantajları NelerdirNormal içten yanmalı motorlar yüksek devir kullanımlara uygun yapılmadığı için aksi durumlarda yakıt tüketimi ve karbon salınımı fazlalaşmaktadır. VVT-i’nin avantajları da tam bu noktada başlamaktadır. Krank mili açısını ve supap zamanlamasını değiştirmesi sürecinde otomobiller daha az yakıt tüketimi gerçekleştirmektedir.

ECU yönetimli ünitenin değişken zamanlamalar eşliğinde araç performansı da artmaktadır. Dünyamızın hava kirliliğinde önemli rolü olan karbon salımı da VVT-i motorda daha az olmaktadır. Otomotiv mühendislerinin bir motor geliştirmede odaklandıkları noktalar bunlardır. Pistonlara fazla oksijen itilmesi ve sistemlerin bir beyin üzerinden yönetilmesi, normal atmosferiklere göre daha fazla avantaj sağlar.

VVT-i Motorun Çeşitleri Nelerdir?

VVT-i Motorun Çeşitleri NelerdirToyota, üstün teknolojisi gölgesi altında motor ünitesini geliştirme ve çeşitlendirmeye gitmiştir. VVT-i’nin çalışma mantığı temelde bırakılarak, üzerine daha farklı yöntemler uygulanmıştır. Toyota'nın yaptığı Ar-Ge çalışmalarından sonra VVT-i’nin bazı üniteleri kullanılırken, bazısının şartlara uygun olmamasından dolayı araçlara koyulması iptal edilmiştir.

VVTL-i

Bu noktaya kadar VVT-i motorun çalışma karakterinden bahsettik. Şimdi ise üzerinden geliştirilen ilk sistem olan VVTL-i’nin ne gibi özellikleri olduğundan bahsedeceğiz. VVTL-i’nin açılımı “Variable Valve Timing and Lift intelligent system” dir. Toyota, düşünce olarak bu motoru VVT-i’den biraz daha performans alabilmek adına üretmiştir. Ana mantığın aynen uygulandığı, supap açılma miktarı ve süresinin daha fazla artırılması olarak anlayabiliriz.

VVT-i’nin değişken supap zamanlamasının üzerine tork artırma maksadıyla, beraberinde eksantrik milinin supaplara daha fazla bindirilmesi sağlanmıştır. Daha fazla havanın motora alınmasıyla yanma odası, isteğinden daha fazla oksijenle doldurulacak. Böylelikle yüksek devir pozisyonunda gelen performans, supapları VVT-i’den daha fazla aşağı bastırılarak alınmış oluyor.

Toyota ilk defa VTTL-i motorunu 2ZZ-GE koduyla üretmiştir. DOHC tasarıma sahip VVTL-i, Japon markanın performans modelleri olan Celica, Corolla T-Sport ve motor tedariğini yaptığı Lotus’un Elise serilerinde kullanılmıştır. Sadece Lotus’un Exige modelinde ultra güçler için VVTL-i üzerine ek olarak supercharged sistemi entegre edilmiştir.

Dual VVT-i

Son çıkan Toyota modellerinde kullanılan yeni nesil benzin Dual VVT-i motor eklenen zamanlayıcıyla, parçaların pozisyonları değiştiriliyor. Peki, pozisyon değiştirmekle ne demek istiyoruz? Eksantrik mili parçasına zaman ayarlayıcı bir mantık veriliyor. Ardından ortaya çıkan görüntüde, eksantrik milinin dönüş açısı aynı zamanda pozisyonu değişikliği de yapıyor.

Dual VVT-i’de piston, egzoz dumanını dışarı atacağı anda aynı zamanda supap ayarlamasını gerçekleştiriliyor. Piston çalışırken işlem bitiş anında egzoz supapı geç kapanarak, emme supapı bindirme işlemini gerçekleştirerek açılır.

VVT-ie

VVT-ie Toyota’nın lüks marka temsilcisi Lexus modellerinde kullanılan zamanlama kısımları daha iyi ayarlamak için bir motorla kontrol edilen ünite tipidir. Şimdi VVT-ie’nin detaylarına geçelim. Açılımı "Variable valve timing intelligent with electric motor" dur. Zaten VTT’nin sonuna gelen “e” harfi temel mantığını bizlere açıklıyor. Lexus LS460 ile başlayan yeni motorda, aktüatör motoru (bir mekanizmayı veya sistemi kontrol eden veya hareket ettiren bir tür motor) bulunmaktadır.

Aktüatör elektrik motoru, VVT-ie çalışırken emme kamıyla beraber dönüş gerçekleştirir. Yani eksantrik mili motor eksantrik mili ile aynı hızda çalışır. Kullanılan aktüatör motoru, eksantrik mili zamanlaması farkının oluşturulması için kullanılmaktadır. VVT-ie, düşük sıcaklık ve devir sayılarında etkileşimi doğrulayarak motor gücü ile emisyon performansı hassas şekilde kontrol edilir.

Valvematic

Valvematic, Toyota’nın yeni nesil araçlarının bir kısmında Dual VVT-i ile kullandığı bir motor tipidir. Valvematic, emme supaplarının açılma durumlarını, silindirlere çekilen hava miktarının daimi olarak kontrol ve ayarlayabilen yeni supap teknolojisi ismidir. Toyota’nın 1.6L atmosferik motorunda kullanılan Valvematic, yol şartlarına göre silindirlere çekilen hava miktarını otomatik olarak değiştirebiliyor.

Japon temsilcinin bu sisteme geçiş yapmasındaki neden; otomatik kontrol edilebilen motor çalışma prensibinden, daha iyi yakıt ekonomisi ve performans almasıdır. Valvematic’in çıkış noktası, daha basit anlatımla Dual VVT-i’nin üzerine yapılan çalışmalardan doğmuş bir ünitedir.

[renkbox baslik="TFSI Motor Nedir? Nasıl Çalışır? Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/tfsi-motor-nedir-nasil-calisir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/11/tfsi-motor-nedir-nasil-calisir.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Temel olan VVT-i ünitesinden sizlere bahsettik. Toyota’nın akıllıca geliştirdiği ünitenin, özelliklerine bakarak ilerlediğimiz zaman, standart atmosferik motorlara göre üzerine akıllı yönetim düşüncesinin entegre edildiğini görürüz. VVT-i teknolojisi aracın devir aralıklarında nasıl verim alınabiliriz sorusunun da cevabı oluyor.

İnsanların her zaman istediği yüksek performans ve düşük yakıt tüketimi VVT-i ile sağlanmış. Benzinli atmosferik bir araçta kolay olmayan bu değer oynamalarını, Toyota farklı çeşitleriyle VVT-i tabanı altında bizlere sunuyor. Son olarak Dual VVT-i üzerine inşa ettiği Valvematic, değişken supap ayarlamasını yapabilen son ürünüdür. Valvematic ayrıca markasının hibrit teknolojisi motorunun da en büyük yardımcısı rolündedir.

VVT-i motor ünitesinin detaylı bir şekilde çalışma prensini sizlere aktardık. Söz konusu sistem üzerine alt dal olarak 4 farklı ünite gelişimine şahit olduk. Ve VVT-i'nin nasıl bir motor olduğunu en iyi şekilde sizlere anlatmaya çalıştık.
Sizce Toyota'nın bu teknolojik motorunun çalışma prensibi mantıklı mı?
Size göre VVT-i Honda'nın V-TEC mantığında mı yoksa başlı başına yeni bir teknolojik motor mu?
Peki, VVT-i için dünyanın en sağlam ve akıllı motoru diyebilir miyiz?



Okur Yorumları
  1. Tam da aradığım ve öğrenmek istediğim bir konuydu. Bilgileriniz çok işime yaradı sağ olun.