Yaban mersini (Vaccinium myrtillus), daha çok dondurma ve pastaların yapımında kullanılan, sağlık açısından oldukça faydalı olan bir bitkidir. Aşırıya kaçmadan tüketildiğinde herhangi bir zararı veya yan etkisi olmayan bu meyve bazı yörelerde; çobanüzümü, çalı çileği, gara gilik, kuş üzümü, lifora, yayla liforu, yayla likapası, yer likapası ve yer liforu gibi isimlerle de bilinmektedir. Antioksidan özellik içerdiğinden kanser oluşum riskini önler. Serbest radikalleri vücuttan uzaklaştırma özelliği sayesinde de yaşlanmayı geciktirici, stresi azaltıcı ve yorgunluğu giderici gibi faydalar sağlamaktadır. Eğer yaban mersini ve faydaları hakkında bilgi sahibi değilseniz, Bilgihanem okurları için hazırladığımız bu yazının sizler için faydalı olacağından emin olabilirsiniz.
Yaban mersini meyve kategorisine alınabilecek üzümsü bitkilerden biridir. Kuzey Avrupa ve Amerika’nın bazı yüksek bölgeleri ile Türkiye topraklarında yetişebilen yaban mersini ülkemizde en çok Karadeniz Bölgesi'nin yüksek olan yerlerinde yetişmektedir. Yetişmek için genellikle fundalık ve ormanlık kısımları tercih eder. Daha çok ormanlardaki ılıman havaya ihtiyaç duyarlar. Yaban mersinini meyve olarak tüketilebileceğiniz gibi çay olarak hazırlayıp içebilirsiniz de.
[renkbox baslik="Ahududu Nedir? Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/ahududu-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/01/ahududu-nedir-ozellikleri-ve-faydalari-nelerdir.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="evet"][/renkbox]
Tamamen masum olarak bilinen meyvenin, yan etkilerine karşı yapılmış araştırmalar yoktur. Bu nedenle tüketiminde bir miktar özenli davranmak gerekir. Yaban mersininin yemişleri, günlük beslenmede gerekli olan E vitamininin %10 kadarını ve C vitaminin %20 kadarını sağlayabilen bir meyvedir. Meyveyi tek başına yemek zor gelebilir. Böyle durumlarda ise kahvaltılıkların içine karıştırılabilir. Buzdolabında uzun süreler tazeliğini koruyabilen, dayanıklı bir meyvedir. Buzdolabınızın derin dondurucu bölümünde 12 ay kadar saklayabileceğiniz yaban mersinini tatlı ve pastalarınızda kullanabilirsiniz.
Yaban Mersini Nedir?
Ayı üzümü olarak da bilinen yaban mersini Fundagiller familyasına ait olup; ılıman iklimlerde yetişmeye uygun üzümsü bir meyve çeşididir. Kuzey yarımkürenin serin bölgeleri bitkinin anavatanıdır. Ayrıca yaban mersininin kendi içinde birçok türü bulunur. Vücuda çeşitli birçok faydası bulunan değerli bir meyve türüdür.
Bilimsel adı Vaccinium myrtillus olan bu meyve yazımızın giriş kısmında da belirttiğimiz gibi bazı yerlerde farklı isimlerle de bilinmektedir. Serbest radikallerin atılmasını sağlayan meyve, içerdiği mineral ve vitaminler sayesinde çok faydalıdır. İçeriğinde antosiyanozit denilen güçlü bir tipte flavonoid antioksidan bulunmaktadır. Bu maddenin kalp-damar sağlığına iyi geldiği tespit edilmiştir.
Fundagiller ailesinden olan yaban mersini, 25-50 cm boylarında, odunsu bir bitkidir. Meyvelerinin rengi kırmızı, genellikle de mor olur. Hem meyvesi hem de yaprakları tüketilebilmektedir. Ülkemizde daha çok Karadeniz bölgesinin dağlık kesimlerinde rastlanmaktadır.
Temmuz ayından Eylül’e kadar toplanan meyveler gıda endüstrisinde, özellikle de pastacılıkta önemli bir yere sahiptir. Harika bir görünüme sahip olan meyvelerinin içerisinde; organik asidler, şekerler, pektin, tanen ve mirtillin denilen bir boya maddesi ile A ve C vitaminleri bulunmaktadır.
Yaban Mersini Nasıl Kullanılır?
Yaban mersininin çayını hazırlayarak, suyunu sıkarak tüketebileceğiniz gibi sadece meyvesini yiyerek de tüketebilirsiniz. Yaban mersinini tüketmek için tercih edilen en genel yöntem yapraklarından hazırlanan çayın içilmesidir. Bu çay, antioksidanların ve vitaminlerin yoğun biçimde vücuda girmesini sağlar. Aktarlarda satılan yaprakları satın alarak çayını kolaylıkla hazırlayabilirsiniz. 1 fincan çay için, iki çay kaşığı kadar yaprak yeterli olacaktır. 10 dakikaya kadar kaynar suyun içinde beklettikten sonra ateşten alın ve 20 dakika demlenmesini bekleyin.
Bu meyveyi taze olarak tüketecekseniz; yoğurtla beraber yemek en doğrusu ve lezzetlisidir. İsterseniz suyunu sıkarak da yoğurtla karıştırabilirsiniz. Sabahları bu şekilde tüketmek çok faydalıdır. Yaban mersininin marmelatını da hazırlayabilirsiniz ama bu şekilde şekerle kaynatılacağı için faydalarını kaybedebilir.
Diğer meyvelerden çileği, mandalinayı nasıl tüketiyorsanız; yaban mersinini de bu şekilde tüketebilirsiniz. Meyveyi alırken doğal olanını bulmaya özen göstermelisiniz. Ayrıca kullanılan ilaçlardan arındırmak için de iyice yıkamalısınız. Aksi halde faydasından çok zararını görebilirsiniz.
[renkbox baslik="Muşmula Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/musmula-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/11/musmula-nedir-cesitleri-ozellikleri-faydalari-nelerdir.png" renk="turuncu" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Ilıman iklimi seven ve bir orman meyvesi olan yaban mersini daha çok pastacılık alanında kullanılmaktadır. Özellikle tatlılarda ve dondurmalarda kullanıldığında kattığı güzel mor renk ile birçok kişinin ilgisini çekmeyi başarmaktadır. Çalılık bir bitkidir, çok fazla uzamaz ve nadiren diz boyunu geçtiği görülmektedir. Bu nedenle toplanması ve tüketime hazır hale getirilmesi oldukça kolaydır.
Yaban Mersininin Faydaları Nelerdir?
Taze veya kurutulmuş, sade veya başka bir besinle karıştırılarak tüketilebilen yaban mersininin ne kadar çok faydası olduğuna inanamayacaksınız. Gözlerden damara, kalpten böbreğe kadar vücudumuzun hemen her yerine olumlu etkisi olan yaban mersininin bazı faydaları şunlardır;
- Diyabet, insülin direnci, metabolik sendromlar gibi durumlarda düzensiz ilerleyen kan şekerini dengeleyebilir. Bu faydası yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda doğrulanmıştır.
- İdrar yolu enfeksiyonunun temel karakteri E.Coli bakterisiyle savaşabilen, doğal bir antibiyotik olan yaban mersini, idrar yolunu temizler.
- Görme bozukları üzerinde etkili olan meyve, katarakt, miyop, kuruluk ve enfeksiyon gibi göz hastalıklarına iyi gelir.
- Beyin sağlığının korunmasında etkili olan meyve, vitaminler, selenyum, magnezyum, bakır, çinko gibi özellikle hafızayı güçlendiren ve sinirleri koruyan bir meyve türüdür.
- Yüksek antioksidan içeriği nedeniyle kötü kolesterolün seviyesini düşürebilir. Böylece kalp sağlığının korunmasında etkili bir meyvedir.
- Yüksek oranda lif içermesi nedeniyle sindirim sistemini düzenleyici etkisi vardır. Hemoroid gibi bağırsak sorunlarında oldukça etkilidir.
- Antioksidan içermesi, özellikle kolon, rahim, karaciğer gibi kanserlere karşı koruyucu olmasını sağlar. Bağışıklık sisteminin güçlenmesine etki ettiğinden tedaviler esnasında da kullanılabilir.
- Sakinleştirici özelliği nedeniyle anti depresan olduğu söylenebilir. Yaban mersininin renginin koyu olması içeriğinin zengin olduğunu gösterir.
- Şiş ve kaşıntı yapan varisli damarlara iyi gelir, bu bölgedeki ağrıların azalmasını sağlar.
- Kan dolaşımını düzenler. Kalp-damar hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.
- Dokuları sıkıştırarak uzun süren ishali geçirir.
- Karaciğer sağlığını korur.
- Böbreklere iyi gelir.
- Kadınların sıklıkla yaşadığı adet düzensizliğini giderir.
- Kansere karşı koruyucu özellik gösteren enzimlerin salınımını artırır.
- Taze olarak yenirse kanı temizler.
- Kalori oranı düşük olduğu için zayıflamak isteyen kişiler gönül rahatlığıyla (aşırıya kaçmadan) yiyebilirler.
- Kötü kolesterolü düşürür.
- Kalp sağlığını koruduğu için kalp krizi riskini azaltır.
- Gözlerin daha sağlıklı ve parlak olmasını sağlar.
- Antidepresan özellik gösterir.
- Yaşlılık nedeniyle ortaya çıkan unutkanlık ve bunama gibi belirtileri erteler, hafızayı kuvvetlendirir.
- Kalp için toksik olan xanthine oxidase enzimini engeller.
- Ağızdan alındığında veya ekstraktı cilde sürüldüğünde yaraların iyileşmesini hızlandırır
- Okuma, araba sürme, bilgisayar kullanımı gibi şeylerden kaynaklanan göz yorgunluğu dahil her çeşit göz yorulmalarını azaltır.
- Parlak ışıklara karşı olan hassasiyeti iyileştirir.
- Gece körlüğü hastalığının iyileşmesinde etkili olduğu tespit edilmiştir. karanlığa uyumu çabuklaştırır, görme keskinliğini ve loş ışıklarda görüşü geliştirir
- Retinaya olan kan dolaşımını geliştirir.
- Virüslere karşı vücuda direnç sağlar.
- Yüksek tansiyonu önler. Yapılan araştırmalar yüksek tansiyonun dünyada ölüme yol açan sebepler arasında ilk sıralarda geldiğini ortaya koymaktadır. Bilim insanlarının yaptığı bir araştırma, kalp krizi riski olan ve obez hastaların 8 hafta boyunca, günde 50 gram yaban mersini yediğini ve kan basınçlarında %4-6 oranında düşme meydana geldiğini göstermiştir.
- Parmak eklemlerindeki hareketliliği geliştirir.
- Varis damarlarını azaltır.
- Özellikle kadınların en sık şikayetlerinden biri olan ödem şişliğini azaltır.
Yaban Mersininin Yan Etkileri Nelerdir?
Meyvenin bilinen herhangi bir yan etkisi yoktur. Ancak çeşitli meyve ve sebzelere alerjisi olan, her şeyden kolay etkilenen kişiler yaban mersinine de tepki verebilirler. Bu nedenle ilk kullanımda gün boyunca hiç yemediğiniz ve içmediğiniz yeni bir şey daha tüketmeyin. Kendinizi kötü hissetmeniz durumunda mutlaka doktora danışın.
