Göz alıcı, sarı ve parlak metal desek, hepimizin aklına altın gelir. Zaten tanımı da bu şekilde yapılmaktadır. Genelde zenginliği ifade eden altın, sanayide de birçok alanda kullanılmaktadır. Belki aklınızda hemen düğünler veya büyük annelerimizin yastık altında sakladığı çil çil altınlar canlanıyor olabilir. Ama bunlar sadece gözümüzle gördüğümüz olaylardır. Oysaki uçakların camlarından, astronotların kıyafetlerine kadar birçok alanda altın kullanılmaktadır.
Geniş bir kullanım alanına ve öneme sahip olan altın, ülke ekonomilerinin gücü hakkında da bilgi verir. Finansal sistem içerisinde olmazsa olmazlar arasında yer alan altın, merkez bankalarının gözbebeğidir ve uyguladıkları politikaların gücünün bir kısmı sahip oldukları rezervlerden gelmektedir. Bir yatırımcı için de güvenilir bir limandır. Kısaca altın birçok alanda kullanılmaktadır ve vazgeçilemez bir metaldir.
[renkbox baslik="Altın Yatırımı Nasıl Yapılır?" link="https://bilgihanem.com/altin-yatirimi-nasil-yapilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/04/altin-yatirimi-nasil-yapilir.jpg" renk="sari" yenisekme="evet"][/renkbox]
Genelde finans dünyasını ilgilendiren bir konu olarak görülen altın; sanayide ve kimyada da büyük bir yere sahiptir. Bu nedenle Bilgihanem.com olarak sizlere; altın nedir sorusunun cevabını detaylı bir şekilde vermek istedik. Elbette konunun daha iyi anlaşılabilmesi için kullanım alanlarından ve nasıl elde edildiğinden de bahsettik. Kısaca tarihine de göz atarak, değerli madeni tam anlamıyla tanımanızı sağladık.
Altın Nedir?
Altın; parlak sarı renkli, yumuşak, paslanmayan, kolayca tepkimeye girmeyen ve doğada serbest halde bulunan bir elementtir. Yumuşak olması sebebiyle kolayca şekillendirilebilir ve bu özelliği, tarih boyunca farklı şekillerde kullanılmasına neden olmuştur. Günümüzde ise altın, kullanım alanı oldukça geniş olan değerli metaller arasında yer almaktadır.
Kimyada Au sembolü ile gösterilen altının atom sayısı 79 ve atom ağırlığı 196,9'dur. Sembolü, Latincede parlayan anlamına gelen Aurum'dan gelmektedir. Erime sıcaklığı 1064°C'dir. Periyodik cetvelin IB grubunda yer almaktadır. Isıyı ve elektriği ile iletmektedir. Elektrokimyasal anlamda bir soy metaldir; ama yansız değildir.
Altın sıcaklık fark etmeksizin havadan etkilenmemektedir. Klor ve bromla tepkimeye girmekte, cıvayla çözünmektedir. Asitlerden ise etkilenmemektedir. Buna karşın kral suyu olarak adlandırılan hidroklorik ve nitrik asit karışımında çözünmektedir.
Altın Ayarı Nedir?
Altının saflık derecesini yansıtan tanımlamalara; Türkiye'de ayar, dünyada ise karat (kırat) denmektedir. Altının yumuşak bir element olması sebebiyle mücevhercilikte kullanımı zordur. Yüzük, takı setleri gibi işçiliğin yüksek olduğu ürünlerde, altın saflığı değiştirilir. Sonucunda da ayar dediğimiz kavram oluşur.
Saf altın için 24 ayar tanımı yapılırken, doğada %100 saflıkta altın yoktur. Bu nedenle saf altın için %99,99 veya %99,95 saflıkta olduğunu bilmelisiniz. Kuyumculukta duyacağınız bir diğer kavram da bu aşamada ortaya çıkmaktadır. Has altın için binde ifadesi kullanılır ve buna milyem denir. Milyem; alaşım içerisindeki altın miktarının binde oranını tanımlamaktadır. Yani saf altın, 999,99 veya 999,95 milyemdir.
22 ayar altın ise 916 milyemdir ve yüzde 91,6 saflıktadır. Genellikle bilezik yapımında kullanılır ve yumuşaktır. 18 ayar altın ise yüzde 75 saflıktadır ve alyanslarda kullanılır. 14 ayar altın en sert olanıdır ve yüzde 75 saflıktadır. Kuyumcularda görülen takıların hemen hepsi 14 ayar altından üretilmektedir.
Altın Nasıl Bulunur? Altının Elde Edilişi
Tahmini olarak yer kürenin binde 1 milyondan birini altın oluşturmaktadır. Genel olarak, kuvars kayalıklar altın damlası içermektedir. Aynı zamanda volkanik kuvarslarda, denizin dibindeki yer kabukta ve yeryüzünde altın bulunması mümkündür. Günümüzde altın arama teknikleri; uzaktan, yer üstü ve yer altı olmak üzere 3 şekilde yapılmaktadır. Bu aşamaların hepsi, birbirini tamamlayıcı özelliğe sahiptir ve bu nedenle birlikte kullanılırlar.
Altının doğada bulunması için önce uzaktan algılama yapılarak hedef alanlar belirlenmektedir. Bunun için uydu fotoğrafları ile yeryüzündeki cevher içerebilecek kayalar, fay hatları ve kuşaklar işaretlenir. Ardından yer üstü aramalarına geçilir. Yer üstü aramaların başarısı için hedef alanların belirlenmesi oldukça önemlidir. Hedeflerin daraltılması için de jeokimyasal örneklemeler yapılmaktadır. Bu işlem için; dere kumları, toprak, kaya, su ve bitki örnekleri alınır. Aynı zamanda bölgedeki cevherleşme cinsi de analiz edilir.
Yer üstü aramaların ardından yer altı aramalara geçilir ve hedef alan sondaj ile kontrol edilir. Bu aşamayla birlikte cevher yapısı, tenörü ve miktarı belirlenir. İşte bu aşamada altın madeni olup olmadığı ortaya çıkmaktadır. Eğer bulunan maden altın yatağı ise açık veya kapalı ocak yöntemleri kullanılarak çıkarma işlemine geçilir. Hangi yöntemle çıkarılacağı ise cevherin yapısına, derinliğine, dağılımına ve tenörüne göre değişiklik göstermektedir.
[renkbox baslik="Türkiye’nin Madenleri ve Çıkarıldıkları Yerler" link="https://bilgihanem.com/turkiye-madenleri-ve-cikarildiklari-yerler/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2014/12/turkiyede-cikarilan-madenler.jpg" renk="siyah" yenisekme="evet"][/renkbox]
Damar şeklinde cevherleşmenin söz konusu olduğu ve 1 tonda yaklaşık 10 gram altın içeren yataklar, kapalı ocak yöntemiyle çıkarılır. Düşük tenörlü ve etrafa saçılmış yataklarda ise açık ocak yöntemi tercih edilmektedir. Ek olarak, kayaç içerisindeki altın taneleri gözle görülebiliyorsa siyanür kullanmadan gravimetrik yöntemle zenginleştirilir. Eğer gözle görülmüyorsa siyanür mecburen kullanılmaktadır.
Altın içeren cevherler, parçaları öğütme değirmenlerinde hamur haline getirilmektedir. Elde edilen hamur içinde bulunan altın taneleri dağınık haldedir. Altın burada malgama tekniği ile ayrılır. Malgamalama işlemi uygulanan hamurun, konsantresi artırılır ve seyreltik sodyum siyanür çözeltisiyle işlenmesi sağlanır. Böylece altın ve sodyum siyanür reaksiyona girer, bileşik halini alır. Bileşik içindeki altınının çökmesi sağlanır ve çökelti içinden altın, gümüş dışındaki tüm maddeler alınır. Gümüş ise nitrik asit ile sülfürik asit etkileşmesiyle beraber çözünür ve elde altın kalır.
Bilinmesi gereken bir diğer nokta ise altın cevherlerinin tek başına bulunmadıklarıdır. Yandaşlar içerisinde dağılmış halde bulunan altın cevheri, siyanür liçi ile çözündürülür. Bu sırada solüsyona geçen altın iyonları aktif karbon üzerine absorbe ettirilir ve solüsyondan sıyrılır. Bu işleme malgama tekniği denir. Bu şekilde oluşan altın iyonları, elektro kazanım adı verilen yöntemle katı forma dönüştürülür. Katı forma dönüştürülen altın ise yeniden ergitilir ve ingot denen kalıplara dökülür. Sonucunda külçe altın üretilmiş olunur.
Altının Kullanım Alanları Nelerdir?
Geçmiş tarihlerde direkt para olarak kullanılmış ve bu kullanımı yüzyıllarca sürmüştür. Son yüzyıllarda ise sadece kağıt paranın değerini yükseltmek amacıyla kullanılmış ama altının bu alandaki kullanımı artık son bulmuştur. Gündelik hayatta artık para olarak kullanılmayan altın, para ile satın alınır hale gelmiştir. Altının diğer kullanım alanları şunlardır:
- Yatırım aracı olarak günümüzde en güvenilir kabul edilen araçlardandır. Diğer yatırım araçlarından daha az risk taşıdığı düşünüldüğünden rağbet çoktur. Eskiden yastık altı yatırım aracı olarak bilinen altın, günümüzde borsa ve forex piyasasında yatırımcıların en çok tercih ettiği enstrümanlar arasındadır.
- Takı ve mücevherlerin yapımında en çok tercih edilen maddedir. Günümüzde evliliklerin ve çeşitli eğlencelerin vazgeçilmezidir. En başta bilezik olmak üzere yüzüklerde, kolyelerde, küpelerde kullanılır.
- Altının meşhur olmayan kullanım alanı, ilaç sektörüdür. Altının, elektron mikroskoplarda çeşitli kullanımları bulunur.
- Dünyanın çeşitli ülkelerinde yiyeceklerin üzerine süsleme amacıyla altın serpilir. Bu konuda en meşhur ülke Hindistan’dır. Hatta ülkenin bazı içeceklerinde bile küçük altın parçaları bulunur.
- Endüstri alanında altın yaygın olarak kullanılmaktadır. Paslanmanın azalması için CD üretiminde, buzlanmayı önlemek için uçakların kokpit camlarında, koruyucu amacıyla bazı uydularda ve fotoğrafçılık alanında kullanılır.
Altının Tarihçesi
Bilinen en eski kayıtlara göre Mısır hükümdarları döneminde milattan önce 3200 yıllarında, altın darphanelerde çubuklar haline getirilerek, para yerine kullanılmıştır. Peru’da milattan önce 2000 yılına ait altından yapılmış eşyaların kalıntıları bulunmuştur. Yunanlılar, İranlılar, Sümerler, Asurlular ve özellikle Lidyalılar altına önem veren medeniyetlerden bazılarıdır.
[renkbox baslik="Gümüş Nedir? Özellikleri, Kullanım Alanları ve Çıkarıldığı Yerler" link="https://bilgihanem.com/gumus-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/08/gumus-nedir-ozellikleri-kullanim-alanlari-ve-cikarildigi-yerler.jpg" renk="gri" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Milattan önce 550 yıllarında Lidya medeniyetinin kralı Krezus, altını para yerine bastırarak; ticaretin artırılması sağlanmıştır. Türkler ise Müslümanlığı kabul etmelerinin ardından altından eşyalar yapma konusunda temkinli davranmışlardır. Altını sadece süs eşyası yapmak için kullanmışlardır. Altın dünyada en çok Yeni Gine’de, ülkemizde ise Mersin, Niğde, Kütahya, Bursa, İzmir, Antakya ve Balıkesir civarında çıkartılmaktadır.
Altın günümüzde takı olarak kullanılmaktan ziyade bir yatırım aracı olarak görülmektedir. Kimi zaman getirisi çok olabilir kimi zaman da yatırımcılarını çok üzer. Önceleri sadece sarı renklerde kullanılırken; şimdilerde beyazı ve kırmızısı gibi çeşitleri bulunur ve bu türleriyle takılara ayrı bir güzellik katar. Altının geçmişinin M.Ö 3000’li yıllara ve Eski Mısır’a dayandığı bilinmektedir. Bu kadar eski zamanlarda kullanılmaları ve sık tercih edilmeleri, kolay işlenebilmesi ve çokça bulunmasına bağlıdır.
Günümüzde altın fiyatları, piyasaları oldukça ilgilendirir; çünkü üzerine en çok yatırım yapılan araçlardan bir tanesidir. Dolar fiyatının değişikliği de altın fiyatını dolaylı olarak etkilemektedir. Bununla beraber rağbetin çok olması, piyasadaki altın azlığı gibi durumlar da altının fiyatını dolaylı olarak etkilemektedir. Şimdilerde yatırım aracı olarak kullanılan altın geçmiş zamanlarda para olarak kullanılmaktaydı. Bunlar dışında altın birçok endüstriyel alanda da tercih edilmektedir.
Coğrafya ödevimdi çok iyi oldu teşekkürler.