2000 yılı sonrası üretilen elektronik araçların birçoğunda ASR (Anti Schlupf Regelung) bulunmaktadır. Basit haliyle ASR’yi herkes bilir. Ancak işin detaylarına inildiğinde araçlardaki anti patinaj sisteminin nasıl çalıştığını, ne gibi özelliklere sahip olduğu ve araçlardaki önemini herkes bilmez. Gaza fazla yüklenme gibi durumlarda araç patinaj yaptığı zaman normalde hızlanabileceğinden daha yavaş bir hızla kalkış yapmaktadır.
Örneğin trafiğin çok yoğun olduğu bir yerde hızlı bir şekilde gaza basıp geçmek istiyorsunuz, böyle bir durumda gaza birden fazla basarsanız aracın tekerlekleri bulunduğu yerde sürekli dönecektir.
[renkbox baslik="Xenon Far Nedir? Nasıl Çalışır? Avantajları Nelerdir?
" link="https://bilgihanem.com/xenon-far-nedir-nasil-calisir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/12/xenon-far-nedir-faydasi-ve-cesitleri-nelerdir.jpg" renk="yesil" yenisekme="evet"][/renkbox]
Yani patinaj yapacaktır. İşte böyle durumlarda ASR sistemindeki hız algılayıcılar sayesinde patinaj algılanır, ABS hidroliği devreye sokulur ve patinaj yapan tekerleklere fren uygulanır. Şimdi gelin beraber otomobillerdeki anti patinaj sisteminin teknik özelliklerini irdeleyelim.
Anti Patinaj Sistemi (ASR) Nedir?
İsminden de kolaylıkla anlaşılabileceği gibi, araba tekerlerinin patinaj yapmasının önlenmesi amacıyla kurulan bir sistemdir. Özellikle ani ve hızlı kalkışlarda arabaların patinaj yapması büyük olasılıktır. Patinaj, tekerlerin, ileriye gitmeden kendi çapı etrafında dönmesi, uğraşlara rağmen arabanın ilerleyememesi ya da çok az ilerlemesidir. Motor güçlendikçe, arabanın patinaj yapma olasılığı da artar; işte bu nedenle mühendisler ASR sistemini bulmuşlar ve araçlara entegre etmişlerdir.. Dilimize Almanca’dan geçmiştir: “Anti Schlupf Regelung”. Yani; Anti Patinaj Düzenlemesi.
Anti Patinaj Sistemi (ASR) Nasıl Çalışır?
Öncelikle şunu bilmemiz gerekiyor ki, bu sistemde bütün tekerlerin dönme hızını algılayan bir yapı vardır. Olası bir patinaj durumunda bu sistem, tekerlerin dönme hızından hangi tekerin patinaj yaptığını otomatik olarak algılar ve hemen ardından da o tekere frenleme sistemi uygular. Aynı zamanda motora giden yakıtın seviyesini de azaltır ve eş zamanlı olarak ateşleme miktarını da azaltır.
[renkbox baslik="Hız Sabitleyici (Cruise Control) Nedir? Nasıl Çalışır?
" link="https://bilgihanem.com/hiz-sabitleyici-cruise-control-nedir-nasil-calisir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2014/12/hiz-sabitleyici-nedir-nasil-calisir.jpg" renk="turuncumavi" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Böylece araca, motor üzerinden otomatikmen yapılan bir fren sistemi uygulanmış olur. Aracın hızı bu şekilde kısa sürede düşer. Ve tekerler, bu önlemler sonucunda patinaj yapmaktan kurtularak harekete geçer. Araç harekete geçmeye başlayınca da bu sistem otomatik olarak, motora ve tekerlere müdahele etmeyi durdurur. Anti patinaj sisteminin çalışma prensibi kısaca bu şekildedir.
Anti Patinaj Sistemi Hangi Parçalar ile Beraber Çalışır?
Anti patinaj sisteminin genel olarak çalışma prensibinden bahsettikten sonra, bu sistemde yer alan parçalara da değinelim. ASR'de en çok şu 3 parçaya iş yükü binmektedir:
Tekerlerde Bulunan Hız Algılıyıcıları
Bunlar hareket esnasında her bir tekerdeki hızları ayrı ayrı algılayarak hangi tekerin patinaja düştüğünü otomatikmen belirler. O teker fark edildikten sonra da devreye ABS girer. Artık iş yapma sırası, bu ABS sistemine gelmiştir.
ABS
ABS sisteminin içinde, her tekere ayrı ayrı giden ve her bir tekerin fren basıncını ayrı ayrı kontrol eden mekanizmalar vardır. Bu mekanizmalara da genellikle "valf" adı verilmektedir. Patinaja düştüğü algılanan tekere fren uygulama görevi vardır ABS'de ve bu fren uygulanır uygulanmaz, aşırı hızlanmadan kaynaklanan patinaj; motorun yavaşlaması sonucu hızı düşen tekerler sayesinde bir tehlike olmaktan çıkar ve araç güvenli bir şekilde yoluna devam eder. Patinajdan artık kurtulmuştur araç.
Elektronik Kontrol Ünitesi
Anti patinaj sisteminin bir nevi beynidir diyebiliriz elektronik kontrol ünitesine. Çünkü bu sistem, tekerlerden gelen iletilerin toplandığı mekanizmadır. Patinaj durumunda tekerlerden gelen sinyale, gerekli olan karşı tepkime bu üniteden verilir. Bu tepkime, birbiriyle koordineli bir biçimde çalışan ayrı ayrı parçalara, hangi görevi hangi zamanda yapacaklarının komutunun verilmesidir.
Bu parçalar temelde 4 tanedir:
- Yakıt Kısma Valfi: Patinaj aşırı hızda kalkıştan dolayı meydana geldiği için, yakıt kısma valfi sisteminin görevi, kendisine sinyal gelir gelmez harekete geçmek ve motora gönderilen yakıtı gerekli ölçüde kısmaya çalışmaktır. Bu işlem sonucunda arabanın hızı düşecek ve tekerler patinaj yapmaktan kurtulacaktır.
- Ateşleme Tertibatı: Motorun ateşlenmesini azaltır ve aracın hızını düşürür.
- Yakıt Enjektörü: Görevi, yakıt kısma valfinin görevine çok benzemektedir. Patinaj durumunda, çalışmasını yavaşlatarak, motora yakıtın daha az gitmesini ve dolayısıyla aracın hızının azalmasını sağlar.
- Gaz Pedal Sensörü: Gaz pedalının yaptığı baskıyı azaltarak, motorun hızının düşmesini sağlar.
Fakat unutulmamalıdır ki, Anti Patinaj Sisteminin çalışabilmesi için araçta ABS ve enjektör sistemi bulunmak zorundadır. Aksi takdirde pek işe yaramaz.
Ve ayrıca, Anti Patinaj Sistemi (ASR) gerçekten iyi çalışıyorsa, siz gaza sonuna kadar bassanız bile tekerler boşa dönmez. Önlem alınmıştır. Sadece kalkışlarda değil, özellikle çakıllı yollarda da çok iyidir bu sistem. Çünkü yol yapımı sırasında birikmiş çakıl taşlarının üzerinden hızlıca geçerken arabayı kaydırmaz. Patinaj yapmaktan alıkoyar.
Sistem adına verilmesi gereken her şey verilmiş. Aralarda bilinmeyen sistemlerde açıklanmış. Elinize sağlık.
Bilgiler çok iyi oldu. Teşekkürler böyle bir içerik paylaştığınız için.
Bilgilendirici ve kaliteli olan bu yazı için çok teşekkür ederim. Ven kendi namıma memnun kaldım.