Armut, hem çocukların hem de büyüklerin severek tükettiği meyvelerden biridir. Oldukça lezzetli bir tada sahip olan meyve uzun süren yetişme mevsimi sayesinde de istediğiniz zaman marketlerden veya pazarlardan rahatlıkla temin edebileceğiniz bir üründür. Birkaç çeşidi bulunan armudu zevkinize göre sert veya yumuşak olanlarını seçerek yiyebilirsiniz. Özellikle akşam yemeklerinden sonra hafif şekerli ve sulu olan armut hem kan şekeri dengesini düzenleyecek hem de sofralarınıza renk katacaktır.
Gülgiller ailesine mensup beyaz çiçekli ağaç türüne armut adı verilir. Aynı zamanda bu ağaç türünün meyvesi de armut adını alır. İki yarım kürede de rahatlıkla yetişebilen ağaç, 14 metre boya ulaşabilme özelliğine sahiptir. Avrupa, Asya ve Afrika olmak üzere belli merkezlerde yaklaşık 30 ayrı türü bulunmaktadır. Hemen her yerde ayrı isimler alsa da lezzeti herkes tarafından beğenilir. Beğenilme sebebi ise şekerli ve sulu olmasıdır. Su oranının yüksek olması vücut için de oldukça faydalıdır.
[renkbox baslik="Çilek Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
" link="https://bilgihanem.com/cilek-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/02/cilek-meyvesi-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="evet"][/renkbox]
Uzun süren sezona sahip olması ise armudun daha çok tüketilmesini sağlar. Hem kış hastalıklarından korunmak için hem de bulundurduğu A, B, C vitaminlerini alabilmek için armut tüketimine özen gösterilmelidir. Günde bir tane yemek, dengeli beslenmeyi sağlayacaktır. Bunun yanında, bulundurduğu şeker oranı ile doğal yollardan şeker ihtiyacınızı da karşılamanızı sağlar. Armut bu sayede sizi şeker hastalığından da korumuş olur. Aynı zamanda kalp krizi riskini düşürme, kanserden koruma gibi faydaları da bulunmaktadır. Şimdi gelin hem lezzetli hem de şifa kaynağı olan armutu daha yakından tanıyalım.
Armut Nedir?
Armut, Rosaceae yani Gülgiller ailesine mensup olan, dünyada pek çok yerde yetiştirilebilen Pyrus cinsi ağaca ya da yenilebilir meyveye verilen isimdir. Yeşil, sarı, kırmızı ve kahverengi olabilme özelliği taşır. Bununla beraber lifli besinler arasında da sayılmaktadır. Bol sulu ve şekerli tercih edilen armut, kalorisi yüksek bir meyvedir. Özellikle çocuklar tarafından çokça sevilmesinin nedeni ise içinde bulundurduğu şeker oranıdır.
Dünya üzerinde üç ayrı kıtada 30 civarında türü bulunan armudun, hemen her yerde sevildiği söylenebilir. Dünya mutfağında bilhassa tatlıların içinde ve meyve salatalarında en çok kullanılan besinler arasındadır. Armut taze halde tüketildiği gibi reçelleri, tatlıları, pastaları yapılarak da faydalanılabilir. Aynı zamanda marketlerde sıklıkla armut suyunu görebilirsiniz. Yaz aylarında buz gibi armut suyuna kimse hayır demeyecektir.
Eğer yemeğe başlamadan önce yerseniz tokluk hissi verdiğinden, daha yemek yemenizi sağlar, bu şekilde de sağlıklı ve yavaş bir şekilde kilo vermenizi kolaylaştırır. Uzmanlar bu nedenle özellikle kilo sorunu olan kişilere, yemeklerden önce 1 adet armut yemelerini önermektedir. Aynı zamanda salatalarınıza ekleyerek de bu harika meyvenin faydalarını alabilirsiniz.
Armut Özellikleri Nelerdir?
Her ne kadar sert olan türleri bulunsa da, genellikle yumuşak meyveler grubunda adlandırılır. Yapılan araştırmalar sonucu ülke genelinde, 15 milyon armut ağacı olduğu tespit edilmiştir. Yetiştirilme özelliklerine bakıldığında ise kış soğuklarına dayanıksız olduğu görülmektedir. Meyve, daha çok ılıman iklim meyvesidir. Buna bağlı olarak yetiştirildiği yerler de değişiklik gösterir. Armut bahçeleri, ılıman esintinin olduğu dona maruz kalmayan bölgelerde kurulmalıdır.
Bununla beraber kış soğuklamasına ihtiyaç duyulması ise yetiştiriciliği azaltmaktadır. Soğuklama ihtiyacı olduğunda 7,2 derecenin altında yaklaşık olarak 1200-1300 saat geçirmelidir. Bu dengeyi sağlamak oldukça önemlidir. Aksi halde çiçek ya da meyve verme sorunu oluşur. Armut yetiştirirken özel bir toprak türü kullanmanıza gerek yok. Fakat kazık kök yapısına sahip olduğundan, istediği toprak özelliği derin, geçirgen ve mineral açısından zengin olmalıdır. Kuraklığa ise oldukça dayanıklı bir meyvedir. Kuraklık hakkında bilgi almak için tıklayın.
Armut ağacı 13 - 15 metre arasında uzayabilmektedir. Genellikle bir yaşına kadar çelikleme ve aşılama yolu ile üretilir. Fidanları dikildikten sonra yaklaşık 4-7 yaşlarına geldiğinde yavaş yavaş meyve vermeye başlar. 8-10 yaşlarına geldiğinde ise ortalama bir amut ağacından 30-50 kilo arasında meyve toplanabilmektedir.
Soğuk iklime elma ağacına kıyasla daha dayanıksızdır. Ilıman iklimi seven meyve, kış koşullarının ağır geçtiği bölgelerde donmaya maruz kalır ve zarar görür. Eğer filiz kısımlar donarsa, meyve veriminde ciddi oranda azalma görülecektir. Genellikle derin ve geçirgen toprakları seven armut, taşlı, kuru ve daha az geçirgen topraklarda yetişirse tadı biraz buruk olur.
Meyve tohumla yetiştirilir. Tohumla fidan üretimi katlama işlemiyle 45-90 içerisinde yapılır. Gerekli olan ideal sıcaklığın 0-4 derece arasında olması gerekmektedir. Katlama işleminden sonra tohumlar 1-2 cm derinlikteki toprağa üçer tane olmak üzere ekilir. Bu işlemlerin ve fidanların dikiminin ilkbahar aylarında yapılması önerilmekytedir.
Armut Çeşitleri Nelerdir?
Dünya üzerinde yaklaşık 30-35 çeşit armut bulunmaktadır. Limon armudu, Jeffer armudu, Malatya armudu, Tokat (çiçek) armudu, sarı, bal, kış, Williams ve Abete fetel armutları en çok yetiştirilip satılan armutlardır. Bunlardan başka bilinen ve en çok tercih edilenlerden birkaçı şu şekilde belirtilebilir:
- Etruska Armudu: En erken oluşan armut çeşitlerinden biridir. İtalya’da melez şekilde üretilmiştir. Bu nedenle yarı dik, yarı geniş büyüme özelliği gösterir.
- Akça Armut: Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde çok rahat üretilebilen, yarı dik yetişen armut çeşididir. Diğerlerinden ayrı olmasının sebebi ise yapraklarının çok daha fazla dikene sahip olmasıdır.
- June Beauty Armut: Türkiye’de en çok yetiştirilen armut çeşididir. Erken oluşan ve büyüyen armut türlerinden biridir. Haziran güzeli olarak da anılmaktadır.
- Ankara Armudu: En köklü armut türüdür. Uzun süre rahatlıkla korunabilir. Bozulma göstermez.
Armut Faydaları Nelerdir?
Armut, vücuda en çok zararı dokunan serbest radikallerle savaşan meyvelerden biridir. İçinde bulundurduğu K ve C vitamini bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Vücudun tüm hastalıklara karşı savaşması için ihtiyaç duyduğu C vitaminini verir. Sindirim sistemini düzene sokar. Bu nedenle kabızlık dolayısıyla da hemoroid gibi sorunların önüne geçmiş olur. Midedeki gaz sorunlarına ve hazımsızlığa iyi gelir. Bağırsak fonksiyonlarını düzene sokar, fakat çok fazla yendiğinde ishale yol açabilir.
Anne adayları için önemli bir folik asit kaynağıdır. Kolesterol azaltıcı etkisi bulunan meyvenin, lifli yapısı kalp için çok faydalıdır. Gün içinde bir tane armut yemek, kalp krizi geçirme riskini yarı yarıya düşürür. Aynı lifli yapı, vücudun kansere yakalanmasına da engel olur.
Kalsiyum, demir, potasyum, magnezyum ve sodyum gibi mineraller açısından zengin bir içeriğe sahiptir. İçerdiği bu değerli mineraller ve vitaminler sebebiyle büyüme çağındaki çocukların tüketmesi önerilir. Lifli yapısı olduğu için kolon kanseri olmak üzere birçok kanser türünü önlemeye yarar. Hipertansiyonu engeller, tansiyon düşürücü özelliği vardır. Kan şekerini düzenleme özelliği olduğundan diyabet hastalarına günde bir adet armut yemeleri tavsiye edilir.
[renkbox baslik="Kivi Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
" link="https://bilgihanem.com/kivi-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/06/kivi-nedir-faydalari-nelerdir.jpg" renk="yesil" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Yapılan araştırmalar armutun; vücudu ferahlatma, yorgunluğu giderme, stresi azaltma ve sakinleştirme gibi faydaları olduğunu ortaya çıkarmıştır. Aynı zamanda enerji vererek, zinde hissettiren armut felç riskini de azaltmaktadır. Kemiklerin ve dişlerin güçlenmesini sağlar. Bu özelliği ile romatizma gibi kemik hastalıklarında tedaviye yardımcıdır. Meme kanserine yakalanma riskini azaltır. Herhangi bir darbe sonucu oluşmuş morlukların daha çabuk iyileşmesini sağlar.
Böbrekler kum veya taş varsa bunların düşürülmesine yardımcı olur. Beyin sağlığına iyi gelir. Gut hastalığına faydalıdır, kanı temizleme ve vücuttaki toksinleri atma özelliği bulunur, mide bulantılarına ve kusma hissine iyi gelir. Tok tutma özelliği bulunduğu için hemen hemen her diyet listesinde armut meyvesinin olduğunu görebilirsiniz. Son olarak kalp krizi riskini azaltmasından da bahsederek armutun faydalarını sonlandıralım. Gördüğünüz gibi armut sayılamayacak kadar çok faydası olan bir meyve. Bu nedenle günde en az 1 tane yemenizi öneririz.
