Bulut Nedir? Nasıl Oluşur? Özellikleri ve Çeşitleri Nelerdir?

Bulutlar; görsel güzelliği ve insanı şaşırtan hareketleri nedenleriyle, şiirlere ve türkülere konu olmuştur. İnsanlar, duyguları ile bulutları bütünleştirerek, kendilerini pek çok farklı biçimde ifade etmişlerdir. Halbuki, bulutlar basit hava olaylarından kaynaklanmaktadır. Gökyüzünde bulunan katmanların, havadaki suya etkisi ile değişen hava durumları, bulutlar sayesinde görünür hale gelebilmektedir.

Bulutlar, duyguların ifadesine yardımcı olması dışında, şimdiki ileri teknolojiye sahip hava durumu tahmin işlemlerinden çok daha önce, havada olacak değişikleri de ifade ederek, insanların işlerini planlamasını sağlamışlardır. Deniz üzerindeki ve karadaki bulutların farklı hareketleri bilinip, ekim işlemleri veya balıkçılık planları yapılabilir.

[renkbox baslik="Gökkuşağı Nedir? Nasıl Oluşur? Özellikleri ve Çeşitleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/gokkusagi-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/05/gokkusagi-nedir-nasil-olusur-ozellikleri-ve-cesitleri-nelerdir.jpg" renk="mavi" yenisekme="evet"][/renkbox]

Bulutların renkleri, türleri, şekilleri, pek çok hava durumunun ifadesidir. Katmanlarda oluşan gökyüzünün, insanların çıplak gözle görebileceği en son noktasında bulunan bulutlar, Dünya gezegenini çepeçevre sarmaktadır. Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşü sırasında oluşan gün-gece döngüsünün, sadece Dünya için geçerli olmasını sağlar, bulutların arkasında kalan ve her zaman karanlık olan uzay boşluğunun görünmesini engeller.

Bulut Nedir?

Atmosferde bulunan katmanlardan Dünya'ya en yakın olanı, yani en alçak yüksekliğe sahip olanı Troposfer'dir. Bulutlar dahil, tüm hava olayları, bu katmanda meydana gelir ve dünya gezegenini etkisi altına alır. Bulut; Dünya'daki sulardan, Güneş'ten ve yeraltındaki ısı kaynağı olan lavlardan buharlaşarak gökyüzüne ulaşan zerrecikler kümesidir. Bu zerrecikler; kristalleşerek bir tür buz haline gelmiş olabilir veya su damlacıkları şeklinde kalmış olabilirler.

Bulutlar, tüm gökyüzü katmanları içinde, dünyadan bakıldığında, gözle görülebilen tek atmosfer tabakası olduğundan, gaz karışımları sayesinde, görünmeyen bir cam kürenin üzerindeymiş gibi görünür. Çok daha seyrek yoğunlukta oluşan buluta, sis denmektedir ve yeryüzüne temas eden bulutlar sayılırlar.

Bulut Nasıl Oluşur?

Dünya'yı, oksijensiz uzaydan ayıran, kendine ait bir hava balonu oluşturmasını sağlayan; yerçekimi ve gazlardır. Gazların farklı yüksekliklerde toplanması ve farklı gazların birbirinden ayrılması ile oluşan atmosfer, havaya yükselen su taneciklerinin, uzaya ulaşıp, yok olmasını engeller. Bu zerrecikler, kesintisiz bir şekilde, yer yüzünden sürekli yükselir ve atmosferin engeli ile karşılaşıp birikmeye başlar. Biriken bu tanecikler, birbirine tutunarak ve diğer hava olaylarından da etkilenerek, bulut adını alan şekle kavuşur.

Bulut Çeşitleri Nelerdir?

Havaya yükselen su buharının karşılaştığı katmandaki rüzgar ve yükseklik gibi etmenler sebebiyle farklı şekillerde oluşan bulutlar, farklı isimlendirilerek, türlere ayrılmaktadır. Bu türlerden, en çok bilinen ve en kolay görünen tür; nimbus adı verilen yağmur bulutlarıdır. Kendine has bir şekilde bir arada bulunan ve pamuk destesini hatırlatan bir diğer tür ise; kümülüs türüdür.

Bir yığından çok, kağıt gibi ince görünen, neredeyse çizgiler halinde denebilecek türdeki bulutlar; stratus olarak anılan türdendir. Havadaki uçakların oluşturduğu ve bulutsuz havalarda görünebilen yoğunlaşma izleri, bulutlar ile karıştırılmamalıdır. Bu oluşumlar, bulutlara benzer bir mantıkla; uçakların motorlarından çıkan gazların atmosfere hemen dağılamamasından kaynaklanmaktadır.

Bulutların Özellikleri Nelerdir?

Yeryüzünden bakıldığında, tüm bulutlar aynı yükseklikte gibi görünse de, aslında farklı ara katmanlardan oluşmaktadır. Yer kabuğundan hemen üstte bulunan katmandakiler; alçak bulutlardır ve stratüs, stratokümülüs, nimbostratüs, kümülüs, kümülonimbüs isimlerini alırlar. Stratüs düz bulut tabakası şeklindedir. Gri renklidir ve alçak bulutlardır. Çiseleme şeklinde yağmura sebep olurlar. Stratokümülüs ise beyaz veya gri renktedirler. Hafif yağış veya kar şeklinde yağışa neden olmaktadırlar. Nimbostratüs, gökyüzünü tamamen kaplayan koyu renkli bulutlardır. Kalın bir yapıya sahip olup, sürekli yağışlara neden olmaktadırlar. Kümülüs, marula benzetilen yoğun ve pamuk pamuk gözüken beyaz renkli bulutlardır. Sağanak veya kar şeklinde yağış bırakma özelliği bulunur. Kümülonimbüs, yoğun ve kabarık görünürler. Yıldırım şimşek barındıran, kar yağışı bırakan bulut çeşididir.

Ara katmanda oluşanlara; orta bulutlar denir ve altostratüs ile altokümülüs isimlerini alırlar. Altostratüs, katmanlı görünür ve gökyüzünü tamamen kaplarlar. Ancak ince yapılıdır. Güneş bulutların arasından görülebilir. Yoğun kar veya yağmur şeklinde yağış beklenmektedir. Altokümülüs ise, düz ve grup grup gözükmektedirler. Beyaz veya gri renktedirler. Sağanak yağış bırakma özelliği bulunmaktadır.

En alçak katmanın, en üst ara katmanındakiler ise; yüksek bulutlardır ve sirüs, sirrokümülüs, sirrostratüs olarak isimlendirilirler. Sirrüs, ipliğe benzeyen beyaz renkli bulutlardır. Atmosferin soğuk katmanında buz kristali halinde bulunurlar. Sirrokümülüs, ince yapılı parça parça görünen beyaz bulutlardır. Atmosferin soğuk katmanında su buz kristali halindedirler. Sirrostratüs, beyaz renkli, düz ve pürüzsüz yapıdadırlar. Atmosferin soğuk tabakasında bulunduğundan dolayı buz kristali barındırmaktadırlar.

Dünya gezegeni, içinde bulunduğu galakside, benzersiz yapısı sayesinde, kendine bir tür fanus oluşturmuştur. Bu koruma kalkanı, Dünya'daki yaşamı oluşturmuş ve devamını ağlamıştır. Bu koruma kalkanı, birbirinden farklı ağırlıklar ve farklı içeriklerde olan gazların karşılaşıp ardında gruplaşması ile oluşmuştur. Dünya'dan uzaya bakıldığında sadece en alt katmanı görünen, diğer katmanlara ise sıradan araçlarla ulaşmanın mümkün olmadığı bu kalkanın adı; atmosferdir. Bulutlar ise Dünya'ya en yakın hava katmanıdır.

Bulutlara Bakarak Hava Tahmini Yapılabilir mi?

Çağlar boyu, doğa ile yaşamak ve barışık olmak zorunda olan insanoğlu, hava olaylarını anlamayı başarmıştır. Barınabilmek, beslenebilmek ve avlanabilmek için buna mecbur kalmıştır. Hiçbir alet kullanmazken bile, bulutların hareketlerin, oluşum biçimlerinde yola çıkarak, son derece isabetli hava durumu tahminleri yapmayı başarmışlardır. Günümüzde, uzaydan sürekli dünyayı izleyen uydular sayesinde, bulutların hareketleri an be an izlenebilmekte, tüm hava olayları, önceden net bir şekilde görülebilmektedir.

Bulut ve Yağmur İlişkisi Nasıldır?

Tüm Dünya gezegeninin, 4’te 3’ü sulardan oluşmaktadır. Güneş'in yörüngesinde olan Dünya, tüm mevsimleri Güneş'ten gelen ısı ve enerji sayesinde yaşamaktadır. Aynı zamanda, yer altında hala faal halde bulunan magma tabakası da, yer altı sularını ısıtmaya devam etmektedir. Havadan ve yer altından sürekli ısınan ve soğuyan Dünya'daki sular, buharlaşarak havaya karışmakta ve yükselmektedir.

[renkbox baslik="Küresel Isınma Nedir? Nedenleri ve Sonuçları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/kuresel-isinma-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/03/kuresel-isinma-nedir-nedenleri-sonuclari.jpg" renk="yesil" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Buhar halinde sürekli yükselen su, atmosferin en alt tabakasına ulaştığında, ısıdan yoksun kalarak, yeniden su haline gelmekte ve birbirine tutunarak bulut kümelerini oluşturmaktadırlar. Hareket etmeye devam eden bulut kümeleri, uygun hava şartları bir araya geldiğinde, daha fazla birbirine tutunamayarak, daha büyük su damlaları haline gelip, yer çekimi sayesinde yeniden aşağıya düşmektedir. Bu hareket, Dünya'dan, yağmur şeklinde izlenmektedir.