Duygusal Zeka Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Kullanılır ve Geliştirilir?

Zeka seviyesini belirleme ya da ölçme konusunda en aşina olunan kavramlardan biri IQ’dur. Ancak kendi içerisinde oldukça karmaşık bir yapıda olan zeka, duygusal zeka kavramına da ev sahipliği yapmaktadır. EQ (Emotional intelligence) olarak ifade edilen duygusal zeka, en az IQ kadar önemli ve geliştirilmesi gereken bir zeka türüdür. İnsanların hem kendi duygularını hem de diğer insanlarının duygularını anlayabilme kapasiteleri duygusal zekalarını ortaya koymaktadır.

Günlük yaşamda sıkça kullanılan empati kavramı da duygusal zekanın ürünü olan kavramlardan biridir. Bu doğrultuda kişinin duygularını akıllıca yönetebilme becerisine sahip olması durumunda duygusal zekasının yüksekliğinden bahsedilebilir.

[renkbox baslik="İnsanda Savunma Mekanizmaları ve Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/insanda-savunma-mekanizmalari-cesitleri-ve-ozellikleri/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/02/insanda-savunma-mekanizmalari.jpg" renk="pembe" yenisekme="evet"][/renkbox]

Özellikle son yıllarda üzerine düşülen bir konu olarak, duygusal zeka insanın hem iş yaşamında hem de özel yaşamındaki başarılarını ya da başarısızlıklarını doğrudan etkileyici özelliğe sahiptir. İlk olarak 1985 yılında bir üniversite öğrencisinin tezinde yer alan duygusal zeka, uzun süre gündem olmamış ancak günümüz insanları için önemi giderek artmakta olan bir konudur.

Duygusal Zeka Nedir?

Duygusal zeka; insanın kendi duygu ve düşüncelerinin farkında olması ve duygularını doğru bir şekilde yönetme becerisidir. Özellikle öfke ya da aşırı sevinç gibi ani duygu değişimleri sırasında insanın vereceği duygusal tepkilerin sonucunda yaşayabileceklerini tartması duygusal zekanın devreye girdiğini göstermektedir.

Bu konuya ilişkin yapılan birçok araştırma, duygusal zekanın geliştirilmesi ile mutluluk ve başarı doğru orantılı olduğunu ortaya koymaktadır. Duygusal zekası yüksek olan kişilerin hayattan aldıkları doyum da yüksek olduğu araştırmalarla desteklenmiştir. Çünkü EQ yüksek olduğunda olaylara bakış açısı değişecek, kişinin iş hayatı başarıları ve insan ilişkileri doğru orantılı olarak artacaktır.

Duygusal Zeka Ne İşe Yarar?

İnsanların özel yaşamında duygusal zekanın yeri büyük olsa da iş yaşamında bu zeka türünün önemi daha da artmış durumdadır. Duygularını yönetme konusunda başarılı olan insanların dolayısı ile iş ve özel yaşamlarında da başarılı olacakları düşünülmektedir.

Duygusal zekaya sahip olan insanların kendilerini doğru ifade edebilmeleri, başka insanları etkileyebilecek özelliklere sahip olmaları, kriz anlarını doğru bir şekilde yönetebilmeleri ve nereden, nasıl yardım alabileceklerini bilmeleri duygusal zekaya sahip olmanın avantajları arasındadır.

Duygusal zeka seviyesi düşük olan insanların başkaları ile olan iletişimlerinde sorun yaşamaları, birebir ilişkilerin gerginlik içinde olmasına neden olmaktadır. Bu da karşılıklı genel iletişimin olumsuz etkilenmesine neden olur.

Duygusal Zeka Nasıl Kullanılır?

Her insanda mevcut olan duygusal zeka, etkin bir şekilde kullanım için geliştirilmesi gereken bir zeka çeşididir. Her an her yerde başarı için duygusal zekaya ihtiyacı olduğunu düşünenlerin, bu alanda kendilerini geliştirmeye yönelik çaba içinde olmaları gerekir.

Özgüven konusu ile de yakından ilgili olan duygusal zeka, olumsuz düşünce ve stres ile birlikte insanda ters tepmesi olası konulardan biridir. Bu sebeple duygusal zekanın açığa çıkabilmesi için öncelikle varsa özgüven sorunu halledilmeli, ardından ilişkilerde sağlam adımlar atmaya özen gösterilmelidir.

Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir?

Son yıllarda duygusal zeka kavramının ilgi görmesi ve önem kazanması ile birlikte geliştirmeye yönelik de bazı yöntemler ortaya çıkmıştır. Zamanla ve gösterilen çaba ile geliştirilebilen duygusal zeka, mevcut olduğu insanları büyük ölçüde başarıya götürmektedir. Özellikle çocukluk yaşlarından itibaren önem gösterilmesi gereken bir konu olarak, birden çok unsuru bir araya getirmek duygusal zekanın artmasını sağlayacaktır.

Uzmanların önerilerine göre bu noktada dikkat edilmesi gereken temel konu, insanın kendini olumsuz düşüncelerden arındırması gerektiğidir. Herhangi bir durum anında hemen olumsuz düşüncelere kapılmak yerine neden ve sonuca odaklanmak duygusal zekanın gelişmesini destekleyecektir.

Duyguları yönetebilme konusunda insanların en fazla zorlandıkları noktaların da başında stres gelmektedir. Ani stresler karşısında soğukkanlı durabilmek ve durumu başarılı bir şekilde yönetebilmek stres ile de başa çıkabilmeyi kolaylaştırmakta ve duygusal zeka gelişmektedir.

Sıkıntı ve zorluk anlarında kişilerin kendilerini telkin edici nitelikte soru ve cevaplarla duygularını yönetmeye çalışmaları büyük ölçüde işe yaramaktadır. En önemlisi ise ikili ilişkilerde kişinin duygularını karşı tarafa hissettirmekten çekinmemesi, empati ve duygusal zeka kavramlarının gelişmesine fazlasıyla katkı sağlayacaktır.

[renkbox baslik="Mobbing Nedir? Mobbing Uygulayanların Ortak Özellikleri ve Davranışları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/mobbing-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2015/04/mobbing-nedir-mobbing-uygulayanlarin-ortak-ozellikleri-ve-davranislari.jpg" renk="mavi" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Doğuştan var olmayan duygusal zeka, ancak çocukluk dönemindeki bir takım deneyim ve yaşanmışlıklar ile gelişen bir olgudur. Bu noktada anne ve babalar çocukların duygusal zekalarının gelişimindeki en önemli unsurlardır. Peki duygusal zeka çocuklarda nasıl geliştirilir? Çocuğunun bir birey olduğunun farkında olmak ve onun duygu ve düşüncelerine önem verici davranışlar sergileyebilmek, çocukların duygusal zekalarını olumlu yönde etkileyen detaylardır.

Çocukların olaylara karşı tutumlarını doğru yönlendirecek sözler ve davranışlarda bulunmak, anne ve babaların çocuklarının duygusal zekalarının gelişimi için takınmaları gereken tutumlardan bazılarıdır.

Duygusal Zeka Nasıl Ölçülür?

Duygusal zeka seviyesinin yüksekliği her geçen gün önemi artan bir konu iken henüz IQ testleri gibi duygusal zekanın ölçülmesine yönelik teknikler yoktur. Yazılı testlerle ölçülmesi mümkün olmayan bu zeka çeşidi, bu nedenden dolayı IQ’nun gerisinde kalmaktadır.

Bilimsel anlamda çok fazla araştırma olmayan duygusal zeka, genellikle davranışların gözlenmesi ile ölçülmesi mümkün olan bir olgudur. İnsanın çocukluk döneminden itibaren öğretmenleri tarafından bu konuda yönlendirilmesi, yetişkinlikteki davranışların duyguya daha az oranda geçişini sağlayacaktır.