İstiridyeler Hakkında Bilgi; İstiridye Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Deniz canlılarından biri olan istiridye, ılıman denizlerde ve toplu halde yaşamaktadır. İki parçadan oluşan gövdesi, katmerli ve kalın bir görüntüdedir. Gövdesindeki parçalar farklı büyüklükte olup, bir tarafının önemli işlevi, kabuğunu vücuduna bağlamasıdır. Bilinen en önemli özellikleri inci üretmeleridir.

Yaklaşık 10 yıldan fazla yaşayan ve çok sayıda farklı türleri bulunan istiridyenin en çok avlanan türleri, Avrupa ve Japon istiridyeleridir. Nisan ve Mayıs ayları istiridyelerin üreme dönemidir ve bir seferde yaklaşık 50 milyon yumurta üretebilmektedir. Ayakları olmadığından, bulunduğu noktada sabit kalır ve yer değiştirmez.

[renkbox baslik="Karidesler Hakkında Bilgi; Karides Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/karides-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/08/karides-hakkinda-bilgi.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="evet"][/renkbox]

Solungaç ile solunum yapan istiridyelerin solungaçları kırışık yapıdadır. İstiridyelerin aslında ortalama ömürleri 50 yıl kadar olsa da, diğer deniz canlılarının istiridyelere olan saldırıları, daha az yaşamalarına neden olmaktadır. Ayrıca bazı ülkeler için önemli besin kaynağı olması, istiridye avlanmasının çok olmasına neden olmaktadır.

İstiridye Nedir?

İki kabuk içerisinde yaşayan ve Yumuşakça (Mollusca) şubesinde yer alan istiridye omurgasız bir canlı türüdür. Yumuşakçaların Midyeler sınıfında yer almaktadır. Sıcak denizlerde yaşamayı tercih etmesi ve toplu halde yaşamaları istiridyelerin genel özellikleri arasındadır.

En uzun yaşama süreleri 50 yıl olsa da çeşitli faktörlerden dolayı ortalama yaşama süreleri 10 yılı geçmemektedir. Solungaç solunumu yaparlar ve kalpleri ile sinir sistemleri arasında kabuk kapayıcı kas olarak tek bir kabuk bulunmaktadır. Birçoğu hermafrodit yaşam sürmektedir.

Günümüz koşullarında deniz canlıları içinde en çok istiridye yetiştiriciliği yapılmaktadır. Diğer Avrupa ülkelerinde istiridyenin besleyici özellikte olması çokça tercih edilmesine neden olsa da ülkemizde bu oran biraz daha düşüktür.

Yumuşakça ve yassı solungaçlılar grubundan olan istiridye, çift kabukludur ve sıcak denizleri seven bir canlıdır. Canlı olarak tüketilmesi gereken istiridyeler, cansız olarak yendiğinde tehlikeli olmaktadır.

İstiridye kabuklarının içinde de midyelerde olduğu gibi inciler bulunmaktadır. Bu inciler oldukça değerlidir. Kabuk içine giren taş ve kum gibi maddeleri sedef salgıları örtmeleri sonucunda inci oluşmaktadır.

Bir incinin oluşması için yaklaşık 3 yıl geçmesi gerekmektedir. İstiridye birçok ülkede, incisi için avlanan bir deniz canlısıdır. İncisi olmayan istiridye denize tekrar bırakılırken, gelişen teknoloji sayesinde röntgen cihazı ile istiridye kabuklarının içi görülmektedir.

İstiridyelerin Özellikleri Nelerdir?

Görüntüsü daha çok midyeye benzeyen ve yine yumuşakça sınıfında bulunan bir deniz canlısıdır. Suyun içinde uygun ortam yakaladıkları zaman kabuklarını tamamen açarak, suyun içindeki planktonlardan faydalanırlar.

İstiridyelerin üreme mevsimi olan Nisan ve Mayıs aylarında gri bir toz şeklinde üreme gerçekleşir ve bir anda 50 milyon üreme gerçekleştirebilir. Deniz içinde gerçekleşen döllenme sonrasında larva adı verilen yumurtalar iki gün içinde açılır ve sabit bir yerde tutunarak yaşamaya başlarlar.

İstiridyelerin deniz içinde pek çok türü olsa da ticari amaçla kullanılan sadece birkaç türü bulunmaktadır. Bunlardan biri olan Amerika İstiridyesi, çiğ ya da pişirilerek tüketilebilen canlılardır. Bu hayvanların genel olarak özellikleri şunlardır;

• Genellikle ılıman kıyı sularında yaşarlar.
• Çift kabuklu yumuşakçalardır.
• Kabuğunun dışa bakan gri ve pürüzlü olan kısmı kirlidir. Üstteki kabuk veya valf ortadan dışbükey, kenarlardan daha yüksek bir yapıya sahiptir. Daha düzgün bir yapıya sahip olan alt kabuk daha büyüktür.
• Kabukların iki ucu birbirine elastik bir ligamen ile tutturulmuştur.
• Bu canlılar kabukları açık olduğu zamanlarda içeri giren organik parçacıklar ve yiyecekler ile beslenirler. Bir istiridyenin kapakçıkları arasından 1 saat içerisinde 2-3 galon arasında su geçişi olur.
• Bu canlılar denizlerde salyangozlar, balıklar, kuşlar veya deniz yıldızları tarafından yenirler.
• Mevsime ve içinde yaşadıkları suyun sıcaklığına bağlı olarak cinsiyet değiştirdikleri bilinmektedir.
• Yaz aylarında doğururlar.
• Restoranlarda yemek olarak önümüze sunulan bir istiridye yaklaşık 3-5 yıl içerisinde yenecek seviyeye erişmektedir.
• Dünyanın her yerinde tuzlu sularda yaşamaktadır. Fakat daha çok su sıcaklığı yüksek olan yerleri tercih ederler.
• Yapılan araştırmalar istiridyelerin gezegenimizdeki en yaşlı hayvanlar olduğunu ortaya çıkarmıştır.
• Oldukça sağlam olan kabukları kalsiyumdan yapılmaktadır.
• Birçok farklı türü olan canlılar temel olarak gerçek istiridyeler ve inci üretimi yapan istiridyeler olarak iki gruba ayrılırlar. Gerçek istiridyeler insanlar tarafından yenen, diğerleri ise hayranlıkla izlediğimiz ince üretimi yapan istiridyelerdir. Bunların haricinde yine temel olarak bilinmesi gereken iki grup dikenli ve eğer istiridyelerdir. Bu iki grubun kabukları oldukça hassas ve incedir.
• Bu hayvanlar filtre tipi beslenicilerdir. Yani besinlerini su yardımıyla toplayıp daha sonra fazla suyu dışarı atıp, içerisinden midelerinin sindirebileceği yiyecekleri toplayarak beslenirler. Bu nedenle içinde yaşadıkları suyun kalitesi istiridyenin de kalitesini etkilemektedir.
• Dişi istiridyeler suya milyonlarca yumurta bırakırlar.
• Larvalar sadece birkaç saat içinde gelişir ve yaşamlarının geri kalanını tutunacakları nesneyi bulana kadar yüzerek geçirirler.
• Boyutları ortalama 3-15 cm arasında, ağırlıkları 50-200 gr arasındadır.
• Dünya üzerinde 150 istiridye türünün olduğu bilinmektedir.
• Değişkenlik göstermekle birlikte ortalama yaşam süresi süreleri 13 yıldır.
• Renkleri gri, gümüş, beyaz, sarı, kahverengi ve siyah olabilir.

İstiridyenin Faydaları Nelerdir?

Batı ülkeleri arasında oldukça yaygın bir kültüre sahip olan istiridye, çiğ olarak tüketilen bir deniz canlısıdır. Bu yönü ile Türk insanının sıcak bakmadığı bir besin kaynağı olmuştur denebilir. İstiridyenin en önemli faydalarından biri erkek üreme fonksiyonlarına olan olumlu katkısıdır.

Deniz canlıları genellikle bu faydaları ile bilinse de, istiridye tüketen kişilerde afrodizyak etkisi daha baskın olarak görülmektedir. İstiridye yerken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, istiridye kabuğunun daha önce açılmamış olmasıdır. Daha önce açılmış olan bir istiridye kabuğu içindeki canlının ölmüş olma ihtimalini doğurur ki, bu da yenilmesi için sakıncalı bir durumdur.

Ülkemizde istiridye yetiştiriciliği yapılmasa da, pek çok balık restoranında istiridye bulmak mümkündür. Yenilme şekli ise midye ile hemen hemen aynı şekildedir. Özenle hazırlanmış istiridyelerini limon sıkarak afiyetle yiyebilirsiniz.

Doğal İnci Nasıl Oluşur?

İnci, çok eski zamanlardan bu yana en değerli ziynet eşyalarından biri olmuştur. Günümüzde birçok süs eşyasında kullanılan incinin nasıl oluştu birçoğumuz tarafından merak edilir. En hassas ve narin takılardan olan inci, sadece süs eşyası olarak değil mobilyalarda, ayakkabılarda, çantalarda ve daha birçok şeyde kullanılmaktadır.

Doğal inciler istiridye gibi yumuşakçalar tarafından üretilmektedir. Elbette suni ve gerçeklikle hiçbir bağlantısı olmayan yapay incilerin satıldığını görmekteyiz. Bunların hem fiyatından hem de kalitesinden çok kolay bir şekilde gerçek olup olmadığını anlayabilirsiniz. Biz konumuz olan istiridye itibarıyla sizlere doğal oluşum hakkında kısaca bilgi vereceğiz.

İstiridyeler az önce de bahsettiğimiz gibi kabuklu canlardır. Denizin içinde yaşayan bu canların kabukları arasından çeşitli organizmalar, kum taneleri veya planktonlar içeri geçer. Kabuklardan içeri sızan yabancı maddeler, hayvan tarafından savunma mekanizması geliştirilerek dışarı atılmak istenir.

Bu geri atma işlemi esnasında içeri giren yabancı şeyler sedef benzeri bir madde ile kaplanır. Bu durum denizde yaşayan tüm yumuşakçalar için geçerlidir. Alınan yabancı maddenin dışarı atılması için sedef benzeri bir oluşum ile kaplanması gerekir gerekmektedir.

Söz konusu aşamada ortaya çıkan madde ise inci olarak adlandırılır. Biz her ne kadar sadece beyaz inciyi bilsek de oluştuğu parçacıkların veya hayvanın salgıladığı maddeye göre pembe, siyah, mavi veya kahverengi renklerde olabilir.

[renkbox baslik="Somon Balıkları Hakkında Bilgi; Somon Balığı Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/somon-baligi-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/07/somon-baliklari-hakkinda-bilgi.jpg" renk="turuncu" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Günümüzde hep beyaz inci bilindiği için daha farklı renkte doğal incilerin fiyatları daha yüksektir. Özellikle siyah inci dünya üzerinde en nadir bulunan türlerden birisidir. Ortalama boyuttaki bir inci yaklaşık 2-8 yıl arasında oluşturulur. Ticareti yapılan türler sıklıkla kontrol edilir ve denizdeki diğer hayvanlardan korunması sağlanır.

İstiridyenin Bilimsel Sınıflandırması

Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Mollusca (Yumuşakçalar)
Alt Şube: Ostreidae (İstiridyegiller)
Sınıf: Bivalvia (Midyeler)