Jaguarlar Hakkında Bilgi; Jaguar Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Büyük kediler sınıfına ormanların kralı olarak bilinen aslanlar başta olmak üzere kaplan, leopar, puma ve panter gibi birçok kedi türü adını yazdırmıştır. Jaguar ismi yaguar kelimesinden türetilmiştir. Bu kelime tek bir sıçramayla öldüren anlamına gelir. Turuncu-taba rengin üzerine gül şeklindeki siyah benekler derisini son derece ihtişamlı gösterir. Tamamen siyah olanları da vardır.

Belgesellerde sıkça karşılaştığımız bu yırtıcı avcılar genellikle tek başlarına yaşarlar. Öylesine güçlü ve cesaretlidirler ki doğada hiçbir hayvan bir jaguara saldırmaya kalkışamaz. Her türlü hayvanın düşmanı olan bu tehlikeli canlılar insanlara da saldırır. Kısacası doğanın kafa tutulamayacak hayvanlarıdır. Aslan ve kaplan kadar büyük olmamalarına rağmen vücudundaki kuvvetli kas yapısı, onlara bu saldırganlık yeteneğini katmıştır. Kaplan kadar hızlı değildirler, ama tıpkı onlar gibi çok iyi birer yüzücü sayılırlar.

[renkbox baslik="Ejderhalar Hakkında Bilgi; Ejderha Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/ejderhalar-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/02/ejderhalar-hakkinda-bilgi-ejderha-nedir-ozellikleri-nelerdir-1024x597.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="evet"][/renkbox]

İki milyon yıldır varlıklarını sürdüren bu korkunç kediler büyüleyici güzellikteki derileri için ne yazık ki avlanmaktadırlar. Bu sebeple onlar için en büyük tehdit insanlardır. Genç bir ineği ağacın tepesine çıkaracak güçteki bu yırtıcı, kuvvetli çene yapısı ve dişleriyle avının kafasında delikler açabilir. Böylece avının beynini etkisiz hale getirir ve bu sıra dışı öldürme yöntemiyle diğer kedilerden ayrılır.

Jaguar Nedir?

Kedigiller (Felidae) familyasından gelen jaguar (Panthera Onca), etobur bir yırtıcı memelidir. Güney Amerika’nın en büyük kedilerinden olan bu hayvanın önemli bir kısmı günümüzde Güney ve Orta Amerika’nın uzak bölgelerinde özellikle de Amazon Havzasında bulunmaktadır. Jaguara yeni dünya kedisi denir.

Davranışsal özellikleri ve yaşam şekli kaplana benzeyen bu canlılar görüntü itibarıyla leoparı andırır. Vücutlarında rozet adı verilen beneklerin her ikisinde de bulunması bu karışıklığın sebebidir. Batı yarımkürenin en büyük ve en güçlü kedileri olan jaguarlarda çok güçlü bir vücut bulunur. Oldukça hızlı ve çevik olan bu vahşi avcılar gün boyu aktif olmalarına rağmen genellikle geceleri avlanırlar. Diğer yırtıcılardan farklı olan avlanma yöntemiyle avını direkt kafasından ısıran bu hayvanlar kurbanının beynini hedef alarak ona yaşama şansı tanımaz.

Ormanların azalması ve avlanma sebebiyle bu devasa güçteki kedilerin hayatta kalma şansları ne yazık ki bitirilmektedir. Amazon vadisinde yaşayan siyah türlerinin ise benekleri yalnızca çok yakından bakıldığında fark edilebilir. Kedi türünün en belirgin özelliği olan ağaca tırmanma alışkanlığı da bu hayvanlarda yaygın görülen bir davranıştır.

Oldukça iyi bir tırmanıcıdırlar. Daha çok kendilerini tehlikede hissettiklerinde veya dinlenmek amacıyla bunu yaparlar. Fakat ağaçlarda leoparlar kadar uzun zaman harcamazlar. Yaşam alanları ise diğer yırtıcı akrabalarına oranla daha geniş olmasına rağmen çok fazla bölgesel olmayıp bulundukları bölgeden çok fazla ayrılmazlar. Aslan ve kaplanınkini andıran bir kükreme sesi çıkarırlar.

Jaguarların Özellikleri Nelerdir?

Vahşi doğanın korkutucu güçteki üyelerinin birçok özelliği bulunur:

• Aslan ve kaplan kadar büyük olmamalarına rağmen inanılmaz güçteki kasları sayesinde acımasızca avlanırlar. Sabırlı ve kurnaz avcılar oldukları söylenebilir.
• Atılgan ve çevik yapılarından dolayı doğada düşmanları yoktur.
• Kedigiller arasında en güçlü ve tüm memeliler arasında ikinci en güçlü çeneye sahiptirler. Çok güçlü çeneleri sayesinde kendilerinden kat kat büyük hayvanların ölülerinden, küçük boyutlu her türlü kabuklu hayvana kadar her şeyi yiyebilirler. Isırma gücünde ise aslan ve kaplandan daha güçlü, bulutlu parsın yanında en üst sırada yer almıştır.
• Bir jaguarın 300 kilogram civarındaki bir boğayı bile sekiz metre kadar sürükleyebileceği ve en kuvvetli kemikleri dahi ezebileceği öne sürülmüştür.
• Öldürdükleri canlıyı genellikle bir yere taşıyarak orada yer ve artanını da toprağa gömerler.
• Avına ve çevresine göre geçirdiği bir adaptasyonun sonucu olan kısa ve kalın bacakları onlara iyi bir tırmanma yeteneği kattığı gibi sürünerek ilerleme ve yüzme avantajı da sağlar.
• Üzerindeki benekler yaşam alanları olan ormanlardaki ağaç gölgelerinde rahatça kamufle olmalarını sağlar. Bunu yiyecek bulamadığında enerji harcamamak için yaparlar.
• Suyu seven ve su kenarlarında rahatça avlanabilen bu hayvanlar suda yüzen bir timsahı dahi boğabilecek güçtedir.
• Diğer kedi türlerinde olduğu gibi bölgelerini idrar, dışkı ya da ağaçlara çiziklerle belirlerler.
• Kurbanın beynine yaptığı ölümcül darbeyle diğer memelilere göre sıra dışı bir öldürme yöntemi kullanır.
• Çok sık doğum yapmadıkları ve eş tercihinde oldukça seçici oldukları için, dişiler yavru bakımına aşırı önem vermektedir.
• Köpeklerin en güçlü cinslerinin dahi kafatasını tek bir darbeyle ikiye bölebilirler.
• Güçlü bacakları ve kasları sayesinde çok iyi yüzücülerdir. Bazı kaynaklarda Panama kanalı boyunca yüzdükleri yer alır.
• Burun ucundan kuyruğunun ucuna kadar bir jaguar 240 cm uzunluğunda olabilir.
• Çok güçlü kafatasına sahiptirler.

Jaguarların Vücut Yapısı

İri ve uzun gövdeleri ile kalın bacakları bulunan jaguarların karın bölgeleri oldukça geniş olduğundan çoğunlukla hamile ya da tok oldukları sanılır. Boy olarak leoparlardan daha kısa olan bu hayvanların desenleri onlara güzel ve gösterişli bir görünüm katar. Kürkleri turuncu-taba üzerine siyah biçimli beneklerden oluşur.

Düzensiz dağılan büyük siyahımsı yuvarlakların ortasında noktalar bulunur. Bu benekler kısa olan kuyruk kısımlarında da vardır. Sırtında kırmızımtırak olan tüyleri karın, boyun altı ve ayakların dış yüzeyleri kısımlarında beyaza yakındır.

Uyguladıkları farklı öldürme tekniklerinden kaynaklı daha geniş bir alın ve çeneye sahiptirler. Erkekleri dişilere oranla daha iri olmakla beraber; 50-90 cm arası kuyrukla birlikte ortalama 180-200 cm ve 100-160 kilogram ağırlığındadırlar. Çeneleri, dişleri ve pençeleri inanılmaz derecede güçlüdür.

Yapılan araştırmalarda boyutların bölgeler ve habitatlara göre farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Kuzey bölgelerden güneye gidildikçe hayvanın boyutları büyümektedir. Meksika’nın pasifik sahilinde jaguarlar üzerine yapılan bir araştırmada bir puma boyutunda 30-50 kilogramlık jaguarların varlığına rastlanmıştır.

Buna ek olarak Brezilya’nın Pantanal bölgesindeki araştırmada ortalama ağırlıklarının 100 kilogram olduğu belirtilmiştir. Ormanda yaşayan jaguarlar ise açık alandakilere kıyasla daha koyu renkli ve daha küçüktürler. Oldukça güçlü vücut yapılarıyla sudan korkmazlar ve yıkanmaktan çok hoşlanırlar.

Baskın allenin bir sonucu olan melanizm adı verilen bir olay sonucu meydana gelen jaguarlar Güney Amerika bölgesinde nadiren bulunup tamamen siyah renklidir ve benekleri yakından incelendiğinde görülebilir. Halk arasında kara panter olarak bilinirler. Nadir görülen bir başka tür de albino bireyler, diğer kedilerde olduğu gibi jaguarlarda da görülür ve tamamen beyaz renklidirler.

Jaguarların Yaşam Alanları

Batı yarımküreye özgü bu hayvanlar güney ve orta Amerika’nın sık ve bataklık ormanlarında yaşarlar. Daha çok Amerika kıtasında bulunurlar. ABD’nin Meksika şehrinin sınırından başlayıp Arjantin’in Patagonya bölgesine kadar uzanmaktadırlar.

Bu bölgelerin kuzeyinde günümüzde çok rastlanmayan jaguarlar sadece güney Amerika’nın insan olmayan yerlerinde görülür. Çok fazla bölgelerinden ayrılmayan bu hayvanlar bugüne kadar en çok Amazon’daki yağmur ormanlarında yaşamışlardır.

Güney ve orta Amerika’da Meksika, Orta Amerika, Teksas, Paraguay ve Arjantin’de; bataklık, cangıl, arazi, tropik yağmur ormanı ve ormanlık bölgeler yaşam alanlarıdır. Suyu çok sevdikleri için nehir ve göllerin yakınında bulunurlar. Bu hayvanlar genellikle yalnız yaşayıp işaretledikleri bölgelere başka hayvanların girmesini istemezler.

Jaguarlarda Avlanma Nasıldır?

Jaguarlar yaşadıkları bölgedeki hayvanların hemen hepsini yiyebilir. Öncesinde hedefini sinsice izler ve ardından hızlı bir şekilde koşarak onu yakalamaya çalışırlar. Kuvvetli dişlerini kurbanının kafasına geçirerek ya da boynunu kırarak avlanan bu yırtıcıları diğer kedilerden ayıran bir özellik olarak; çok güçlü diş yapısı sayesinde avının kafatasında derin bir delik açarak beynini etkisiz hale getirmeleri gösterilebilir.

Bu özellik ona sıkça yediği kaplumbağaların sert kabuklarını delmenin zor olması nedeniyle gelmiştir ve zamanla bu yönde evrim geçirerek dişleriyle avının kafatasını rahatça delebilir duruma gelmiştir.

Çok geniş bir avlanma yelpazeleri vardır. Büyük-küçük  fark etmeksizin hemen her hayvanı avlayabilirler. Çoğunlukla geyik, fare, kedi, yılan, tapir, kaplumbağa, kurbağa, kuş ve yüzme yeteneği sayesinde balıkları hatta çok güçlü timsahları dahi yiyen bu hayvanlar at, sığır ve köpekleri de avlayabilirler.

Genellikle gündüzleri dinlenip geceleri su kenarlarında avlanırlar. Su üzerine uzanan dallara yatıp su içmeye gelen hayvanları pusuya yatarak izlerler. Su içinde veya su dışında avını kolayca yakalayan jaguarlar ağaç dallarından atlayarak maymunları da kolayca avlayabilirler. İnsanlara da saldıran bu canlılar oldukça korkunçturlar.

Jaguarlarda Üreme Nasıl Olur?

Erkekler 100 kilometrelik bir alanı kendilerine bölge edinirler ve bu bölgede birkaç dişinin barınmasına müsaade edebilirler. Fakat diğer erkekleri bu bölgeye kesinlikle yaklaştırmazlar. Dişilerin kızgınlık döneminde çiftleşme gerçekleşir ve bu dönem haricinde dişi ile erkekler bir arada bulunmazlar. Bu yırtıcı hayvanların dişileri ise yaklaşık 50 kilometrelik bir alanı sahiplenir ve diğer dişilerle aynı ortamda bulunmaktan hoşlanmazlar.

Dişi jaguarlar yaklaşık 2-3 yaşlarında cinsel olgunluğa ulaşırken erkekler 3-4 yaşlarında erginleşmektedir. İdrarlarıyla birlikte bıraktıkları koku ve yüksek sesle bağırmayla erkeklere çiftleşme için hazır olduğunun sinyalini verirler. Kuzey bölgelerde genellikle sene sonu çiftleşirler fakat tropik bölgelerde bulunanların belli bir üreme zamanı çoğu kaynağa göre yokken bazı kaynaklara göre ise Haziran ayıdır.

Ortalama 100 gün civarı bir hamilelikten sonra ilk iki hafta göremeyen 2-4 arası yavru veren dişiler, 3 ay boyunca onları emzirir. Yavrular ilk altı ay kadar annelerinin koruması altındadırlar. Zaman zaman erkekler yavruları öldürmeye kalkabilir bu nedenle dişiler yavru yamyamlığı denilen bu olaya temkinli davranırlar.

İki yaşına kadar anneleriyle birlikte avlanan yavrular daha sonra kendilerine bir bölge edinmek üzere ayrılırlar ve hayat mücadeleleri başlar. Doğada 10-12 yıl yaşayan bu hayvanlar esaret altındayken 23 yıla kadar yaşayabilirler.

Jaguar ve Leopar Arasındaki Farklar

İlk bakışta birbiriyle neredeyse aynı gibi görünen bu iki hayvan sıkça birbiriyle karıştırılmaktadır. Oysaki iki tür arasında görünüş ve davranış açısından çeşitli farklılıklar bulunur:

• Jaguarlar daha çok Amerika kıtasında bulunurken; leoparlar ise Çin, Hindistan, Orta Doğu ve Afrika kıtalarında yaşarlar. Jaguarın aksine leoparlara eski dünya kedisi denmektedir.
• Jaguar dünyadaki en büyük üçüncü kediyken; leopar bu sıralamada dördüncüdür. Dişi leopar, 20-60 kilogram iken, dişi jaguar 85-90 kilogram; erkek leopar 40-80 kilogram iken, erkek jaguar 110-120 kilogram arasındadır.
• Jaguar deseni detaylı incelendiğinde büyük yuvarlakların ortasında noktaların olduğu görülür. Leoparlarda ise daha daha küçük yuvarlaklar bulunur ve içleri noktasızdır.
• Jaguarlar daha hızlı büyürler ve genç yaştan itibaren tek yaşayabilirler. Leoparlar ise en az 24 ayda ailelerini terk ederler.
• Leoparlar çok daha kısa bir sürede cinsel olgunluğa erişirler. Dişi jaguarlarda 2-3 yaş olgunlaşma dönemiyken, erkek jaguarlarda ise bu yaş 3-4’tür.
• Leoparlar vahşi doğada jaguarlara göre daha uzun yaşarlar.
• Jaguarlar leoparlara oranla çok daha güçlüdürler. Aslan ve kaplanlardan bile ileri seviyede güç uygulayabilirler.
• Kafa yapısı itibarıyla jaguarlar leoparlara göre daha büyük ve geniş alınlıdır.
• Jaguarların karın bölgeleri her daim daha şişkindir. Leoparlar ise onlara göre daha zayıf ve ince yapılıdırlar.
• Boy olarak jaguarlar leoparlara göre biraz kısa kalırlar.
• Her iki tür de geldikleri familya gereği iyi birer tırmanıcı sayılabilirler. Jaguarlar leoparlar kadar tırmanma eğilimi göstermezler ve yine onlar kadar sık tırmanmazlar. Bu konuda kuyruk uzunluklarına bakılarak bir inceleme yapılabilir. Dengeyi sağlayabilmesi açısından uzun bir kuyruğa sahip olan leoparlara göre jaguarların kuyruğu daha kısadır. Buna bakılarak da tırmanmanın jaguarın hayatında önemli bir yeri olmadığı çıkarılabilir.
• Leopar yakaladığı avını kendisinden güçlü yırtıcılara kaptırmamak amacıyla tırmandığı ağaçta yer. Jaguar ise böyle bir şeyden endişe duymaz çünkü avını hiçbir canlıya kaptırmayacak kadar açıkgözlüdür.
• Suyu çok seven jaguarların aksine leoparlar sudan hoşlanmazlar. Suya temas etmemek için uğraşırlar.
• Leoparlar aktif bir şekilde farklı bölgeleri dolaşıp mücadele ederler ve diğer leoparların alanlarına girmesine izin vermezler. Buna karşın jaguarlar ise fazla bölgesel değillerdir. Alanlarından çok fazla uzaklaşmazlar.
• Leoparlar 100 farklı hayvanı yiyebiliyorken bu sayı jaguarlarda 85 civarıdır.

[renkbox baslik="Devekuşları Hakkında Bilgi; Devekuşu Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/devekuslari-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/01/devekuslari-hakkinda-bilgi-devekusu-nedir-ozellikleri-nelerdir-1024x597.jpg" renk="kahve" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Jaguarların Bilimsel Sınıflandırması

Alem: Hayvanlar (Animalia)
Şube: Kordalılar (Chordata)
Sınıf: Memeliler (Mammalia)
Takım: Etçiller (Carnivora)
Alt takım: Feliformia (Kedimsiler)
Familya: Felidae (Kedigiller)
Alt familya: Pantherinae (Büyük Kediler)
Cins: Panthera
Tür: Panthera onca