Dünya edebiyatının önde gelen isimlerinden biri olan Johann Wolfgang Von Goethe, 28 Ağustos 1749 tarihinde Frankfurt’ta dünyaya geldi. Edebiyata olan ilgisi henüz çok küçük yaşlarda iken başlamıştı. İlk öğretimini aldığı sıralarda Latince, Yunanca, İtalyanca, İngilizce ve Fransızca gibi yabancı dillerin yanında piyano ve çello derslerini de almaktaydı.
Edebiyatımıza çok değerli eserler veren Goethe, daha çok Genç Werther'in Acıları (Die Leiden des jungen Werther) isimli kitabıyla bilinmektedir. Yazarın bu kitabında uyguladığı anlatımı ve üslubu dünya çapında tanınmasını sağladı. Kalemine aktardığı duygu ve düşüncelerindeki coşku alman edebiyatında Coşkunluk Akımı olarak yeni bir dönemin başlamasına sebep oldu.
[renkbox baslik="Samuel Morse Kimdir? Hayatı ve Eserleri" link="https://bilgihanem.com/samuel-morse-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/01/samuel-morse-kimdir-hayati-ve-eserleri.jpg" renk="gri" yenisekme="evet"][/renkbox]
Goethe'nin edebi kişiliği üç dönem olarak ele alınmaktadır. Yazımızın ilerleyen kısımlarında bu konuyu daha ayrıntılı bir şekilde de ineceğiz. Kısaca bahsedecek olursak ilk evresi daha çok eğlenceli ve aşk hayatlarının incelendiği bir dönemdir. Daha sonra klasik sanat anlayışına geçen ünlü yazar, son olarak geç döneminde daha manevi konulara değindi.
Johann Wolfgang von Goethe Kimdir?
İmparatorluk danışmanı bir babanın oğlu olan Goethe Frankfurt’ta dünyaya gelmiştir. Goethe, 1749 yılında doğmuş olan Alman bir yazardır. Varlıklı bir ailede doğup büyümenin avantajlarından sonuna kadar faydalanan Alman yazar, özel eğitim görmenin yanı sıra sanatın birçok alanı ile de yakından ilgili olarak büyümüştür.
Dine yakınlığı nedeniyle ilk edebi denemeleri dine yönelik şiirleri kapsamaktadır. Hukuk eğitimi için Leipzig’de bulunduğu yıllarda, gördüğü ilgi çekici olay ve durumları, dram türünde kaleme almaya başlamıştır.
Dünya edebiyatındaki klasikleşmiş eserlerinin yanı sıra sanata yatkın kişiliği ile de bilinen Goethe, ailesinin varlıklı olması ve sanata yönlendirmesi ile sanatsal bir kariyere sahip olmuştur.
Aydınlanma Çağı’nın esintileri içinde bir çocukluk geçirmiş olmanın izlerini her zaman taşımış olan Alman yazar, çok küçük yaşlarda, Latince, Yunanca ve Almanca öğrenmiştir. O dönemde izlediği bir Fransız oyunundan büyük ölçüde etkilenmiş ve bu sayede Fransız Edebiyatı'na karşı merak oluşmuştur.
18 yaşında hukuk öğrenimi alması için babası tarafından Leipzig’e gönderilmiş olsa da orada dönemin ünlü edebi kişilikleri ve sanatçıları ile tanışma fırsatı yakalamıştır.
Johann Wolfgang Von Goethe’nin Hayatı
Goethe, eğitim yönünden oldukça zengin bir dönem geçirmiş olmanın etkisini ve avantajını yaşamı boyunca hissettirmiştir. 25 yaşındayken yazdığı ilk romanı olan "Genç Werther’in Acıları" isimli eserindeki pek çok başarısı ile dünyaca ünlü bir isim halini almıştır.
Üslubundaki coşkunluk nedeniyle Alman Edebiyatında yeni bir çığır açmış ve Coşkunluk Akımı’nın öncüsü niteliği kazanmıştır. Sonrasında kısa ve özlü şiirlerinde önemli yazarı olma özelliği taşımıştır.
Frankfurt'un Avusturya – Fransa birlikleri tarafından işgal edilmesinin ardından evinden neredeyse hiç çıkmamıştır. Bu süre boyunca Fransız edebiyatına ilgi duymuş, sayısız kitap okumuş ve sanata daha çok yönelmiştir.
Kaldığı pansiyonun sahibinin kızına duyduğu aşk sonrasında "Sevdalıların Çilesi" adlı eserini kaleme almıştır. Ardından gelen "Suç Ortakları" adlı eserinde ise, Frankfurt’taki aile ilişkilerini konu almaktadır.
Resim sanatına da ilgisi büyük olan Goethe, bakır levhalara resim yapmaya çalışırken asit zehirlenmesi nedeniyle bir müddet tedavi görmek durumunda kalmış ve ailesinin yanına dönmek zorunda kalmıştır.
1775 yılında ile Weimar dükü tarafından Weimar’a çağrılmış ve dükün özel elçilik danışmanı olarak sorumluk alan birçok işlerde görev almıştır. Bu işe başlamasında babasının da büyük desteği olmuştur.
22 Mart 1832 tarihinde ise Waimar’da hayatını kaybetmiştir. Ölümü hakkında farklı rivayetler olsa da genel inanış kalp krizinden vefat ettiği yöndedir. yine tartışmaya açık olan bir diğer konu ise nefesini verirken sarf ettiği son sözlerdir.
Bazı kaynaklarda son sözlerinin "daha fazla ışık" olduğu belirtilmektedir. 22 Mart'ta hayata veda eden ünlü yazar 26 Mart 1832 tarihinde Weimar Mezarlığında toprağa verilmiştir. Dünya edebiyatına büyük eserler veren Goethe'nin bilinen bazı sözleri şunlardır;
- Ah, birazcık kaygısızlık beni dünyanın en mutlu insanı yapabilirdi.
- Bizim en mutlu olduğumuz anlar, Tanrı'nın bizi sevimli bir deliliğin içine sürüklediği anlardır.
- Hoşgörü, her türlü güçte ve yetenekte kendini gösteren barışın tek sağlayıcısıdır.
- Konuşmak ihtiyaç olabilir ama susmak bir sanattır.
- Deliler ve akıllılar aynı derecede zararsızdır. Yalnız yarı delilerle, yarı akıllılar çok tehlikelidir.
- Ana baba iyi terbiye almışlarsa, çocuklar da terbiyeli olur.
Johann Wolfgang Von Goethe'nin Edebi Kişiliği
Ünlü yazarın sanat yaşamı üç evrede ele alınmaktadır. Gençlik dönemini kapsayan üniversite yıllarından 1775 yılına kadar olan dönemde daha çok yapmacıklı aşkları ve eğlenceli hayatları konu edinir.
Bir süre bu türde eser veren yazar aslında kendi kişiliğine bu hayat tarzının da sanat anlayışının da uygun olmadığını çok geçmeden fark eder. Öte yandan dünya çapında ses getiren ve en tanınan eseri olan Genç Werther'in Acıları'nı genç döneminde kaleme almıştır.
1775 ile 1805 yılları arasına denk gelen ikinci dönemde daha çok klasik sanat anlayışını benimsemiştir. Bu dönemde William Meister’in Çıraklık Yılları ve Baladlar gibi eserleri kaleme almıştır. Klasik türde eserlerin yanında birçok tiyatro oyununu da bu dönemde yazmıştır.
1805 yılından sonraki zamanlar ise geç dönem olarak kabul edilir. Yazar ikinci dönemde başladığı bilgi William Meister'ın ikinci bölümünü ve Gönül Bağları'nı bu dönemde tamamlamıştır.
Dikkat çeken en önemli nokta ise geç dönemde daha çok manevi ve dini ağırlıklı eserleri kaleme almasıdır. İranlı şair Hafızi’nin gazellerinden etkilenerek yazdığı Divan-ı Şarki bu dönemde çıkarılmıştır.
Yazarın Alman edebiyatına etkisi oldukça büyüktür. Sanat camiasına adım attığı ilk yıllarda ona karşı birtakım tepkiler doğmuş olsa da bir süre sonra Goethe'nin benimsediği anlayış edebi çevrelerce de kabul görmüştür.
Johann Wolfgang von Goethe'nin Eserleri
Toplumsal kişiliği ve edebiyat alanındaki kariyeri ile pek çok kişide derin izler oluşturmuş bir yazar olan Goethe, insanlara ait olan her duygunun doyasıya yaşanması gerektiğine inanan ve yaşamını da bu düşüncesi doğrultusunda yaşamış bir yazardır.
Eserlerinde anlatım tarzının fazla ayrıntı içermesi ve felsefi konulardaki derinlik nedeniyle, Franz Kafka Goethe’nin yaşama dair söylenebilecek her şeyi söyleyen bir yazar olduğunu işaret etmiştir.
[renkbox baslik="Charles Wheatstone Kimdir? Hayatı ve Eserleri" link="https://bilgihanem.com/charles-wheatstone-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/01/charles-wheatstone-kimdir-hayati-ve-eserleri.jpg" renk="gri" yenisekme="hayir"][/renkbox]
1771-1836 yılları arasında pek çok öykü, drama ve romana imza atmış bir yazar olarak, eserlerinin arasında şiirler de yer almaktadır. Goethe'nin bilinen eserlerinden bazıları şunlardır:
Şiirleri
- Heidenröslein
- Der Erlkönig
- Der König in Thule
- Prometheus
- Hermann ve Dorothea
- Mailied
- Vor Gericht
Dramaları
- Sevgilinin Keyfi
- Sevdalıların Çilesi
- Suça Katılanlar
- Clavigo
- Der Triumph der Empfindsamkeit
- Proserpina
- Büyük Cophta
- Yurttaş General
- Die naturliche Tochter
Roman ve Öyküleri
- Genç Werther’in Acıları (Roman): Yazarın henüz 25 yaşındayken kaleme aldığı bu eser iç dünyasını ve duygu yüklü yalanı aktarmaktadır. Kısaca konusundan bahsedecek olursak; kitabın kahramanı olan Werther, oldukça duygusal ve tutkulu bir gençtir. Ressamlık yaparak geçimini sağlayan Werther, Charlotte adında genç bir kadınla mutsuz bir ilişki yaşar. Goethe ise karşılıksız aşkın intihara sürüklenmiş yönünü edebiyat dünyasına aktarır. Ancak şiirsel ve yaşama tutkuyla bağlanan anlatımı ile okuyucuyu kendine hayran bırakmıştır.
- Gönül Yakınlıkları (Roman): Roman türünde olan bu eser daha ziyade felsefi mesajların verildiği bir yapıttır. Bağımlılık, geleneksellik, çağdaşlık, simgesellik, metaforik anlatım, din, inanç, iman, bilim gibi konularda mesajların verildiği başarılı bir eserdir.
- Alman Göçmenlerin Sohbetleri (Öykü)
- Öyküler
- Wilhelm Meister’in Seyahat Yılları (Roman)
Doğa Bilimi Çalışmaları
- Über den Granit
- Über den Zwischenkiefer der Menschen und Tiere
