Kanuni Sultan Süleyman Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Osmanlı Devleti’nin Yükseliş Dönemi padişahlarından biri olan Kanuni Sultan Süleyman, I. Süleyman olarak tanınmaktadır. Aynı zamanda 89. İslam halifesi olan padişah, babası Yavuz Sultan Selim’den aldığı imparatorluğu kat be kat genişletmiş, eğitimde, mimaride, sanatta büyük yol kat etmiştir. Osmanlı Devleti’nin 10. padişahı olan Kanuni Sultan Süleyman, Kanuni lakabını adaletli bir hükümdar olması nedeniyle almıştır.

Doğu tarafından verilen Kanuni lakabının yanında Batı medeniyeti onu Muhteşem Süleyman olarak tanımaktadır. Padişah olarak tahtta kaldığı 46 sene boyunca neredeyse 10 yılını savaş meydanlarında geçiren Kanuni Sultan Süleyman, en çok sefere katılan padişah olarak bilinmektedir. Bununla beraber gittiğinde aylarca seferde kaldığı için en uzun sefer düzenleyen padişah olduğu da söylenmektedir.

[renkbox baslik="Molla Gürani Kimdir? Hayatı Hakkında Bilgi
" link="https://bilgihanem.com/molla-gurani-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/03/molla-gurani-kimdir-hayati-hakkinda-bilgi.jpg" renk="kahve" yenisekme="evet"][/renkbox]

Osmanlı Devleti’ni en geniş sınırlarına taşıyan Sultan Süleyman, başarılı bir siyaset anlayışı yürütmüştür. Aynı zamanda askeri fırsatları iyi değerlendirdiği için dünyanın büyük çoğunluğu tarafından takdir ve saygıyla anılmıştır. Henüz çok küçük yaşlarda; bilim, edebiyat, tarih, din ve askeri konularda eğitim alan I. Süleyman, bu donanımlarını daha sonra padişahlık yıllarında kullanmış ve sayısız zafer kazanmıştır. Kanuni Sultan Süleyman'ın kısaca hayatı hakkında bilgileri, yazımızın devamında daha detaylı bir şekilde öğrenebilirsiniz.

Kanuni Sultan Süleyman Kimdir?

71 yıllık hayatı boyunca Osmanlı Devleti’nin devamlı genişleyip büyümesini sağlayan Kanuni Sultan Süleyman, 10. padişah 89. İslam halifesidir. Hem siyaset adamı hem asker hem de sanatçı olan Sultan Süleyman aynı zamanda mükemmel şiirlere sahip bir şairdir.

Gerek Osmanlı Devleti siyaset düzenini gerekse askeri sistemi oldukça başarılı şekilde idare eden padişah, yükselme döneminin güçlü geçmesini sağlamıştır. I. Selim’den padişahlığı aldıktan sonra tahtta kaldığı 46 yıl boyunca ülke sınırlarını genişleten Sultan Süleyman aynı zamanda eğitim, sanat ve ekonomik açıdan da zirvede kalmayı sürdürmüştür.

Batı medeniyetleriyle kıyaslandığında Osmanlı Devleti’ni asırlarca ileriye taşıyan padişah, açık fikirli ve alçakgönüllü bir kişiliğe sahiptir. Affediciliğinin yanı sıra itaatsizliğe tahammülü olmayan Kanuni Sultan Süleyman, döneminde birçok ayaklanmayı bastırmayı başarmıştır.

Kanuni Sultan Süleyman’ın Hayatı

6 Kasım 1494 tarihinde Trabzon’da dünyaya gelen I. Süleyman, Yavuz Sultan Selim ile Ayşe Hafsa Sultan’ın oğludur. Doğum tarihi bazı kaynaklarda 27 Nisan 1495 olarak da geçmektedir. Tek çocuk olan I. Süleyman, çocukluğunu 7-8 yaşına dek Trabzon’da geçirmiştir.

Süt kardeşi Yahya Efendi ile geçen çocukluk günleri, babasının İstanbul’a gelip kısa süre sonra padişah olmasıyla değişmeye başlamıştır. Enderun Mektebi, I. Süleyman’ın eğitiminde önemli bir yere sahiptir. Edebiyat, sanat, tarih, matematik, din ve bilim adına pek çok şeyi burada öğrenmiştir.

1508 yılında Karahisar sancakbeyliğine gönderilse de amcasının engeli nedeniyle görevine devam edememiştir. 1512 yılında Yavuz Sultan Selim tahta çıkmış, oğlu I. Süleyman ise Saruhan sancakbeyi olmuştur. 7 yıl boyunca Saruhan’da görev yaptıktan sonra 1520’de babası vefat ettiği için padişah olarak devletin başına geçmiştir. 30 Eylül 1520 Sultan Süleyman’ın padişahlığa adım attığı tarihtir.

Padişahlık döneminde Belgrad’ın fethinden Zigetvar’ın kuşatılmasına kadar 13 sefere katılan Sultan Süleyman, Osmanlı padişahları arasında en çok savaşa katılan padişahtır. Bununla beraber seferde en uzun kalan padişah unvanına da sahiptir. Gerek eğitim gerek mimari alanda pek çok yeniliğe imza atan padişah, ülke topraklarını 6 milyon km²den, 15 milyon km²ye çıkarmıştır.

Tüm bu başarıları ile tüm dünyaya adını duyuran Sultan Süleyman Doğu’da “Kanuni”, Batı’da “Muhteşem Süleyman” unvanını almıştır. Uzun süre Osmanlı Devleti için seferlere çıkan padişah, Zigetvar Kuşatması'nda 7 Eylül 1566 tarihinde hayata gözlerini yummuştur. Onun ardından oğlu Selim (II. Selim) tahta geçmiştir.

Kanuni Sultan Süleyman’ın Eşleri Kimlerdir?

Kanuni Sultan Süleyman 4 evlilik yapmıştır, daha doğrusu 4 eşi olmuştur. Çünkü o dönemde sizin de bildiğiniz gibi nikahına alma olayı istisna olarak gerçekleşmekteydi. Bu evliliklerden ilki, gerçek ismi bilinmeyen Fülahe Hatun adındaki, 1496'da doğup, 1550'de vefat eden sultanlardan biri ile olmuştur.

İlk evliliğinden Mahmud isimli oğlu olduğu bilinmektedir. İkinci evliliğini Mahidevran Haseki ile yapmıştır. Mahidevran'ın adı bazı kaynaklarda Gülbahar olarak geçmektedir. Yaklaşık 52 yıl süren bu evlilik, sultanın oğlu Mustafa’nın yanına taşınmasını da kapsadığı için akıllarda soru işareti yaratmaktadır. 82 yaşında hayata veda eden Mahidevran Haseki, hayatının son dönemini Bursa’da geçirmiştir.

Padişah’ın üçüncü evliliği Gülfem Hatun ile olmuştur. Gülfem Hatun’dan Murad isimli şehzadesi dünyaya gelmiştir. Sultan Süleyman’ın son evliliği Hürrem Sultan ile olmuştur. Hürrem Sultan; Mehmed, Selim, Cihangir, Beyazıd, Abdullah ve Mihrimah olmak üzere 5 çocuk dünyaya getirmiştir.

Kanuni Sultan Süleyman’ın Katıldığı Savaşlar Hangileridir?

46 yıllık hükümdarlığı boyunca 13 sefere katılan Kanuni Sultan Süleyman, son seferi Zigetvar Kuşatması'nda hayata gözlerini kapamıştır. İlk olarak babası Yavuz Sultan Selim’in yarım kalan seferlerini tamamlamak için Belgrad ve Rodos’u fethetmiş. Daha sonra Mohaç Muharebesi'ni düzenlemiştir.

Kanuni Sultan Süleyman, Viyana’yı da almak istemiş ancak 1. Viyana Kuşatması başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bunun arkasından Alman, Irakeyn, Korfu, Boğdan seferlerini düzenlemiştir. Budin ve Estergon kuşatmalarıyla Osmanlı Devleti sınırlarını genişleten Sultan Süleyman Osmanlı-Safevi savaşlarına ve Nahcivan seferine de katılmıştır. Son kuşatması 1566 yılında Zigetvar üzerine olmuştur.

Kanuni Sultan Süleyman’ın Eserleri

Kanuni Sultan Süleyman, kendi döneminde bulduğu her fırsatta medrese yaptırmaya özen göstermiştir. Herkesin okuyabilmesi adına saraya kurdurulan kütüphaneden çok medreselerin kütüphaneleri için çalışmıştır. Osmanlı Devleti’nin en büyük ikinci medresesi olan Süleymaniye Medresesi'ni yaptırmıştır. Sultan Süleyman, yaptığı yeniliklerle hem bilim, matematik, tıp, fizik gibi eğitimler verirken hem de hukuk, edebiyat, tarih gibi eğitimler verdirmiştir.

Kanuni Sultan Süleyman'ın Edebi Eserleri

Kanuni Sultan Süleyman döneminin siyasi başarılarının yanı sıra sanatsal başarıları da dünyada ses getirmiştir. Hem mimari alanda hem de edebi alanda sanatçı kişiliğini ön plana çıkaran Sultan Süleyman, edebiyat dünyasında Muhibbi mahlasıyla tanınırdı.

Kelime anlamı; tutkun, seven manasına gelen muhibbi, Kanuni Sultan Süleyman’ın şiirlerinin altında yazan ismidir. Bir divan oluşturacak kadar olmasa da dünyaya ve sevgiye bakış açısını ele aldığı gazelleri oldukça çoktur. Bilhassa devlet bağının ağır bastığı şiirleri ve eşi Hürrem Sultan’a yazdığı gazelleri dönemin diğer şairleri tarafından çokça övgü almıştır.

[renkbox baslik="Süleyman Şah Kimdir? Hayatı ve Türbesinin Önemi
" link="https://bilgihanem.com/suleyman-sah-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/02/suleyman-sah-kimdir-hayati-ve-turbesi.jpg" renk="yesil" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Devrin diğer şairleri Zâti, Hayali gibi büyük isimlerden etkilenen Sultan Süleyman; Zâti’den sonra en çok gazel yazan şair olarak bilinmektedir. Yaklaşık 4 divançesi bulunan Kanuni Sultan Süleyman, birini Farsça kaleme almıştır. Divanları incelendiğinde 2799 gazel, 30 murabba, 56 kıt’a olduğu dikkat çekmektedir. Cihan hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman'ın, aşkı dillere destan Hürrem Sultan'ına yazdığı şiirlerden biri şöyledir:

Kanuni Sultan Süleyman’ın Yaptırdığı Mimari Eserler

Kanuni Sultan Süleyman, ilk olarak Yavuz Sultan Selim döneminde tamamlanamayan I. Selim Külliyesi'ni tamamlatmıştır. Daha sonra kendisine Süleyman külliyesini arkasından Şehzadebaşı, Rüstem Paşa, Haseki külliyelerini yaptırmıştır.

Bunlardan sonra hem Edirnekapı hem Üsküdar’da bulunan Mihrimah Sultan, Hadım İbrahim Paşa, Kara Ahmed Paşa külliyelerini tamamlatmıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminin en gözde mimarı şüphesiz Mimar Sinan’dır. Yaptığı camiler, türbeler, mescitler ve köprülerle adını tarihe kazıyan Mimar Sinan, Sultan Süleyman dönemini de eserleriyle süslemiştir.

Kanuni Sultan Süleyman'ın yaptırdığı diğer mimari eserler; Gebze'de Çoban Mustafa Paşa Camii ve Külliyesi, Afyon Sincanlı Sinan Paşa Camii, Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi bulunmaktadır. Bu eserlerin çoğunda Mimar Sinan imzası bulunmaktadır ve külliyeler günümüzde camii olarak hizmet vermektedir. Aralarında en bilineni ise İstanbul'da yer alan, Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde de yer verdiği Süleymaniye Camii'dir.