Karpuz Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Karpuz yaz aylarının vazgeçilmez meyvesidir. Özellikle peynir ve karpuz ikilisi hemen herkesin tüm yaz boyunca yemekten bıkmayacağı şeylerdir. Anayurdu Afrika olan karpuz, kalın ve yeşil kabuklu, içi sulu bir meyvedir. Dünyanın birçok yerinde yetişmeye elverişli olan karpuz, yıllık ve otsu bir bitkinin meyvesidir. Tarihi eski Mısırlılar dönemine kadar uzanmış olan ve iri meyvesi ve tatlı lezzeti ile yaz günlerinin en çok aranılan meyveleri arasındadır.

Tüm toprak yapılarına ılımlı yapıda olan karpuz, ayrıca sıcak topraklarda yetişmeyi sevmektedir. Gübre ile daha çok verimli hale gelen karpuz, kuş gübresinin bulunduğu toprakları çok sever. Sulak alanlarda yetişmeyi sevdiği için göl ve nehir kıyıları karpuz için en elverişli ortamlardır.

[renkbox baslik="Rambutan Nedir? Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/rambutan-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/07/rambutan-meyvesi-nedir-ozellikleri-nelerdir.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="evet"][/renkbox]

Soğuğa karşı çok fazla dayanıklı olmadığı için don ve kırağı zamanının geçmesinin hemen ardından ekilir. Yaklaşık 3 cm derine ekilen tohumlar bir yere 4 tohum atılarak ilerlenir. Karpuz çeşitliliğinde yetişmekte olan yerler ve şekil özellikleri etkilidir.

Karpuz Nedir?

Kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasından olan karpuz (Citrullus lanatus), otsu ve sürüngen gövdeli bir meyvedir. Geniş yaprakları ve kalın kabukları ile dünyanın her tarafında yetiştirilmek için elverişli özelliklere sahiptir.

Ülkemizde Diyarbakır karpuzu olarak bilinen oldukça iri ve lezzetli olan çeşidi, en çok tercih edilen karpuzlardan biridir. Karpuza kırmızı rengini veren likopen maddesinin aynı zamanda insan sağlığı için oldukça faydalı olması, karpuzun da oldukça yararlı olmasına neden olmaktadır.

Domateste de bulunan likopen maddesinin kanseri önleyici etkisi bulunmaktadır. İçeriğindeki yüksek orandaki su sayesinde yaz aylarındaki su ihtiyacının büyük bölümü karpuzla karşılanmaktadır. Türkiye, dünya karpuz üretiminde ikinci sırada gelmektedir. Listenin başında ise Çin bulunmaktadır.

Karpuzun Çeşitleri Nelerdir?

Yıllık bir bitkinin sevilen meyvelerinden biri olan karpuz, yaz aylarında tıpkı kavun gibi, sofraların vazgeçilmez meyvesinden biridir. Farklı çeşitleri ile aynı lezzeti sunan karpuzun en bilinenlerinden olan, Diyarbakır karpuzu ülkemizin en meşhur karpuzlarından biridir.

Ayrıca Tekirdağ ve Bursa taraflarında en çok yetiştiği görülen yeni dünya karpuzu da oldukça sulu ve tatlı özelliktedir. Bu karpuz çeşidi ülkemizde görülen en iyi karpuz çeşitlerinden biridir. Kabuğunun alacalı renkte olmasından dolayı alacalı karpuz adını alan çeşidi de, oldukça lezzetli bir yapıdadır.

Bursa ve Çorlu’da sıkça yetiştirilir. Kış mevsiminde dayanıklı kalabilmesi ile ideal kış karpuzu olan gülle karpuzu da, koyu yeşil kabuğu ve kırmızı etli içi ile çok tatlı bir karpuzdur. Tekirdağ karpuzunun kabuğu ise oldukça gevrek ve boz renktedir.

Karpuzun Özellikleri Nelerdir?

Düşük kalorisi ve bolca ihtiva ettiği su miktarı ile yaz aylarının en makbul meyvelerinden biri olan karpuz, yararları ile adından sıkça söz ettirmektedir. Tohumla ekilen ve sıcak toprakları seven bir meyvedir.

Sulak bölgelerde yetişen karpuzun büyüme hızı daha fazladır. Toprak yüzeyine yayılan dalları üzerinde küçük çiçekleri bulunmaktadır. Hazmı kolaylaştıran yararı ile genellikle yemeklerden sonra tercih edilmektedir.

Güçlü bir antioksidan olması nedeniyle, detoks diyeti etkisi yaratarak vücuttaki tüm zararlı maddelerin dışarı atılmasını sağlar. Karpuz, vücuda içeriden sağladığı yararların dışında, cilt sağlığı için de oldukça uygundur. Sulu bir meyve olmasından dolayı, cildin daha nemli ve parlak olmasını sağlar.

Karpuz Nasıl Yetiştirilir?

Tek yıllık bir bitki olan karpuz ülkemizin Akdeniz bölgesinde, Diyarbakır, Ankara ve Çankırı illerinde yetişmektedir. Fakat bunun dışında ülkemizin hemen hemen her yerinde yetişmektedir. Türkiye dünya karpuz üretiminin yüzde 20’sini karşılamaktadır.

Gövdesi hafif tüylü olan meyve saçak kök yapısına sahiptir. Sıcak ve ılıman iklimleri sever. Gövdesi toprak üzerinde 3-4 metreye kadar uzayabilmektedir. Eğer ideal ölçüde sulanırsa kökleri 40-50 cm’ye kadar iner. Fakat susuz bir yerde yetişirse daha derinlere inmektedir.

Soğuk iklimi sevmeyen bitki dona karşı dayanıksızdır. Tohum ekilecek toprağın sıcaklığı ortalama 12 derecenin üzerinde olmalıdır. Verimli yetişeceği toprak yapısı derin, geçirgen, kumlu ve su tutma kapasitesi yüksek olmalıdır.

Karpuz yetiştirilecek toprağı hazırlamak için sonbahar aylarında çalışmalara başlanmalıdır. Toprak ilk yağışlardan sonra sürülmeli ve ekime hazırlanmalıdır. Eğer yağışlar geciktiyse daha derinden sürüm yapılmalıdır.

Ekim için ideal zaman ise Nisan ve Mayıs aylarıdır. Tohumlar toprağın 5-6 cm derinine gömülmeli ve üzeri hafifçe kapatılmalıdır. Verimin yüksek olması için kök bölgesinin nemli tutulması ve yeteri ölçüde sulama yapılmalıdır.

Karpuzun Faydaları Nelerdir?

Göz sağlığı için son derece faydalı olan karpuz, aynı zamanda bağışıklık sistemine olan yararı nedeniyle her yaştan insanın, mevsiminde mutlaka tüketmesi gereken bir meyvedir.  Astım hastalığı olanların düzenli karpuz tüketmeleri sonucunda astım ataklarının azaldığı görülmektedir.

Sindirimi kolaylaştırıcı etkisi ile mide ve bağırsak sorunlarının önüne geçerken, kuvvetli bir idrar söktürücü olması nedeniyle de vücuttaki toksinlerin atılmasını sağlamaktadır. Ayrıca böbrek sağlığı için de oldukça değerlidir.

Karpuzun özellikle çok tüketildiğinde kilo verdirici özelliği, yağ hücreleri içinde yağın birikmesine engel olmasından kaynaklanmaktadır.

[renkbox baslik="Ahududu Nedir? Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/ahududu-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/01/ahududu-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="hayir"][/renkbox]

İçeriğindeki fazlaca elektrolit sayesinde, merkezi sinir sisteminin desteklenmesine yardımcı olur. Spordan sonra oluşan kas ağrılarını hafifletir. Kötü kolesterol dediğimiz LDL kolesterolü düşürür. Bu sayede kalp-damar hastalıklarının önüne geçer.

Karpuzun faydaları hakkında kabaca bilgi verdikten sonra şu şekilde sıralayabiliriz;

• Yüzde 92’si su olan karpuz vücudun nem dengesini sağlama açısından en önemli meyvelerden biridir. Vücut su ihtiyacını karşıladığında ve nem dengesini sağladığından kendini daha zinde ve sağlıklı hissetmektedir.
• Kalori açısından en düşük olan meyvelerden birisidir. Bu nedenle diyet yapanlar ve kilosunu kontrol altında tutmaya çalışanlar diledikleri kadar yiyebilirler.
• İçerisinde; A, B1, B5, B6 ve C vitaminleri ile potasyum ve magnezyum bulunmaktadır.
• Tıpkı domates, greyfurt ve diğer kırmızı meyveler gibi likopen açısından zengin bir meyvedir. Likopen güçlü bir antioksidandır. Antioksidanlar ise vücuttaki serbest radikallerle savaşarak kanser hücrelerinin oluşumunu engeller.
• Kalp ve damar sağlığı için faydalıdır. Kan basıncını dengeler.
• Kötü kolesterol seviyesini azaltarak kalp krizi riskini azaltır.
• C vitamini açısından zengin olan meyve bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Beyin sağlığı için faydalıdır. Yaşlılığa bağlı bunamayı geciktirir, alzheimer hastalığına yakalanma riskini azaltır.
• Gözlerin daha sağlıklı ve parlak olmasının yanında, bazı göz hastalıklarına karşı da koruma sağlar. Retina pigmentlerinin üretilmesine yardımcı olur. Beta karoten açısından zengin olduğundan gece körlüğüne iyi gelir.
• Potasyum içeriği sayesinde sinir sistemi dokularını besler.
• Uykusuzluk sorununa iyi gelir.
• İdrar yollarında oluşan enfeksiyonu önler.
• Çok yüksek oranda su içerdiğinden böbreklerin sağlıklı çalışmasını sağlar.
• Karaciğer ve ciltte oluşan yağ bezlerini engeller.
• Serotonin hormonu salınımını artıran karpuz kişinin kendini iyi hissetmesini sağlar ve bu özelliği sayesinde depresyona girilmesini önler.
• Kas ağrılarını hafiflettiği yapılan bilimsel araştırmalar neticesinde tespit edilmiştir. Bu nedenle egzersiz ve spor yapan kişilerin yaptıkları çalışmadan sonra karpuz yemeleri veya suyunu içmeleri önerilir. Sitrülin adındaki maddeden dolayı egzersiz dayanıklılığını ve performansı artırır.
• Saçların ve cildin sağlığı için çok faydalıdır. C vitamini cildin daha yumuşak ve canlı olmasını sağlar. Yine içeriğinde bulunan A vitamini de cildin daha sağlıklı olmasını sağlar. Yüksek oranda su içermesi de cildin ve saçın nem dengesini sağlama açısından önemlidir.
• Sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.