Yakın Türk tarihine duyduğu merakı, yaptığı incelemelerle eserlerine yansıtan Kemal Tahir, çok sayıda roman kaleme almış bir edebiyatçıdır. Yaşadığı dönemde siyasetle de yakından ilgilenmiştir. Edebiyata duyduğu ilgi, onu 1960 yılından itibaren bugün tüm Türkiye’nin tanıdığı bir isim yapmıştır.
Kendisi gibi ünlü edebiyatçı Haldun Taner, Tahir’i “Karınca gibi çalışkan yazar” olarak tanımlamıştır. Ünlü yazar 1960 yılında Dost Dergisi tarafından Yılın En İyi Romancısı unvanına layık görülmüştür. Tahir, yaşamı boyunca köylülerin sorunlarına dikkat kesilmiş ve buna karşı hep duyarlı olmuştur.
[renkbox baslik="Sait Faik Abasıyanık Kimdir? Hayatı ve Eserleri" link="https://bilgihanem.com/sait-faik-abasiyanik-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/06/sait-faik-abasiyanik-hayati-hakkinda-bilgi-1024x597.jpg" renk="siyah" yenisekme="evet"][/renkbox]
Eserlerinde ele aldığı konulara farklı bir bakış açısı getiren ve kullandığı sağlam üslupla okuyucularının ruhuna hitap eden yazar, Türk edebiyatının ustalarından biridir. Aşağıda Kemal Tahir’in hayatına dair detayları ve edebiyat alanındaki çalışmalarını bulabilirsiniz.
Kemal Tahir Kimdir?
Kemal Tahir, Türk romancı, düşünür ve öykü yazarıdır. Türk edebiyatının en üretken roman yazarlarından biri olarak kabul edilir. Sol dünya görüşüne sahiptir.
Asıl adı İsmail Kemalettin Demir’dir. 13 Mart 1910’da İstanbul’da doğmuştur. Fakat bazı kaynaklarda doğum tarihinin 15 Nisan 1910 olduğu bilgisi de mevcuttur.
Ünlü yazarın babası, Sultan 2. Abdülhamit’in yaverlerindendir. Aynı zamanda deniz yüzbaşıdır. Kemal küçüklüğünde babasının görevi sebebiyle ilk öğrenimini Türkiye’nin farklı yerlerinde tamamlamıştır.
Annesi ise Osmanlı Sarayı’nda Abdülhamit’in kızı Naile Sultan’ın hizmetindeki Nuriye Hanım’dır. Saraydaki ismi ise Hubser’dir. Kemal, ailenin en büyük çocuğudur.
Marksizm’i Türk toplum yapısına uyarlamak amacıyla toplumu anlamaya çalışmıştır. Aynı zamanda bu yolda edindiği bilgileri, romanları aracılığıyla okuyuculara aktarmıştır.
Türk edebiyatının önemli isimleri arasındaki Kemal Tahir, hayatı boyunca 19 roman kaleme almıştır. Eserleri çoğunlukla tartışmaya yol açmış bir yazardır.
Romanlarında daha çok köy insanına, hapishane hayatına ve Cumhuriyet dönemi siyasal gelişmelerine yer vermiştir. “Yorgun Savaşçı” ve “Esir Şehrin İnsanları” adlı romanları oldukça ünlüdür.
Kemal Tahir’in Hayatı
Kemal’in ailesi 1923 yılında İstanbul’a yerleşti. Ünlü yazar, Kasımpaşa'daki Cezayirli Hasan Paşa Rüştiyesi'nden mezun oldu. Daha sonra ğitimine Galatasaray Lisesi’nde devam etti.
Fakat annesi 1926 yılında veremden vefat etti ve babası ikinci bir evlilik yaptı. Bunun üzerine lise ikideyken okulu bıraktı.
Çeşitli işlerde çalışmaya başladı. Önce İstanbul’da avukat katipliği, ardından Zonguldak’taki bir kömür işletmesinde ambar memurluğu yaptı.
Edebiyata Girişi ve Siyasi Fikirlerinin Oluşumu
Kemal, 1932 yılında yeniden İstanbul’daydı. Dönemin ünlü gazeteleri Vakit, Haber ve Son Posta’da röportaj yazarlığı, çevirmenlik ve düzeltmenlik yaptı.
1933 yılında Kemal Şahabettin, İdris Ahmet, Ziya İlhan, Yakup Kadri, Nuri Tahir, Ertuğrul Şevket, Fakih Özden ve Arif Nihat Asya gibi ünlü yazar ve şairlerle birlikte “Geçit” adlı bir edebiyat dergisi çıkardı. Bu, onun edebi kariyerinde önemli bir başlangıçtı.
Bu derginin kadrosunda bulunan Ertuğrul Şevket (Avaroğlu), şair Nazım Hikmet gibi sosyalist aydınlarla arkadaşlık yaptı. Bunun sonucunda Kemal de tıpkı onlar gibi sosyalist düşünceleri benimsedi.
1934 ve 1936 yılları arasında Yedigün ve Karikatür gibi dergilerde sekreterlik yaptı. Yine dönemin ünlü dergilerinden Varlık ve Ses’te takma isimlerle şiirler yazdı.
Yaptığı her bir iş onu edebiyatta daha çok geliştiriyordu. Karagöz gazetesinde başyazarlık, Tan’da yazı işleri müdürlüğü görevinde bulundu.
Yayımladığı İlk Kitaplar ve Evliliği
Ünlü yazarın edebiyat dünyasına kazandırdığı ilk kitabı “Namık Kemal için Diyorlar ki” adlı eseri oldu. Bu kitapçık, Namık Kemal hakkında yaptığı yedi soruluk ankete ünlü şair ve yazarların verdiği cevapları içeriyordu.
Falif Rıfkı Atay, Hüseyin Cahit Yalçın, Nazım Hikmet ve daha birçok ünlü edebi ismin yanıtlarını ve Kemal Tahir’in onlar hakkındaki saptamalarını içeren kitapçık, edebiyatta büyük ses getirdi.
Ünlü yazar 1937’de ikinci kitabı “Bir Çalgıcının Seyahati” adlı romanını çıkardı. Artık İstanbul’un tanınmış isimleri arasına girmişti.
Başarılı yazar 1937 yılında o sıralar İzmir’de öğretmenlik yapan Fatma İrfan Akersin ile ilk evliliğini yaptı. Fakat 1938’de Kemal’in hapse girmesi nedeniyle evlilik uzun sürmedi. Çift, 1940 yılında boşandı.
Donanma Davası
Ünlü edebiyatçı, bahriyede görev yapan kardeşi Nuri Tahir ve Nazım Hikmet, Hamdi Alev, Emine Alev, Hikmet Kıvılcımlı, Fatma Nudiye Yalçı, Kerim Korcan, Mehmet Ali Kantan, Seyfi Tekbilek ve Hüseyin Durugün gibi diğer isimlerle ile birlikte “askeri isyana teşvik” ile suçlandı.
13 Haziran 1938’de tutuklandı. Suçlanmasındaki asıl neden astsubay kardeşi Nuri’ye Sabahatttin Ali’nin bir kitabını vermekti. Bu olay “Donanma Davası” ya da “Bahriye Olayı” olarak bilinir.
Bu olay nedeniyle ünlü yazar Donanma Komutanlığı Mahkemesi’nde yargılandı. 15 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.
Hapishanedeki Yılları
Kemal Tahir; Çankırı, Çorum, Kırşehir ve Malatya cezaevlerinde 12 yıl mahkum oldu. Buralardaki zorlu yıllarını okumayla ve “sarı defterine” yazarak geçirdi.
Takma adlarla mizah öyküleri ve polisiye romanlar yazıyordu. 1954 yılına kadar Kemal Tahir adını hiçbir eserinde kullanamadı.
“Göl İnsanları” adlı eserine alacağı iki öyküyü hapiste olduğu sürede Cemalettin “Mahir” adıyla Tan aracılığıyla yayımladı. Ayrıca hapishanedeki zamanlarında Fatma İrfan Hanım’a mektuplar yazıyordu.
Yazdığı bu mektuplar “Kemal Tahir’den Fatma İrfan’a Mektuplar” olarak basıldı. Bunun yanında Nazım Hikmet’ten kendisine gelen mektuplar ise “Kemal Tahir’e Mapushaneden Mektuplar” adıyla yayımlandı.
Hapishaneden Sonrası
Kemal Tahir 1950’de çıkan aftan yararlandı ve serbest bırakıldı. Cezaevinden çıktıktan kısa bir süre sonra ikinci evliliğini Semiha Sıdkı Hanım ile yaptı.
Bu evlilik Kemal’in 1973 yılında vefat etmesine kadar sürdü. Çocuk sahibi olamadılar. 1950’lerde ünlü yazar takma isimlerle kitaplar yayımlamayı sürdürüyordu.
Bedri Eser, Samim Aşkın, F.M.İkinci, Nurettin Demir ve Ali Gıcırlı onun kullandığı takma isimlerden bazılarıydı. Ünlü yazarın Amerikalı yazar Mickey Spillane’den çevirdiği “Mayk Hammer” dizisi büyük yankı uyandırdı.
Bu serideki orijinal kitapların tamamını çevirdi. Daha sonra “Mayk Hammer’in Yeni Maceraları” adlı eserini yazmayı sürdürdü. Böylelikle Tahir’in kaleminden çıkan dört yeni Mayk Hammer romanı mevcuttu.
Ünlü yazar 6-7 Eylül olaylarının yaşandığı dönemler bir kez daha tutuklandı. 6 ay boyunca Harbiye Cezaevi’nde yattı.
14 ay boyunca kendisi gibi ünlü edebiyatçı Aziz Nesin ile birlikte kurdukları Düşün Yayınevi’ni yönetti. Metin Erksan, Halit Refiğ ve Atıf Yılmaz gibi önemli şahıslarla senaryo üzerinde çalışmalar yürüttü.
Tahir’in en önemli eserinden biri olan 4 bölümlük uzun öyküsü Göl İnsanları, Tan Gazetesi’nde tefrika olarak yayınlandı. Bu eserin daha sonra 1955 yılında kitabı basıldı. İlk kez bu kitabında kendi ismini kullandı.
Kemal Tahir’in Roman Alanında Gelişimi
Kemal Tahir, 1955 yılında “Sağırdere” adlı romanını yayımladı. Bu, bir köy romanıydı. Aynı zamanda bu eserin devamı niteliğindeki “Körduman”ı 1957’de okuyucuyla buluşturdu.
Körduman, Çankırı’nın Yamören köyünde geçiyordu ve Mustafa’nın serüvenini anlatıyordu. Yazarın pek çok romanında yaptığı gibi bu eserinde de köylünün sorunlarını, etik değerlerini, ekonomik problemlerini ele alıyordu.
Yazar bunu yaparken tarihi bağlara bağlı kalmayı başarıyordu. Onun bu eseri, en ünlü kitabı sayılan ve 1956’da yayımlanan Esir Şehrin İnsanları’ndan sonra yayımlanmıştı.
1957 yılında Rahmet Yolları Kesti yayımlandı. Bu kitap eşkıyalık olgusunu konu alıyordu. Daha sonra ünlü yazar Çorum yöresi insanlarına değindiği roman üçlemesini kaleme aldı.
Bu üçlemenin ilk kitabı 1958 yayım tarihli Yediçınar Yaylası’nı, Köyün Kamburu (1959) ve Büyük Mal (1970) izledi. Yazar, 1960’tan sonra eserlerinde Osmanlı tarihi ve toplum yapısına yöneltti.
1965 yılında ise en ünlü eserlerinden biri olan Yorgun Savaşçı’yı yayımladı. Bu eseri, resmi tarih söylemine aykırı görüşleri içeriyordu.
Tarihi gerçekleri çarpıttığı düşüncesiyle eleştirilerin hedefi oldu. Fakat bu roman 1980’de TRT tarafından filme uyarlandı.
Çekilen filmle birlikte eser hakkındaki eleştiriler yeniden gündeme gelmişti. 1983 yılında başbakan Bülend Ulusu’nun emri ile film yakıldı.
1965 yılının Nisan’ında “Bozkırdaki Çekirdek” adlı ünlü eseri Cumhuriyet Gazetesi’ndeki süreli yayında bölüm bölüm yayımlanıyordu. Bu eseri de büyük tartışmalara yol açtı.
Kemal Tahir’in önemli başyapıtları arasında sayılan “Devlet Ana”, 1967’de yayımlandı. Bu eserinde Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu anlattı.
1968 yılı, ona iki ödülü de beraberinde getirdi. Yorgun Savaşçı adlı eseri Yunus Nadi Armağanı’nı; Devlet Ana adlı eseri ise Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’nü kazandırdı.
Son Zamanları ve Ölümü
Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden olan Kemal Tahir, 1968 yılında bir davet aldı ve bunun üzerine SSCB’ye gitti. 1970’de bir akciğer ameliyatı geçirdi.
21 Nisan 1973’te İstanbul’da bir kalp krizi geçirerek 63 yaşındayken hayata gözlerini yumdu. Öldüğü sırada çoğu romanı taslak halindeydi. Cenazesi, Sahrayıcedit Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Ölümünden Sonrası
Efsanevi yazarın “Namuscular”, “Karılar Koğuşu”, “Hür Şehrin İnsanları”, “Dam Ağası”, “Bir Mülkiyet Kalesi” adlı romanları onun vefatından sonra yayımlandı.
Eşi, Kemal Tahir’in kitaplarının yayımlanmasının ölümünden sonra da devam etmesini istiyordu. Bunun üzerine “Kemal Tahir Vakfı”nı kurdu.
Yazarın son dönemlerini geçirdiği Kadıköy’deki evi, halkın ziyaretine açıldı. Ayrıca Tahir’in değerli romanları; Halit Refiğ, Metin Erksan ve Atıf Yılmaz gibi yönetmenler tarafından beyaz perdeye aktarıldı.
Kemal Tahir’in Kitapları
Edebiyatımızın en önde gelen isimlerinden olan Kemal Tahir, Cumhuriyet dönemi öncesi ve sonrası tarihsel roman deyince akla ilk gelen yazarlardandır. Genellikle köy romanları ile tanınır.
Romanlarında çoğunlukla dönemin siyasal sorunlarını, ağalık, ırgatlık, yarıcılık, gurbet ve eşkıyalık gibi konularla köy ve hapishane yaşamını ele almıştır. Ayrıca eserleri “nehir roman” niteliğini taşımakta, yani birbirinin devamı sayılmaktadır.
Eserlerinde tarihi gerçekleri konu alan ve bunu kendine özgü anlatımıyla okuyucuya aktaran ünlü yazarın pek çok değerli eseri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları:
Bozkırdaki Çekirdek
Yazarın ünlü eserlerinden biri sayılan bu kitapta köy enstitülerinin kuruluşu tepeden inmeci bir bakışla eleştirilmiştir. Bu nedenle yazar, bu eserinde dolayı iktidarla ters düşmüştür.
Ayrıca yazar bu yapıtında Türk toplumunun Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanırken bazı devrimleri birebir uygulamak zorunda kalmasını ele almıştır.
Bu roman, Köy Enstitüleri’ni daha iyi anlamamıza yardımcıdır. Tarihsel ve sosyolojik araştırmaları içerir.
Esir Şehrin İnsanları
Yazarın 1956 yılında kaleme aldığı romanıdır. Mütareke dönemi İstanbul’u konu edilmiştir. Osmanlı aydınının ve İstanbul’unun efsanevi direnişi ele alınır.
Yazarın başyapıtları arasında gösterilen değerli bir eserdir. Kurtuluş Savaşı öncesi yazılan birçok roman olmasına rağmen hiçbiri Esir Şehrin İnsanları kadar ilgi görmemiştir.
Yorgun Savaşçı
Yazarın 1965 yılında yayımlanan kitabıdır. Kitapta bir dizi olaylar bir Osmanlı yüzbaşısı ve İttihat ve Terakki üyesi Yüzbaşı Cemil’in etrafında anlatılır.
1919-1920 yılları arasındaki İstanbul’da gerçekleşen örgütlenmeleri ve Anadolu’daki diriliş hareketlerini anlatır. Romanın, Cumhuriyet’in kuruluş aşamasına giden süreci anlattığı da söylenebilir.
Devlet Ana
Tahir’in 1967 yılında yayımlanmış en ünlü romanıdır. Bu eserde batılılaşma eleştirilmiştir. Osmanlı Devleti kurulmadan evvel Anadolu’yu anlatır. Aynı zamanda Anadolu insanına da değinir.
Bu eser, yazarın düşünce yapısını apaçık ortaya koymaktadır. Türkçe dilini tüm zenginliklerinden faydalanarak, özenle kullandığı bu eserinde büyük beğeni toplamıştır. Kitapta, halkın güvenli ve adaletli bir devlete ihtiyaç duyduğunu dile getirmiştir.
Yol Ayrımı
Ünlü yazarın 1971 yılında yayımlanan eseridir. Savaş yaşamını ele almıştır. Mücadelede galip gelen bir halkın demokrasiye attığı küçük adımları her detayıyla okuyucuyla paylaşır.
Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kuruluşunu, Darülfünun’daki ayaklanmalar, İstanbul ve tarihe dair ayrıntılar kitapta ustalıkla işlenir. Ayrıca Yol Ayrımı, Esir Şehir Üçlemesi’nin son halkasıdır.
[renkbox baslik="Oğuz Atay Kimdir? Hayatı, Kitapları, Sözleri ve Hakkında Az Bilinenler" link="https://bilgihanem.com/oguz-atay/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2019/03/oguz-atay-kimdir-hayati-kitaplari-en-unlu-sozleri-ve-hakkinda-az-bilinen-1024x597.jpg" renk="mavi" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Kemal Tahir’in Sözleri
Köy romanlarını bilimsel bir yönle kaleme alan başarılı yazar Kemal Tahir, birçok değerli eserini ardında bırakmıştır. Eserlerinde yer alan bazı sözleri, ders niteliğinde olup her biri çok anlamlıdır. İşte bu sözlerden bazıları:
Ünlü yazarın çok bilinen bir sözüdür. İnsanlığa dair temel unsurları benimsetmek adına doğruluk çerçevesinde anlatmıştır. Barış ve dostluğa da vurgu yapmıştır.
Kimseye kitap önerisinden bulunmadığına bu sözünde açıkça vurgu yapan yazar, insanın okuması gereken kitabı kendisinin bulması gerektiğine değinmiştir. Başkalarının tavsiyesi üzerine okunan kitabın bir fayda sağlamayacağını vurgulamıştır.
Bu söz, yazarın Kurt Kanunu adlı eserinden bir alıntıdır. Birine güvenmenin ortama değil kişilere bağlı olduğunu açıklayan Tahir, bazen güvenmenin insanı yıkıma uğratabildiğini dile getirmiştir.
Bazen çok iyi işler başarsan da değer görmeyebilirsin. Buna rağmen faydalı işler yapmadığında seni alkışlarla karşılayanlar olabilir.
Yazar burada ölmekten değil, tam aksine yaşamaktan korktuğunu dile getirmiştir. Hayatta kalmak bazı acıları yaşamayı gerektirirken, yaşamın son bulmasıyla acıların dineceğinden emin olamamaktadır.
