Mezda ve Mezdeki isimleri ile birçok yerde halkın bildiği köknar ağacı, çam ağacı ailesinden olan bir bitki türüdür. Boyu yaklaşık 20 ile 30 metre arasında uzamakta ve yaprakları iğneli yapıdadır. Türkiye’de köknar ağacını, Ege, Güney Anadolu ve Akdeniz ormanlarında görmek mümkündür.
Kendi içinde farklı türlere ayrılmasının yanı sıra çizgili ve beyaz yapraklara sahiptir. Süs ağacı olarak yetiştirilmesi ile birlikte sağlık için tam bir şifa kaynağı olması, köknar ağacını değerli bir ağaç yapmıştır. Çamgiller ailesindeki diğer ağaçlardan belirgin özellikleri ile ayırt edilmesi mümkündür. Sonbaharda olgunlaşmaya başlayan kozalaklar bir süre sonra pullarından ayrılır ve dökülür.
[renkbox baslik="Pisagor Ağacı Nedir? Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/pisagor-agaci-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/10/pisagor-agaci-nedir-ozellikleri-ve-faydalari-nelerdir.jpg" renk="yesil" yenisekme="evet"][/renkbox]
Yılın her günü köknar ağaçlarını yeşil görmek en önemli özellikleri arasındadır. Kozalaklarının yukarı doğru büyümesinden dolayı, bezer olan ladin ağaçları ile ayrılık göstermektedir. Köknar ağacının kozalakları ve sakızı sağlık açısından önemli faydalara sahiptir. Ağacın kabuğunda kendiliğinden oluşan reçine yara ve çıbanlara sürülürse mikrobunu öldürerek, iyileşmesine yardımcı olur. Yaprakları kaynatılarak yapılan şurubu ise solunum yolu hastalıklarına iyi gelmektedir.
Köknar (Göknar) Ağacı Nedir?
Göknar (Abies) ismi ile de bilinen köknar ağacı, ormanlarda sıklıkla yetişen çam familyasına ait ağaçlardan biridir. Güneşli alanlardan ziyade gölgelik yerlerde daha elverişli yetişmeye uygundur.
Köknar ağacı nemli, killi ve kumlu topraklarda verimli bir şekilde yetişmektedir. Kireçli topraklar ise köknar ağacı için hiç uygun olmayan topraklardır. Yaz aylarında yağış seven bu tür ağaçlar, Türkiye ve Kuzey Afrika’da doğal olarak yetişmekte olan ağaçlardır.
Tıbbi alanda kullanımı çok yaygın olan köknar ağacı endüstriyel açıdan da değerli bir bitkidir. Bahçe ve parklarda süs bitkisi olarak tercih edilir. Herdem yeşil olması ve güzel görünümü nedeniyle de peyzaj alanında kullanımı çoktur.
Ahşabı yumuşak olduğu için mobilya alanında pek fazla kullanılmaz. Onun yerine kağıt endüstrisinde kullanımı yaygındır.
Bunların yanında; kozmetik alanında, oda spreyi olarak, parfüm ve losyon yapımında, şampuanlarda, el sabunlarında, banyo yağları ve duş jellerinde kullanılır. Hem güzel kokusu hem de sinirleri yatıştırıcı özelliği kozmetik alanında kullanımını artırmaktadır.
İğne yapraklı olan bitkiden çıkarılan yağ ve genel olarak köknar ağacı için eski zamanlarda orman şifacı dendiği söylenmektedir. Çeşitli tedavi edici ve sağlığa faydalı özellikleri sebebiyle insanlık tarihinde her zaman başvurulan şifalı bitkilerden biri olmuştur.
Köknar Ağacının Özellikleri Nelerdir?
Köknar ağacı oldukça fazla sayıdaki türleri ile dünyanın dört bir yanında doğal olarak görülen ağaçlar arasındadır. Düzgün gövdeye sahip olmasının yanı sıra, açık gri renklerinde özellik gösterir.
Yatay şekilde uzayan dallarının alt kısımları en önce kurumaya başlar. Kozalakların içinde bulunan tohumlar kanatlı ve üç köşeli yapıdadır. Soğuk havalara dayanıklı olması ile bilinen köknar ağacı en az 300 yıl ömre sahiptir.
Yapısal özelliklerinin yanı sıra, kullanım alanlarının da oldukça çeşitli olması, pek çok konuda bu ağaç türünden faydalanmayı sağlamaktadır. Dayanıklı kerestesinden dolayı odun ve selüloz elde etmek için kullanılan elverişli ağaçlar arasındadır.
Ülkemizde bulunan bazı köknar ağacı çeşitleri, parkların güzelleştirilmesi için dekoratif amaçla kullanılmaktadır. Deniz seviyesinden yaklaşık 300 ile 1800 metre yükseklikteki Karadeniz ve Marmara bölgelerinde bulunan köknar ağacı, aynı zamanda dünyanın birçok ülkesinde de yayılım göstermektedir.
Bu ülkeler arasında Rusya başta olmak üzere, Kuzey ve Güney Amerika ülkeleri yer almaktadır. Serin ne nemli iklimlerde verimli bir yetişme özelliği ile yaklaşık 70 metreye kadar uzayan boyları mevcuttur.
Güçlü kökleri ile verimli topraklara sıkıca tutunan köknar ağacı, doğal olarak yetişen gösterişli ağaçlardan biridir. İğneli yaprakları ve kozalakları ile kullanım alanı geniş olan aynı zamanda sağlığa pek çok olumlu etkisi ile faydaları sonsuz olan bir ağaçtır.
Haziran ve Ağustos ayları toplama zamanı olarak bilinir ve bu aylarda toplanan köknar meyveleri, değerlendirilmek üzere depo ve aktarlara sevk edilmektedir.
Köknar Ağacının Faydaları Nelerdir?
Yumuşak uçlu köknar dalları solunum yollarındaki rahatsızlıkların tedavisinde etkili özellik gösterir. İlaç sanayisinde etken madde olarak kullanılan köknar ağacı, saç dökülmesi tedavisinde de tercih edilmektedir. Saç dökülmesinin sebeplerini öğrenmek için tıklayın.
C ve E vitamininden zengin olan köknar kozalakları, grip ve nezle gibi soğuk algınlığı hastalıklarına iyi gelmektedir. Ayrıca idrar yollarındaki enfeksiyonlar için köknar yapraklarının kaynatılarak içilmesi, idrar yollarını rahatlatırken aynı zamanda da mesanedeki taşların idrarla birlikte dışarı atılmasını sağlar.
Siyatik ve romatizmal ağrıların dinmesinde köknar ağacı yaprak ve kozalaklarından faydalanmak oldukça etkilidir. Mide, bağırsak ve böbrek sancılarının dinmesinde köknar ağacının pek çok olumlu etkisi söz konusudur.
Hoş bir kokusu olan tomurcukları antibiyotik, antimikrobiyal ve antiseptik özelliğe sahiptir. Köknar ağacının yaprakları ve yağı; balgam söktürücü, diüretik ve sindirim sistemini düzenleyici özelliktedir.
Bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesini sağlar. Kronik ve günlerce süren öksürüğü keser. Kas ve eklem ağrılarına iyi gelir, spordan sonra oluşan yorgunluğu geçirir.
Bitkinin yağını sıcak su içine damlatıp buharını soluduğunuzda, tıkalı olan burun ve bronşlarınızın açıldığını görebilirsiniz. Sinüzit sorununa da iyi gelen bu uygulamanın daha etkili olmasını istiyorsanız, başınıza bir havlu koyarak, buharın yayılmasını önlemeli ve direkt solumanızı sağlamalısınız.
Masaj yağı olarak da kullanılan köknar ağacı yağı; yorgunluğu geçirir, stresi azaltır, vücudu ve beyni dinlendirir. Ayrıca sinirlerin yorgunluğuna ve üzüntüye de iyi geldiği söylenmektedir.
Ağacın hem yapraklarından hem de tohumundan tüm yıl boyunca faydalanabilirsiniz. Tüm yıl hasat edilebilen bu ürünlerden antiseptik özelliği nedeniyle losyonlar yapılmaktadır.
Yine tıp alanında da çok sık tercih edilen bitki antibiyotik ilaçların kullanımında ve damar büzücü ilaçlarda etken madde olarak kullanılmaktadır.
Yapraklarını ve kabuklarını kaynattıktan sonra ister soğuk, isterseniz ılık haliyle içebilirsiniz. Ancak önemle hatırlatırız ki bu tür şifalı ot kullanımı her ne kadar yüzyıllardır kullanılan yöntemler olsa da ilk kullanımda bir doktora danışmanız veya az miktarda tüketerek olası yan etkileri izlemeniz daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
Köknar Yağının Yan Etkileri Nelerdir?
Yukarıda ağacın genel olarak faydalarından bahsetmeye çalıştık. En belirgin faydası ise kuşkusuz ki yağından sağlanmaktadır. Ancak her şeyin olduğu gibi köknar yağının da bazı zararları, daha doğrusu yan etkileri olabilmektedir.
[renkbox baslik="Defne Ağacı Nedir? Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/defne-agaci-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/06/defne-agaci-hakkinda-bilgi.jpg" renk="yesil" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Bunlar herkeste görülmemekle birlikte, meydana gelme ihtimali olan durumlar olduğu için bilmekte ve dikkatli olmakta fayda görüyoruz. Köknardan çıkarılan esansiyel yağın yan etkilerinden bazıları şunlardır;
- Eğer alerjiniz varsa ölümcül sonuçlar meydana gelebileceğinden kullanılmamalıdır. Eğer mutlaka kullanmanız gerekiyorsa da bir doktora danışmanız doğru olacaktır.
- Yapılan araştırmalar zararının ortaya çıkmaması için belirlenmiş bir dozajının olmadığını belirtmektedir. Bu nedenle en az ölçüde kullanmanızı öneririz.
- Hamile ve emziren kadınlarda saptanmış bir yan etkisi yoktur. Ancak onlarda mutlaka bir doktora sormalıdırlar.
- Her ne kadar solunum yollarını açıp burun tıkanıklığını geçirme gibi faydaları olsa da aşırı aromatik kokusu sebebiyle astım hastaları için tehlikeli olabilir. Bu nedenle astım hastaları kullanmaktan kaçınmalıdır.
- Boğmaca hastalarının öksürük krizine girmesine sebep olabilir.
- Hipertoniye yol açabilir. Hipertoni kas gerginliğinde anormal derecede artış olması demektir. Böyle bir durumda kasın esneme yeteneği azalır.
