Orman Nedir? Türleri, Önemi ve Faydaları Nelerdir?

Çeşitli türlerden ağaçların oluşturduğu yeşil alana orman adı verilir. Dünyamızın akciğerleri olan ormanlar her geçen yıl çeşitli nedenlerle yok olmaktadır. Dünya yüzeyinin %32’si ormanlarda kaplıdır. Dünyadaki orman arazisi yaklaşık olarak 4.126.000.000 hektar kadardır. Bu ormanların %66’sı bakir orman karakterindedir. Dünya ormanlarının 1.126.000.000 hektar kadar bir alanı iğneli, 2.488.000.000 hektar alanındaki bölge ise yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlardır.

Bir yıl içinde 1.900 milyar metre küp üretim yapılmakta, bunun 1.021 milyar metreküpü endüstri alanında kullanılıp, 879 milyon metreküpünden yakacak odun elde edilmektedir. Türkiye’de toplam orman alanının yaklaşık olarak değeri, 20.199.296 hektardır. Ülkede genel alana düşen orman alanı %26,12; kişi başına düşen alan ise 0,44 hektar kadardır. Ülkemizde toplam orman alanının 8.856.457 hektarı olağan verimli vasıfta olup, üretimler bu ormanlardan yapılmaktadır.

[renkbox baslik="Köknar Ağacı Nedir? Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/koknar-agaci-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/10/koknar-agaci-nedir-ozellikleri-ve-faydalari-nelerdir.jpg" renk="yesil" yenisekme="evet"][/renkbox]

Geri kalan %46’lık orandaki bozuk, verimsiz olan orman alanlarının ağaçlandırılarak verimli hale getirilmesi gerekmektedir. Türkiye’de ormancılık işleriyle ilgili her konu, Orman ve Köy İşleri Bakanlığı bünyesine bağlı Orman Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Şimdi dilerseniz ormanların canlılar için önemini, faydalarını ve genel olarak bilinmesi gereken bilgilere geçelim.

Orman Nedir?

Orman, flora, ağaç ve hayvani canlıların yaşadığı alandır. Başka bir deyişle belirli yükseklikteki ve büyüklükteki ağaçlar, çalı, otsu bitkiler, mikroorganizmalar, mantarlar ve çeşitli hayvanların, toprakla birlikte topluma çeşitlilik sağladığı ortak yaşam alanıdır.

Bir araya gelen tüm canlıların karşılıklı etkileri sonucu biyolojik bir dengeye sahiptir. Bu denge ormanların sağlığı ve varlığı çok önemlidir. Bu denge olmazsa ormanların sağlığı ve varlığını korumak imkansız hala gelir.

Gezegenin en yoğun ve en çeşitli yaşam türlerinin bulunduğu yer ormanlardır. Yeryüzünün üçte birlik alanını kapsayan bu yeşil alanlar sayesinde çevresel ve ekonomik döngü sürekli kendisini yeniler.

Fakat insanların yanlış davranış biçimleri, tarımsal faaliyetler, şehirleşme ve yangın gibi sebeplerle her yıl milyonlarca dönüm ormanlık alan yok olmaktadır. Ormanların önemini tam olarak kavrayabilmek için öncelikle bir ağacın sağladığı faydaları bilmeliyiz. Daha sonra da çocuklarımız başta olmak üzere her bireyin bu bilinci kavramasını sağlamalıyız.

Orman Türleri Nelerdir?

Ormanlar bulunduğu iklime veya oluşmasını sağlayan ağaç topluluklarının yapısına göre türlere ayrılmaktadır. Buna göre belli başlı orman çeşitleri şöyledir;

• Ekvatoral Yağmur Ormanları: Dünyanın en canlı, yayılma kapasitesi en yüksek ve en kuvvetli orman tipidir. Yeşil yapraklı ağaçlardan meydana gelen tropik yağmur ormanında ağaçların üst kısımları zayıf, dalları gevşek, gövdeleri şekilsiz, ağaç kabukları parlaktır. Bu ormanlar ekvator bölgelerinde bulunur. Kamerun sahilinde, Hindistan’da, Amazon’da, Endonezya Takım Adalarında, Brezilya’nın doğu sahilinde yayılış gösterir. Tropik yağmur ormanları 3 gruba ayrılır. Bunlar; mangrov ormanları, muson ormanları ve tayga ormanlarıdır.
• Yağmur Yeşili Yapraklı Orman (Kış Ormanı): Tropik bölgelerin, yazları kurak ve çok sıcak, kışları yağmurlu ilkim tiplerinde görülür. Kış ormanı sonbaharda yeşillenir, ilkbaharda yaprağını döker.
• Sert Yapraklı Orman: Yazları sıcak ve az yağışlı, kışları ılıman fakat çok yağışlı gölgelerde görülür. En tipik ağaç türleri; defne, yaban zeytini, fıstık çamı, mantar meşesi, kızılçam, Halep çamıdır.
• İğne Yapraklı Orman: Kışların sert geçtiği, düzenli kar ve don yaşanan bölgelerde yayılış gösterir. Bu tür ormanların çoğunda gövdeler uzun, düz ve dalsızdır.
• Galeri Ormanları: Yağmur bakımından fakir, kurak bölgelerde, nehirler boyunca, dar ve geniş şeritler halinde kuvvetli şekilde büyüyen ormanlardır.
• Bataklık Ormanları: Tropik iklimlerin, geniş, sürekli su altında kalan, bataklık bölgelerinde görülür.

Ormanların Önemi ve Faydaları Nelerdir?

Ormanlardan sürekli faydalanmak, onları korumak için ormancılığın üç temel ilkesi vardır. Bu ilkeler; ormanların genişletilmesi, devamlı olarak korunması ve sürekli işletilmesidir. Ormanlar sadece ağaçların bulunduğu bir topluluk olarak düşünülmemeli, binlerce canlının bir evi olarak kabul edilmelidir.

[renkbox baslik="Sera Etkisi Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/sera-etkisi-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2015/03/sera-etkisi-nedir-faydalari-ve-zararlari.jpg" renk="siyah" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Sağladığı faydalar o kadar çoktur ki önümüzdeki 50-60 yıl içerisinde yer yüzündeki yeşil alanın azalmaya başladığını gördüğümüzde bizim için ne denli önemli olduğunu daha net bir şekilde kavrayacağız. Ormanların canlılar için önemi ve sağladığı faydalar şu şekildedir;

• Ormanlar doğal dengeyi sağlar, toprağı örgü şeklinde sararak toprak aşınmasını önler.
• Doğadaki besin maddelerinin dolaşımını sağlar. Toprağa düşmüş olan dal ve yapraklar, bakteriler tarafından organik maddeye dönüştürülür.
• Ormanlar dinlendirici etkiye sahiptir. Milli park alanları, önemli dinlenme yerleridir. Ülkemizde de son yıllarda birçok milli park alanı oluşturulmuştur.
• Odun, kereste ve bazı sanayi kuruluşlarına ham madde sağlar. Yakacak odun ve kereste üretilir. Bunlar, inşaatta, maden ocaklarında, kâğıt üretiminde, PTT ve enerji hatlarını taşıma direği olarak kullanılır.
• Yabani ve özellikle av hayvanlarının yaşadığı yerlerdir.
• Yağmur ve kar sularını yer altında toplayarak, bunların kaynaklar halinde yüzeye çıkmasını sağlar.
• Havadaki oksijen ve karbondioksit dengesini sağlar. Başka bir ifadeyle nefes almamıza yardımcı olurlar. Ağaçlar oksijen solunumu yaparak yaydığımız karbondioksiti emerler. Bir ağaç tek başına 8-10 kişinin günlük oksijen ihtiyacını karşılayabilmektedir. Bu oran ağaçların türüne göre değişkenlik göstermekle birlikte, mevsime bağlı olarak da artıp azalabilir.
• Kuşlar, çeşitli yabani hayvanlar, arılar, böcekler, solucanlar kısacası birçok hayvanın evi ve barınağıdır. Bu nedenle çıkan orman yangınlarında üzülmemiz gereken sadece ağaçların yok oluşu değil, bu bölgede yaşayan canlıların da yaşamının sona ermesi olmalıdır.
• Arılar ve kuşlar sayesinde ağaçların tohumlarını yayarak tür çeşitliliğini sağlarlar.
• Sağladığı faydalar sadece burada burada yaşayan hayvanlarla da bitmez. Geçimini sadece orman ürünlerinden sağlayan insanlar için de ormanlar çok önemli bir yere sahiptir.  Ormanlarımız, orman içlerinde veya kenarlarında yaşayan insanlarımız için önemli gelir kaynağıdır.
• Devasa büyüklükte ağaçlar yemyeşil yaprakları ile adeta bizim için bir gölgelik vazifesi görürler. Bu durum ormanlarda yaşayan hayvanlar için faydalı olduğu kadar şehirlerdeki insanlar için de aynı şekilde öneme sahiptir. Sağladığı gölgeler sayesinde ortamın güneşten korunmasını sağlar ve altında bulunan canlıları serin tutar.
• Bildiğiniz gibi küresel ısınma dünyamızın en önemli problemlerinden biri. Ve son yıllarda karbon salınımı ifadesini de eminiz çok sık duymuşsunuzdur. İşte ağaçlar karbon emilimi vazifesi gördüğünden küresel ısınmanın etkilerini ve hızını azaltmaktadır. Atmosferdeki karbondioksitin azaltılması küresel ısınmaya karşı alınabilecek en önemli tedbirlerden biridir. Bu nedenle çevreciler ısrarla ağaçlandırmaya, yeni fidan dikimine ve ormanlık alanların korunmasına dikkat çekmektedir.
• Kendi mikro klimaların oluşturabilir, bölgesel hava olaylarını etkileyebilir, en önemlisi de yağmur yağmasına yardımcı olurlar. Dünyada Amazon ormanları, ülkemizde Doğu Karadeniz yöresini örnek gösterecek olursak bu bölgenin sürekli yağmur alması etrafındaki tarım alanlarının da su ihtiyacını karşılamasını sağlamaktadır.
• Rüzgârın getirdiği hasarları engeller. Aşırı rüzgâr ağaçların ve tarım alanlarının zarar görmesine sebep olur. Ormanlar sık dizilimli ağaçlardan oluştuğu için rüzgâra karşı bir siper vazifesi görür.
• Toprağın erozyon, heyelan ve sel gibi doğal afetlere karşı korunmasını sağlar.
• Ağaçlar toprakdaki toksinleri uzaklaştırarak temizlenmesine yardımcı olur.
• Havadaki tozları karbonmonoksit, kükürtdioksit, azotdioksit gibi çeşitli kirletici maddeleri emen ağaçlar bu sayede kirli havanın temizlenmesini sağlamaktadır.
• Ormanların bir diğer faydası gürültü kirliliğin engellemesidir. Ses ormanlarda kaybolur. Bilimsel araştırmalar susturma etkisinin yapraklardan kaynaklandığını ortaya koymuştur. Yolların kenarlarında ağaçların dizili olmasının sebeplerinden birisi de gürültü kirliliğinin önlenme amacıdır.