Bu yazımızda şifalı otlar dünyasında adı çok sık duyulmayan bir bitkiden bahsedeceğiz sizlere. Ülkemizin Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde yetişen pelin otu halk arasında; acı yavşan, acı ve ak pelin gibi isimlerle de bilinmektedir. Pelin otu (Artemisia absinthium) diğer birçok bitki gibi doğal olarak yetişebilen; en çok Asya ve Amerika kıtalarında görülen bir bitkidir. Pelin otu birçok hastalığın şifası için kullanılan bir bitki olsa da tadının acımsı ve keskin olması nedeniyle, mutfaklarda kullanılan diğer bitkilerden biraz farklıdır.
Ayrıca içerdiği toksik maddeler de bu bitkinin mutfaklarda yer almamasının başlıca nedenleri arasındadır. Sağlık açısından birçok faydası olan bitkiyi kullanırken mutlaka uzman tavsiyesine başvurmak gerekmektedir. İçeriğindeki zararlı madde ve uyuşturucuların vücuda geri dönüşü olmayan yan etkileri söz konusu olabilir. Özellikle hamilelerin uzak durmaları gereken bitkiler arasındadır.
[renkbox baslik="Kinoa Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/kinoa-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/12/kinoa-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="gri" yenisekme="evet"][/renkbox]
Pelin otunun içeriğindeki maddelerin bağımlılık yapıcı özelliklerinden dolayı uzun süre kullanımından kaçınılmalıdır. Aksi halde sinir sistemi, beyin ve böbrek fonksiyonlarının büyük bölümü zarar görebilir. Şimdi dilerseniz faydalarının mutlaka bilinmesi gereken ve gerekli görüldüğü durumlarda kullanılması doğru olan pelin otu hakkında detaylı bilgileri paylaştığımız yazımızı okumaya başlayalım.
Pelin Otu Nedir?
Rengi yeşil, sonrasında gri olan ve boyları yaklaşık 50-100 cm uzayabilen pelin otu bitkisi, uzun süre yaşayabilen bitkilerdir. Tadının acı olmasından dolayı acı pelin ve acı yavşan isimleri ile de bilinmektedir.
Türkiye’nin birçok yerinde doğal olarak yetişen pelin otu, yetiştirilmek istendiğinde birçok toprakta verimli bir şekilde hayat bulabilir. Pelin otundan yararlanmak için çiçekleri toplanarak kurutulur ve özel kutularda muhafaza edilerek saklanır.
İlaç sektöründe yaygın olarak kullanılmasının yanı sıra, bir süre içkilerin içine de katılarak kullanılmıştır ancak 1908 yılında bu şekilde kullanımı yasaklanmıştır.
Çok yıllık bir bitkidir ve ortalama 3-10 yıl arasında yaşarlar. Yapraklarının üstü hafif tüylerle kaplıdır. Alt tarafı gri renkte olan yapraklar, çok parçalı ve almaşık dizilidir. Bitkinin kendine has, hoş bir kokusu bulunmaktadır.
Çiçekleri açık sarı renktedir. Salkımlar halinde olan çiçeklerin yanında silindirik yapıda meyveler oluşmaktadır. Bunların içinde de minicik tohumlar yer alır.
Bitki döktüğü bu tohumlar sayesinde çoğalmaktadır. Dolayısıyla yabani olarak kendiliğinden yetişebilmektedir. Yaprakları, çiçekleri açmadan önce toplanır ve nemsiz bir ortamda kurutulur.
Uçucu yağ içeren bitki çok eski zamanlarda içkilere acı bir tat vermesi amacıyla kullanılmaktaydı. Ancak günümüzde böyle bir kullanım şeklinin olmadığı biliniyor.
Bir dönem içkilere tat katması amacıyla kullanılan bitkinin; antioksidan, antimikrobiyal ve antienflamatuar özellikleri bulunmaktadır. İçeriğinde yer alan maddelere ve oranlarına baktığımızda, 100 gram pelin içinde;
- 1 g yağ
- 15 kalori
- 9 g lif
- 10 mg sodyum
- 765 mg potasyum
- 1 g şeker
- 5 g protein bulunmaktadır.
Pelin Otu Nasıl Kullanılır?
Sağlık için doğanın insanlara sunduğu bitkilerden biri de pelin otudur. Pelin otu çiçek açmaya başladığı dönemlerde toplanıp kurutularak şifa bulmak amacıyla kullanılmaktadır. Kullanım şekli bilinen bitki çayı demleme şeklinde hazırlanmaktadır.
Her içim için taze olarak hazırlamak üzere bir su bardağı kaynar suyun içerisine bir tatlı kaşığı kuru pelin otu eklenerek demlemek gerekir. Günde iki kereden fazla içmemeye özen göstermek ve 3 haftadan uzun süre pelin otu çayını tüketmemek gerekir.
Şifa bulmak için devam edilmek istenen pelin otuna 3 haftalık kullanımdan sonra 2 hafta ara verilerek devam edilmelidir. Ayrıca günlük tüketim miktarına da dikkat etmek gerekir. Fazlası vücuda ciddi zararlar verebilmektedir.
Hem insanlar hem de fareler üzerinde yapılan çalışmalar bu bitkinin çayının, ilaç şeklinde kullanımının veya tentürünün birçok faydası olduğunu ortaya koymuştur. Dr. E. Scheider bu bitkinin böbrek üstü bezlerine etki ettiğini ve kan dolaşımını geliştirdiğini de tespit etmiştir.
Pelin Otunun Faydaları Nelerdir?
Tarihte ilk olarak Mısırlılar tarafından kullanıldığı bilinen bitki, ünlü tıp alimi ve felsefeci İbn-i Sina’nın detaylı inceleme yaptığı ve tıp alanında kullanımının yaygınlaştığı edindiğimiz bilgiler arasında yer almaktadır. İçerisinde eterik yağlar, flavonitler, acı maddeler, reçine, C ve B2 vitaminleri bulunan pelin otunun faydaları şunlardır;
- Pelin otu tavsiye edilen şekilde tüketildiğinde iştahsızlık ve hazımsızlık gibi sorunların yok olmasında oldukça etkilidir.
- İdrar söktürücü özelliği sayesinde, idrar yolları rahatsızlıklarının kısa sürede iyileşmesini sağlar.
- İçeriğindeki güçlü maddeler vücuda dinçlik ve dirilik kazandırmaktadır.
- Yüksek ateşin düşürülmesinde ve enfeksiyon hastalıklarının tedavi edilmesinde pelin otunun faydaları oldukça çoktur.
- Pelin otu üzerine yapılan araştırmalarda, böbrek üstü bezlerine son derece iyi geldiği, aynı zamanda vücudun bulaşıcı hastalıklara karşı daha dirençli olmasını sağlamaktadır.
- Tadının acı olmasından dolayı, çayını içerken balla tatlandırmak daha rahat bir içim sağlayacaktır.
- Midede meydana gelen şişkinlik ve yemek sonrası tıkanma gibi sorunları giderir.
- Bağırsak salgısını artırıcı özelliği bulunmaktadır.
- Pankreas ve karaciğer gibi organların daha sağlıklı olmasını sağlar.
- Demir eksikliğinden kaynaklanan anemiye iyi gelir.
- En sık rastlanan cilt sorunlarından biri olan egzamayı geçirir.
- Safra iltihaplanması, gastrit, mide üşütmesi, mide krampı gibi sorunlar için de çözüm niteliğindedir.
- Özellikle çocuklarda oluşan bağırsak kurtlarının vücuttan atılmasını sağlar.
- Deniz tutmasına iyi gelir, yine bu sebeple oluşan mide bulantılarını geçirir.
- Mide asidinin fazlalığı ve azlığı durumunda ortaya çıkan sorunları giderir.
- Vücudu bulaşıcı hastalıklara karşı korur.
- C vitamini içeriği sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Karaciğer yağlanmasını önler.
- Diyabet hastalarına iyi gelir.
- Epilepsi ve panik atak gibi hastalıkların tedavisinde yardımcıdır.
- Baş dönmesini geçirir.
- Yapılan araştırmalar kekeleme sorununu da azalttığını ortaya koymuştur.
- Vücuttaki ödemi atarak şişkinliği giderir.
- Sosyal hayatı etkileyen önemli bir sorun olan ağız kokusunu geçirir.
- Yüksek ateşi geçirir.
- İştah açıcı özelliği bulunmaktadır.
- Hafızayı kuvvetlendirir, zihni geliştirerek, konsantrasyonu artırır.
- Günümüzde çok fazla bilinmese de sıtma tedavisinde kullanılması da bu bitkinin sağladığı yararlardan bir diğeridir. Özellikle Çin tıbbında sıtma tedavisi için kullanılmıştır. İçeriğindeki maddeler sayesinde kandaki parazitleri temizler.
- Yaz aylarında artan böcek ve sinekleri de yine bu bitki ile uzaklaştırabilirsiniz. Cilde doğrudan sürülmesi pek önerilmediğinden, evin bazı yerlerine koyarak sivrisinekleri uzaklaştırabilirsiniz.
- E.coli ve Salmonella bakterilerini yok ederek, sebep olduğu hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
- Özellikle tedavisi zor olan Candida albicans gibi mantarlarla savaşır. Ağız, vajina ve bağırsaklarda meydana gelen mantarları geçirir.
- Adet düzensizliklerine iyi gelir.
- Antioksidan özelliği sayesinde kanser hücrelerini yok eder, var olan hücrelerin çoğalmasını önler.
Pelin Otunun Yan Etkileri Nelerdir?
Pelin otunun yararlı bir bitki olması kuşkusuz kabul edilirken, bazı yan etkilerinin olduğunu söylemek de mümkündür. Bunların başında gelen bağımlılık yapıcı özelliği, pelin otunun yan etkilerinden daha şiddetli etkilenmeye neden olur.
Bu sebeple doğadaki tüm bitkilerin insan sağlığına pek çok yararı bulunsa da yan etkileri açıklanmış olan bitkileri bilinçli bir şekilde tüketmeye özen göstermek gerekir. Emziren annelerin ve mide rahatsızlığı olanların pelin otunu kullanmamaları önerilmektedir.
[renkbox baslik="Ökse Otu Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/okse-otu-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2014/10/okse-otu-nedir-nasil-kullanilir.jpg" renk="yesil" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Doğal bitkilerin birçoğu sağlık için faydalı olsa da, fazla kullanıma bağlı yan etkilerin görülme ihtimali vardır. Pelin otunun da yan etkileri doğru kullanıldığında yararlı iken, fazla kullanıldığında zehirlenmelere kadar zararlı olabilmektedir.
Çok fazla kullanıldığında merkezi sinir sistemine zarar veren bitki; baş dönme, bulantı, kusma, baş ağrısı yapar ve böbreklere zarar verir. Bu nedenle günde 2 fincandan fazla içilmemeli ve her bir hafta kullanımdan sonra ara verilmelidir.
