Su samuru, gelincik, kokarca gibi hayvanlarla aynı familyadan gelen bu canlılar kendilerine özgü siyah-beyaz suratlarıyla kolayca tanınırlar. Çok iri olmamalarına ve sevimli görünüşlerine rağmen oldukça tehlikeli olan bu hayvanların saldırgan bir yapıları vardır.
Kendisinden kat kat daha güçlü olan ayı, aslan, timsah gibi yırtıcılara dahi korkusuzca saldırabilmeleri porsukların dünyanın en inatçı, en gözü kara, en cesaretli ve bir o kadar da azimli hayvanları arasında gösterebilmesine sağlamıştır. Kısaca boyutlarından beklenmeyecek kadar güçlü ve yırtıcı davranırlar.
[renkbox baslik="Pumalar Hakkında Bilgi; Puma (Dağ Aslanı) Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/pumalar-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2019/02/pumalar-hakkinda-bilgi-puma-nedir-ozellikleri-neler.jpg" renk="yesil" yenisekme="evet"][/renkbox]
Vahşi doğanın bu korkutucu avcıları, memeliler grubuna girer. Güçlü avlanma yeteneklerinden de anlaşıldığı gibi etçil olarak beslenirler. Hayret veren avlanmalarını çoğunlukla geceleri yaparlar. Bu tüylü yaramazlara gündüzleri rastlamak zordur. Kuzey yarımkürede Asya ve Avrupa’nın belirli kısımlarında yaşarlar.
Porsuk Nedir?
Sansargiller (Mustelidae) familyasından gelip Meles meles bilimsel adıyla tanınan hayvanlardır. Avrasya porsuğu (Melinae), bal porsuğu (Mellivorinae) ve Amerikan porsuğu olmak üzere üç tipte gruplanan 11 türü bulunmaktadır. Tıknaz vücutları ve kısa bacaklarıyla küçük yapılı hayvanlar sayılmazlar. Dişi ve erkeklerde değişmekle birlikte 20-25 kilogram civarı ağırlığında olup uzunlukları 80-90 cm arasındadır. Büyüklükleri hemen hemen tilki kadar olup bazen bir metreye kadar uzayabilirler.
Derisini örten parlak ve uzun kürkleri çoğunlukla kurşuni siyah ya da gri renktedir. Sırt kısımları sarımsı-kurşuni, karın kısımları kestane tonlarında, bacak ve karın altları ise siyahtır. Başlarının ve boyunlarının alt kısımları beyazdır, başın iki yakasında siyah şeritleri bulunur. Tüyleri sık, kalın aynı zamanda sert yapılıdır. Bu sayede resim ve tıraş fırçası yapımında kullanılabilir.
Uzun kafasında sivri bir burnu, küçük gözleri bulunur. Kısa ve kalın bir boyuna sahiptirler. Başının iki yanındaki küçük ve yuvarlak kulakları ise birbirinden ayrıktır. Kuvvetli dişlere sahiptirler. Üstün kazma yeteneğini uzun ve kavisli kıskaçları sayesinde gerçekleştirirler.
Bu usta kazıcılar temiz hayvanlar olmalarına rağmen kuyruk altlarında pis kokulu bir salgı üreten bezler bulunmaktadır. Salgılanan kötü kokulu sıvıyla yollarını daha kolay bulmayı ve avlanma alanlarını işaretlemeyi amaçlarlar. Aynı zamanda çiftleşme dönemlerinde de aynı sıvıyı salgılarlar.
Dünyanın çeşitli yerlerinde bulunan bu canlıların bir başka yeteneği de tüneller kazmaktır. Keskin yapılı tırnakları onlara kolaylık sağlar.
Porsukların Özellikleri Nelerdir?
Hayvanlar aleminde “manyağın oğlu” olarak nitelendirilen, 2004 yılında Guinness Rekorlar Kitabı’na korkusuzluğuyla adını yazdıran güçlü porsukların size ilginç gelebilecek bazı özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:
- Saatte 30 km kadar koşabilirler.
- Yüzebilirler, zıplayabilirler ve aynı gün içinde şehirlerarası yolculuk yapabilirler.
- Gelincik porsuğu en küçük porsuk türüdür.
- Bazı kaynaklarda Ayıgiller ailesine de yakın oldukları geçmektedir.
- Avlarını bayıltıncaya kadar kovalayıp kolay pes etmeyen hayvanlardır.
- Akrabalarından biri öldüğünde onu toprağa gömerler.
- Vahşi olmalarına rağmen doğada ürkek hareketler sergilerler.
- Tüm memeliler içinde en korkusuz olan türleridir. Kobra yılanı, akrep, komodo ejderi, timsah ile tilki yuvalarındaki anne ve babaya saldırıp yavrularını bile alt edebilirler.
- Sahip oldukları kalın deriler sayesinde birçok hayvanı etkisiz hale getirebilen arı iğnelerinden etkilenmezler. Bu deriler aynı zamanda çok esnektir.
- Bir başka ilginç özellikleri ise burunlarını temiz suyla sık sık temizlemeleridir.
- Kendilerini tehdit eden durumlara karşı tetikte dururlar. Genellikle insanlara karşı temkinlidirler.
- Kendilerini tehlikede hissettiklerinde vücudundaki tüyler normal boyutunun 2 katına ulaşarak kabarır ve şiddetli bir hırlamayla düşmanını korkutmayı başarır.
- Köşeye kıstırıldıklarında kaçmak yerine güçlü tırnaklarıyla kendilerini savunurlar.
- Yerden yükseklikleri yaklaşık 30 cm’dir.
- Görüş alanları sınırlıdır.
- Kuzeyde yaşayan türleri sonbahar sonuna doğru kış uykusuna yatarken ılıman bölgelerdekiler kış uykusuna yatmazlar.
- Soğuk havalarda faaliyetlerini azaltırlar. Bu havalarda yerleştikleri tünelden çıkan buharlar onların vücut ısısından kaynaklanır.
- Yavaş ve ses çıkarmadan yürürler.
- Dışkılarını oluşturdukları çukurlara yaparlar. Fakat kedilerde olduğu gibi üstünü örtmez, açıkta bırakırlar.
- Ayak izleri çok belirgindir.
- Ağaç gövdelerini ve çit direklerini tırmalama aracı olarak kullanabilirler.
- Vücutlarının arka kısımları önlere göre daha iri ve daha yuvarlaktır. Özellikle yerleşim yerlerindeki zemin yumuşaksa ayak izlerine rastlamak daha muhtemeldir.
- Tüylerinin en uzun olduğu yer kuyruğudur.
- Toplu halde yaşamlarını sürdürürler.
- Porsuk eti 2. Dünya Savaşı sırasında Britanya’da yenilip bir zamanlar Amerikan yerlileri tarafından da tüketilmiştir.
- Yuva olarak inşa ettikleri “set” adı verilen inlerini yaklaşık 5 metre derinlere kazarlar. Bu yaşam alanlarının genişliği daha çok toprak türünden etkilenir.
- Yuvaları yaklaşık 30 metre civarı çapındadır ve birkaç katlı olabilir.
- Kullanılmayan inler tavşan ve tilkiler tarafından işgal edilebilir.
- Kendi kazdıkları tünelleri tavşan ve tilkilerinkinden kolayca ayırt edebilirler.
- Yerleşim bölgelerinin girişinde görülen yeni kazılmış toprak tünelin kullanımda olduğunun bir işaretidir.
- Başka bir yaşam belirtisi de yerleşim girişinin etrafındaki ayak izleridir.
- Ön ayakları daha büyük olan pençelerinde beş adet parmak bulunur. Fakat bıraktıkları ayak izlerinde bazen beşinci parmak görünmeyebilir.
- Porsuk tünelleri düzleştirilmiş bir tabana sahip ve genişken tavşan ile tilkilerinki daha yuvarlak-oval biçimlidir.
- Kuru ot ve samanlardan yaptıkları yatakları üzerinde uyumak için kullanabilirler.
- Tarlalara verdiği zararlardan dolayı çoğu çiftçi tarafından sevilmeseler de bazı kemiricileri yok ettiği için faydalı da olabilmektedirler.
- Gelişmiş kazma kabiliyetleriyle yer altında tüneller kazıp bunları birbirine bağlar ve bu tünellerden oluşan labirentler yaparlar.
- Salgıladıkları kötü kokunun aksine oldukça titiz olan bu hayvanlar kuru yaprak ve otlardan inşa ettiği inlerini her gün havalandırırlar.
- Yuvalarının genel olarak birden fazla çıkışı vardır.
Porsukların Yaşam Alanları
Gün boyunca nadiren yuva dışına çıkan bu hayvanlar yerleşim bölgesi olarak inşa ettikleri birbirine bağlı tünellerde yaşarlar. Kumlu topraktaki ağaçlı araziler, çayırlar, ormanlık bölgeler, tarım alanları, açık alanlar, ve kayalık ile çalılıktan oluşan 2000 metreyi bulan dağlık yerleri tercih etmektedirler.
Ana vatanları Büyük Britanya ve İspanya üzerinden Kuzey Asya ve Japonya’ya; güneyde ise Himalayalara kadar uzanmaktadır. Asya ve Avrupa’nın ılıman bölgelerine özgü olmakla birlikte bölge olarak Kuzey Amerika, İrlanda, Büyük Britanya ve Avrupa ülkelerinin çoğunda bulunurlar.
Japonya, Çin, Endonezya, ve Malezya’da da türleri yaygındır. Bal porsuğuna Afrika’nın Sahra civarlarında, Türkmenistan ve Hindistan’da daha çok rastlanır. Avrasya porsuğu, Avrupa’da bulunan en yaygın porsuk türüdür. Porsuklar, Türkiye’nin uygun yaşam alanına sahip birçok bölgesinde de bulunurlar.
Porsuklarda Beslenme
Etobur bir hayvan olan doğanın bu saldırgan üyeleri genellikle küçük memeliler, yumuşakçalar, kurbağalar, sürüngenler, solucanlar, ağaç kurtları, kuşlar, böcekler, leşler, palamut gibi çeşitli canlılarla beslenip bunların yanında bitki kökleri, tahıl, bazı meyveler ve mantarı da tüketir. Bal ve üzüm de çok sevdiği besinler arasındadır. Yukarıda da sözü geçtiği gibi yiyecek bulmaya geceleri çıkıp, gece vakitlerinde avlanmayı tercih ederler.
Porsuklarda Üreme
Bazı kaynaklara göre her mevsim, bazı kaynaklara göre ise çoğunlukla ilkbahar ve yaz aylarında üreyen porsukların dişilerinin 150-180 gün süren gebelikleri olur. Genellikle Ocak-Mart arası gerçekleşen doğumlardan tek seferde 3-5 yavru dünyaya gelir. Anne porsuk yavrularının bakımını üstlenir, onları dış tehlikelerden korur ve yavrular ancak 2 ay sonra toprak yüzeyine çıkıp anneleriyle dolaşmaya başlarlar. 2 yıl sonra ergenliğe ulaşırlar.
Amerikan porsukları ise sonbahar sonu-kış başında çiftleşirler. Soğuk iklimlerde yavrularının anne karnında gelişiminin yavaşlamasıyla gebelik süresi 13 haftaya kadar uzayabilir. Mayıs-Haziran arasında 2-7 adet yavru dünyaya gelir. Doğduğunda gözleri kapalı olan yavrular 5 hafta gibi bir sürede gözlerini açar. Daha sonra sütten kesilirler. Sonbahara doğru genç porsuklar yavaş yavaş büyürken anneleri de yeni bir üreme mevsimine girer ve yavrularını doğaya bırakır.
Bal Porsuğu Nedir?
Adından da anlaşılabileceği gibi bal ile ilişkilendirilen bu porsuk türleri aslında bal yedikleri için bu ismi almamışlardır. Saldırdıkları şey bal değil, onlar için son derece besleyici olan yavru arılardır. Onlara bal porsuğu denmesinin asıl sebebi, iğnesi birçok hayvanı etkileyen arı iğnelerine aldırmadan onların kovanlarına yaptığı baskınlardır. Sahip oldukları kalın deriler sayesinde binlerce arının iğnesinden etkilenmezler.
Yine diğer porsuklar gibi geniş bir beslenme yelpazesine sahip olan bal porsukları, kendisinden çok daha güçlü ve tehlikeli hayvanları avlayabilir. Onları diğer türlerinden ayırt eden fazla özelliği bulunmamaktadır.
Çakallar ve Porsuklar Neden Birlikte Avlanır?
Her ikisi de doğadaki vahşi etçillerden olan bu iki hayvan zaman zaman aynı avın peşinden koşabilir. Hal böyle olunca düşman sanılırlar ama aslında geçmişten gelen bir işbirlikleri mevcuttur. İki tür de kendine özgü yetenekleriyle peşine düştüğü hayvanı avlamaya çalışır.
[renkbox baslik="Kangal Köpekleri Hakkında Bilgi; Kangal Köpeği Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/kangal-kopegi-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/02/kangal-kopekleri-hakkinda-genel-bilgi-1024x597.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Atik ve son derece hızlı olan çakallar avını açık alanlarda takip ederken, daha kötü koşucu olan porsuklar üstün kazma yetenekleriyle toprak altındaki küçük hayvanları takip edebilir. Ayrıca porsuklar yer altında zaman geçirdikleri için tilkiye oranla daha yüksek enerjilidir.
Örneğin bir yer sincabını çakal koşarak, aynı anda porsuk da kazarak takip eder ve yakalar. Oysa sadece bir tanesi avlamaya uğraşırsa zamanla sincaplar o türe karşı kaçış taktikleri geliştirecektir. Çakal ve porsuk birlikte hareket ettiğinde yakalama şansları daha yüksektir. Kısacası her biri diğerinin sahip olmadığı avantajlardan faydalanır. Bu işbirliğini genellikle sıcak mevsimlerde yapıp soğuklarda daha çok yalnız avlanırlar. İki türün her zaman dost olduklarını da söyleyemeyiz. Zaman zaman birbirlerini avlarlar.
Porsukların Bilimsel Sınıflandırması
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Carnivora (Etçiller)
Alt Takım: Caniformia (Köpeğimsiler)
Familya: Mustelidae
Cins: Meles
