Raşitizm bir kemik hastalığıdır. Doğrudan vücuttaki D vitamini ile ilişkili bir durumdur. D vitamini kemik gelişimi ve sağlığı için oldukça önemli bir vitamindir. Gıdalardan alınan ve güneş ışınları sayesinde vücudun ürettiği bu vitamin kemik sağlığı için çok önemli olan kalsiyum ve potasyum minerallerinin bağırsaktan emilmesini, böylelikle vücuda alınmasını sağlar.
Eğer vücutta yeterli miktarda D vitamini bulunmazsa kemiklerdeki kalsiyum ve fosfor seviyeleri ideal oranlarını koruyamaz. Bu durum çocukluk çağına denk gelirse kemik gelişiminde aksaklık olacağı için raşitizm adı verilen bir hastalık ortaya çıkar. Raşitizm olan çocukların büyümesi yavaşlar, omurga ve bacaklarında ağrı ile şekil bozukluğu oluşur.
[renkbox baslik="Kan Uyuşmazlığı Nedir? Önlemleri ve Tedavisi Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/kan-uyusmazligi-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/01/kan-uyusmazligi-nedir-onlemleri-ve-tedavisi-nelerdir.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="evet"][/renkbox]
Eğer bu durumun altında yatan bir başka sebep yoksa ilaca ek olarak bazı tedaviler daha uygulanabilir. Fakat şekil bozukluğu çok ciddi boyuttaysa bu durumda cerrahi müdahale gerekebilir. Böyle bir sağlık sorununun yaşanmaması için beslenmeye özen gösterilmesi ve günde 10-15 dakika güneşlenilmesi gibi basit tedbirler yeterlidir.
Raşitizm Hastalığı Nedir?
Halk arasında kemik zayıflığı olarak bilinen raşitizm, kemiklerdeki kalsiyumun depolanmasında yaşanan sıkıntılardır. Kemiklerde depolanan kalsiyum azalınca birçok ciddi hastalık ortaya çıkar. Kemiklerin şekillenmesi normalden farklı gelişir ve düzensizdir.
En çok 3 aylık ve 2 yaş arasındaki bebeklerde görülür. Bebeklik döneminde alınan D vitamini damlasının önemi bu aşamada büyüktür. Raşitizm hastalığı zeka geriliği gibi olayları tetiklemez. Her yaşta görülebilecek olan hastalığın, yetişkinlerde görülme sıklığı daha azdır. Her ne kadar dikkatli beslenilse de kalsiyum emiliminde sorun yaşanabilir ve hastalık görülebilir.
Zaten D vitamini ile doğru orantıda ilerlediğinden en temel ihtiyaç Güneş'tir. Beslenmeye ek olarak alınan balık yağları faydalı olabilir. Hastalık geçicidir ve çoğu zaman kolaylıkla iyileşir. Bazı durumlarda ise kronik hale gelebilir ve sürekli tekrar edebilir. Tedavi ardından tekrar tekrar görülebilir.
Böyle durumlarda tedavi kesilmemeli ve takviyeler uzun vadelere yayılmalıdır. Raşitizm hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir. Solunumla, dokunmakla, ortak eşya kullanımıyla kesinlikle bulaşmaz. Raşitizm hastalığının tanısı günümüzde oldukça kolay yapılabilmektedir.
Örneğin bebeklerde tedavi edilirken doktor tavsiyelerine eksiksiz uyulmalıdır. Kemiklerin bir röntgeni alınmalı, kan tahlilinde; D vitamini, kalsiyum, fosfor gibi maddelerin incelenmesi yapılmalıdır. Tüm tetkiklerden sonra hastalık varsa ortaya çıkacaktır.
Raşitizmin Nedenleri Nelerdir?
Genetik nedenler de raşitizm üzerinde etkilidir. Eğer geçmişte bu sorun yaşanmışsa kontrollere daha fazla özen gösterilmelidir. Vücudun kalsiyum ve fosfor emilimini sağlaması için D vitaminine ihtiyacı vardır. D vitamini eksikliği raşitizmin yanında çölyak hastalığı, kistik fibroz, enflamatuar bağırsak hastalığı ve böbrek sorunlarına yol açabilir. Raşitizmin en önemli sebepleri şunlardır;
- En temel nedeni D vitamini eksikliğidir. D vitamini doğrudan kemik gelişimi ile alakalıdır. D vitamini eksikliğinde kalsiyum emiliminde sorun yaşanır.
- İnsan vücudu güneş ışığına maruz kaldığında D vitamini üretir. Fakat son yıllarda cilt kanseri olma veya cilde zarar vereceği korkusuyla koruyucu kremler kullanılıyor. Bu da güneş ışığının tam anlamıyla alınmasını engelliyor.
- Beslenme en büyük nedenlerden biridir. Yumurta sarısı, balık yağı, özellikle uskumru ve somon balıkları D vitamini içerir. Eğer bu gıdalar tüketilemiyorsa D vitamini takviye şeklinde alınmalıdır.
- Koyu tene sahip olmak da raşitizme yol açabilir. Melanin cilde renk veren bir pigmenttir. Koyu tenli insanlarda melanin pigmenti daha çok bulunur. Bu da cildin güneşten D vitamini üretme yeteneğini kısıtlar. Bu nedenle de koyu tenli çocuklarda, açık tenlilere kıyasla daha fazla görülmektedir.
- Hamilelik döneminde D vitamini açısından zayıf beslenme raşitizme yol açabilir. Böyle bir hamilelik sonrası doğan bebekte birkaç ay sonra hastalığın semptomları görülecektir.
- Yaşanan iklim koşulları da bir başka faktördür. Kuzey enlemleri güneş ışığını daha az aldığından burada yaşayan insanlarda görülme sıklığı daha çoktur.
- Erken doğumda bebekler yeterince D vitamini seviyesine sebep olmadığından bunlarda raşitizm görülme ihtimali daha yüksektir.
- HIV ve epilepsi gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar yol açabilir.
- Anne sütü tek başına D vitaminini sağlamak için yeterli değildir. Doktorlar genellikle bu dönemde takviye olarak damla verirler.
Raşitizmin Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda kemiklerin ucundaki büyüyen doku alanlarının yani büyüme plakalarının yumuşamasına neden olduğu için bazı iskelet bozukluklarına (deformasyon) yol açar. Buna göre görülen genel belirtiler şu şekilde olmaktadır:
- Bebeklik döneminde kafatasının çok terlemesinde ciddi artış yaşanır.
- Bebekler, kendi yaşıtlarındaki bebeklere göre daha zor hareket eder.
- Ani hareketleri çok ağır yaparlar.
- Erken fark edilmezse ileride havale ya da nöbetler görülebilir.
- Raşitizm hastası çocukların alın bölgeleri olması gerekenden çok geniştir.
- Bebeklerde karın bölgesinde fark edilen şişlik görülebilir.
- Diş çıkarma evresi, hastalık mevcutsa gecikebilir.
- Bebeğin boyu, normal sınırların altında kalabilir.
- Bebeklerde el ve ayak bileklerinde olması gerekenden daha fazla olan kalınlıklar görülebilir.
- Yetişkinlerde kemiklerde yamukluk, düzensizlik, bozukluk en sık görülen belirtilerdir.
- Bacaklarda çarpıklık veya eğrilik durumu. Genellikle bacak kemikleri dışarı doğru bir parantez şeklinde açı oluşturur.
- Göğüs kemiğinde çıkıntı olması.
- Büyüme sağlıklı çocuklara kıyasla daha yavaş ve geç olur.
- Omurga ve pelvislerde ağrı meydana gelir.
- Kaslarda güçsüzlük oluşur.
Raşitizmi Önleme Yolları Nelerdir?
Özellikle bebeklerde hastalıktan korunmak adına kesinlikle D vitamini takviyesi aksatılmamalıdır. Beslenmeye ekstra özen gösterilmeli, yumurta, peynir, ton balığı, somon balığı tüketilmeli ve kişisel temizliğe önem verilmelidir.
Çünkü alınan mikroplar da direnci düşürür. Yine takviye olması adına bazı özel kahvaltılıklar, mamalar ve portakal suyu da gelişme çağındaki bebeğin D vitamini ihtiyacını karşılayacaktır.
Düzenli olarak doktor kontrolleri yapılmalı çok ilerlemeden D vitamini eksikliği giderilmelidir. Başlangıç aşamasında takviye almak yerine güneşten faydalanmak mümkünse güneşlenilmelidir. Bebekleri mutlaka günde 2 saat güneşli ortamlarda bulundurmalısınız.
Yetişkinler de tatil dönemlerinde güneşlenmeyi ihmal etmemeliler. Hamileler de D vitamini değeri 100’ün üzerinde olmalıdır. Böylelikle hastalığın bebeğe, anne karnında etki etmesi engellenir. Bebeklerin enfeksiyonel hastalıklardan korunması gereklidir. Böyle durumlar, bağışıklık sistemine zarar verir ve kalsiyum emiliminde sorunlara neden olabilir.
Raşitizmin Tedavisi Nedir?
Hastalığın durumu tedavinin yöntemini belirler. İlerlemiş bir raşitizm söz konusuysa; yüksek dozlarda D vitamini takviyesine başlanır. İlk seferde oldukça yüksek doz ağız yoluyla verilir. Başlangıç aşamasındaysa; günlük olarak D vitaminine başlanır.
Yetişkinlerde görülme riski daha azdır ama görülürse yine D vitamini takviyesine başlanır ancak bu iğne şeklinde olabilir. Yaşlandıkça risk yükselir ve kemikler zayıflar bu sebeple yaşlılarda da sık görülebilir. Böyle durumlarda hastalığın seviyesine göre ağızdan ya da iğne yoluyla alınabilir.
Yaşlılık döneminde direnç azaldığı için iyileşme süresi daha uzundur. Vakaların çok ileri boyutta olması durumunda ilaçla tedavi tek başına yeterli olmaz. Bu durumda bazı destek tedavilere başvurulacaktır. Daha şiddetli ve fiziksel tedavilerle düzelmeyen durumlarda ise cerrahi müdahaleye başvurulur.
Raşitizm hastalığı zamanında tedavi edilmezse çocuk yeterli ve olması gerektiği ölçüde büyüyemez. Dişlerinde sorunlar olur, kemiklerde önlenemez deformasyonlar meydana gelir. Epilepsi nöbetleri ise en ciddi komplikasyonlardan biridir.
[renkbox baslik="Haşimato Hastalığı Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi
" link="https://bilgihanem.com/hasimato-hastaligi-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/05/hasimato-hastaligi-hakkinda-bilgi-1024x597.jpg" renk="mavi" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Peki raşitizm nasıl teşhis edilir?
Eğer çocuğunuzun kemik gelişiminde anormal bir durum görüyorsanız, vakit kaybetmeden bir doktora göstermelisiniz. Doktor muayenede ilk olarak kafatasına vakar. Raşiztm olan bebeklerde kafatası daha yumuşaktır. Bıngıldak dediğimiz tepe noktadaki bölgenin sertleşmesi gecikir.
Bacaklarda abartılı derecede şekil bozukluğu olması, göğüs kafesi kemiğinde yassılaşma olması, el ve ayak bileklerinin normalden daha kalın olması da teşhis edilmesi adına önemli ayrıntılardır.
