Rıfat Ilgaz Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Adını duyduğumuzda akıllara hemen Hababam Sınıfı gelir. Çocukluk yıllarından bu yana izlediğimiz, her yaştan insanın sevdiği o Hababam Sınıfı filmleri var ya, işte size o harika eserin sahibi Rıfat Ilgaz'dır. Kastamonu doğumlu olan Rıfat Ilgaz, Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü'de, edebiyat okumuştur. Önemli eserleri arasında; Sarı Yazma, Yıldız Karayel, Pijamalılar gibi romanları; Yarenlik, Sınıf, Yaşadıkça gibi şiirleri; Kesmeli Bunları, Radarın Anahtarı, Nerde O Eski Usturala gibi öykü kitapları vardır.

Türk edebiyatı için oldukça önemli isimlerden biri olan yazar, topluma kazandırdığı eserleri ve yaşam şekli ile pek çok kişiye örnek teşkil edecek niteliktedir. 7 Mayıs 1911 tarihinde Kastamonu ilinin Cide ilçesinde dünyaya gelen Ilgaz; anne ve babasının son çocuğudur. 1940 yıllarına doğru Türk edebiyatı içinde yıldızı parlayan; toplumcu ve gerçekçi bir düşünce akımını benimsemiş olan başarılı bir yazardır.

[renkbox baslik="Attila İlhan Kimdir? Hayatı ve Eserleri
" link="https://bilgihanem.com/attila-ilhan-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/04/attila-ilhan-hayati-hakkinda-bilgi.jpg" renk="kahve" yenisekme="evet"][/renkbox]

Şiire olan ilgisi daha ortaokul yıllarında başlayan Rıfat Ilgaz'ın, birçok yerel gazetede şiirleri yayınlanmaya başlamıştır. Kastamonu Muallim Mektebi’nde yatılı olarak eğitim almış ve Gerede, Akçakoca gibi yerlerde ilkokul öğretmenliği yapmıştır. 6 yıl süre ile öğretmenlik mesleğini yaptıktan sonra Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’ne girerek, edebiyat bölümünden mezun olmuştur.

Rıfat Ilgaz Kimdir?

Şiir ve öykü eserleri ile tanıdığımız Rıfat Ilgaz, Türk edebiyatına olan katkıları ile günümüzde halen eserleri ile adı yaşatılan bir yazardır. 7 Mayıs 1911'de gözlerini açtığı dünyaya, 7 Temmuz 1993 tarihinde veda etti. 1939 yılında İstanbul Karagümrük Orta Okulu’nda öğretmenlik mesleğine atanan Rıfat Ilgaz, aynı dönemde bir yandan da felsefe eğitimini sürdürdü.

Rıfat Ilgaz'ın hayattan ayrıldığı gün olan 7 Temmuz'da, her yıl Kastamonu Cide'de, Sarı Yazma Festivali düzenlenmektedir. Adına şiir ödülleri verilen ve yaş günleri İstanbul Şan Müzikholü ve Harbiye Konak Sineması gibi önemli yerlerde kutlanan Ilgaz'ın anısına; 21 Ekim 2008 tarihinde Kastamonu Üniversitesi Cide Rıfat Ilgaz Meslek Yüksekokulu açıldı.

Yatılı olarak Kastomu Muallim Mektebi'nde eğitim gören Rıfat Ilgaz, buradan mezun olduktan sonra 6 yıl boyunca; Akçakoca, Bolu, Gerede ve Gümüşova gibi ilçelerde öğretmenlik yaptı. Daha sonra 1938 yılında Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü'nü bitirdi.

Buradan mezun olduktan sonra da Adapazarı Ortaokulu'nda Türkçe öğretmenliğine atandı. Yazdığı kitapları ile birçok ödülün de sahibi olan Rıfat Ilgaz'a şu ödüller verilmiştir; Yıldız Karayel ile Madaralı Roman Ödülü ve Orhan Kemal Roman Armağanı, Ocak Katırı Alagöz ile Ömer Faruk Toprak Şiir Ödülü ve sob olarak Edebiyatçılar Derneği Onur Ödülü.

Rıfat Ilgaz’ın Hayatı

Rıfat Ilgaz küçük yaşlarından itibaren edebiyata ve şiire ilgisi ile tanınmış bir yazar olsa da, profesyonel anlamda ilk ününü "Yarenlik" isimli şiir kitabı ile kazanmıştır. Şiir konusundaki üstün yeteneği sayesinde ilk kitabının oldukça ilgi görmesi, Rıfat Ilgaz’ı ikinci kitabı olan ’’Sınıf’’ı çıkarmaya teşvik etmiştir. 1944 yılında çıkardığı kitabı sıkıyönetimden geçememiş ve toplatılmıştır. Toplatılmış olmasına karşın ünlü halkbilimcisi Pertev Naili Boratav’dan oldukça övgü almıştır.

1945 yılında çıkarılmış olan Gün Dergisi'nde sekreter olarak çalışmaya başlayan Ilgaz, aynı zamanda bu dergide yazıları yayınlanan bir yazar görevindeydi. Kısa zaman sonunda Aziz Nesin’in sahip olduğu Cumartesi Dergisi'ne ortak olmuştur. Ardından Aziz Nesin ve Esat Adil gibi önemli isimlerle Gerçek Gazetesi'ni ve sonrasında ise Yığın Dergisi'ni çıkarmışlardır.

Gazetecilik ve yazarlık deneyimleri sonrasında tekrardan öğretmenlik mesleğini yapmaya karar veren Rıfat Ilgaz, Yozgat Boğazlıyan’da öğretmen olarak çalışmaya devam etmiştir. Ancak rahatsızlanması nedeniyle bir süre tedavi gördükten sonra tekrardan Aziz Nesin ve arkadaşları ile gazetecilik ve yazarlık alanında çalışmaya devam etmiştir.

1944 yılında yazdığı Sınıf adlı şiirinden dolayı tutuklanan Ilgaz, serbest kaldıktan sonra Yozgat'a atandı. Ancak verem hastalığı tam olarak geçmediği için 1946 yılında İstanbul Validebağ Sanatoryumu'na tedavi görmek amacıyla yattı. 1947 yılından sonra öğretmenlik vazifesi elinden alınan Rıfat Ilgaz, bu tarihten sonra mesleğini icra edemedi.

Günümüzde olduğu gibi o dönemlerde de yazar ve şairler özgür bir şekilde yazamıyorlardı. Rıfat Ilgaz da yazıları ve kitapları nedeniyle birçok kez sorgulandı ve tutuklandı. Neticede çok sevdiği öğretmenlik mesleği elinden alındı. Aziz Nesin ile birlikte çıkardıkları Markopaşa dergisinde, yazı işleri müdürlüğü yaptı. 1952 yılında Adembaba dergisini çıkarmaya başyana usta yazar, o dönemde oldukça popüler olan Dolmuş, Karikatür ve Taş gibi mizah hikayelerini kaleme alarak yayınladı.

Rıfat Ilgaz edebiyata olan aşkını Kerem ile Aslı, Zeycan ile Asuman gibi halk hikayelerinden aldığını söylemektedir. Ancak halk hikayelerine gönül vermesine rağmen edebiyata şiir türündeki yazıları ile giriş yapmıştır. Henüz 15 yaşındayken yazdığı Sevgilimin Mezarında isimli şiiri, Nazik dergisinde yayınlanmıştır. Bir dönem Faruk Nafiz Çamlıbel, Halit Fahri Ozansoy ve Ahmet Kutsi Tecer gibi isimlerin etkisinde kalmıştır.

Rıfat Ilgaz’ın Eserleri

Rıfat Ilgaz’ın Türk ve Dünya edebiyatında popülerlik kazanmış en önemli eseri Hababam Sınıfı olsa da, pek çok roman ve şiir kitabı da bulunmaktadır. 14 adet şiir kitabına hayatı içinde yer vermiş olan Rıfat Ilgaz’ın ilk önemli eseri Yarenlik isimli kitabıdır. Ardından Sınıf, Yaşadıkça, Devam, Üsküdar’da Sabah Oldu ve Soluk Soluğa isimli eserleri gelmektedir. Ancak edebiyata şiir yazarak girmesine ve bu türde verdiği eser sayısının fazla olmasına rağmen, şiirleriyle değil oyun ve öykü yazıları ile tanınmayı başarmıştır.

Şiir konusunda oldukça başarılı bir şair olmasına karşım toplumcu bir görüşü nitelediği şiir kitaplarının bazıları yayınlandığı yıllarda toplatılma kararına maruz kalmıştır. Şiir kitaplarının yanı sıra önemli romanları ile de pek çok filmin konusunu yazmış olan Rıfat Ilgaz 1957 yılında Hababam Sınıfı kitabını yazmıştır. Hababam Sınıfı ilk olarak tiyatro sahnesine uyarlanmış sonrasında ise gördüğü ilgi karşısında sinema filmi olarak çekilme kararı alınmıştır.

[renkbox baslik="Barış Manço Kimdir? Hayatı Hakkında Bilgi
" link="https://bilgihanem.com/baris-manco-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/01/baris-manco-hayati-hakkinda-bilgi.jpg" renk="mor" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Karadenizin Kıyıcığında, Halime Kaptan, Meşrutiyet Kırathanesi, Sarı Yazma ve Yıldız Karayel gibi önemli romanları da bulunmaktadır. Edebiyatın birçok dalında eserlere imza atmış olan Rıfat Ilgaz; anı, köşe yazısı, öykü ve çocuk tiyatrosu gibi alanlarda da pek çok esere sahip bir isimdir. Yazarın şimdiye kadar yayımlanmış eserlerini kategorilerine göre sıralayacak olursak:

Romanları

• Hababam Sınıfı
• Sarı Yazma
• Yıldız Karayel
• Pijamalılar
• Karadeniz'in Kıyıcığında
• Halime Kaptan
• Karartma Geceleri
• Meşrutiyet Kıraathanesi
• Hoca Nasrettin ve Çömezleri
• Hababam Sınıfı İcraatin İçinde
• Bizim Koğuş

Şiirleri

• Yarenlik
• Sınıf
• Yaşadıkça
• Güvercinim Uyur mu?
• Devam
• Çocuk Bahçesi
• Üsküdar'da Sabah Oldu
• Ocak Katırı Alagöz
• Soluk Soluğa
• Karakılçık
• Kulağımız Kirişte
• Uzak Değil.

Öykü Kitapları

• Don Kişot İstanbul'da
• Kesmeli Bunları
• Radarın Anahtarı
• Nerde O Eski Usturalar
• Garibin Horozu
• Şevket Ustanın Kedisi
• Tuh Sana
• Saksağanın Kuyruğu
• Bunadı Bu Adam
• Palavra
• Çatal Matal Kaç Çatal
• Altın Eskicisi
• Şeker Kutusu
• Hababam Sınıfı Uyuyor
• Hababam Sınıfı Baskında
• Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı
• Çalış Osman Çiftlik Senin.

Çocuk Hikayeleri

• Bacaksız Okulda
• Bacaksız Paralı Atlet
• Bacaksız Kamyon Sürücüsü
• Bacaksız Tatil Köyünde
• Bacaksız Sigara Kaçakcısı
• Küçük Çekmece Okyanusu
• Öksüz Civciv
• Kumdan Betona
• Cankurtaran Yılmaz

Tiyatro Oyunları

• Hababam Sınıfı Uyanıyor (Aynı zamanda filmi de yapılmıştır.)
• Hababam Sınıfı Baskında
• Hababam Sınıfı Sınfta Kaldı (Aynı zamanda filmi de yapılmıştır.)
• Türk Çocukları Türk Çocukları
• Çatal Matal Kaç Çatal
• Abbas Yola Giden