Özellikle gelişmemiş toplumlarda görülen tifüs hastalığı, tedavi edilmediği takdirde ciddi sonuçlar doğuracak kadar önemli bir sağlık sorunudur. Bit, pire gibi haşeratlar tarafından geçen bir bakteri ile oluşan tifüs; yüksek ateş, titreme, fotofobi, baş ağrısı, ciltte meydana gelen kuruluk ve kızarıklık gibi belirtilerle kendini gösterir. Çağımızın tehlikeli hastalıklarından birisi olan tifüs, bugün dünya üzerinde birçok ülkede görülmektedir.
Ancak özellikle Afrika’nın orta ve doğu kesimleri ile Amerika’nın orta ve güney kesimlerinde kendini gösteren tifüs hastalığı, Asya kıtasının soğuk ve dağlık bölgelerinde de salgın halinde olabilmektedir. Hayati risk taşıyan hastalıklardan biridir, aşırı kalabalık ortamlarda ve hijyene dikkat edilmeyen bölgelerde sıklıkla rastlanmaktadır. Bu tür yerlere örnek olarak cezaevleri ya da mülteci kampları verilebilmektedir.
[renkbox baslik="Tularemi Hastalığı Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi" link="https://bilgihanem.com/tularemi-hastaligi-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/10/tularemi-nedir-nedenleri-belirtileri-korunma-yollari-tedavisi.jpg" renk="turuncu" yenisekme="evet"][/renkbox]
Ayrıca yine mülteci kamplarında görev alan ve hem kalabalığa hem de hijyenik olmayan şartlara maruz kalan çalışanlar da tifüs hastalığına yakalanabilecek yüksek risk grubunu oluşturmaktadır. Tifüsü meydana getiren bakteriler insan vücudunda yer alan hücrelerin içerisine yerleşmektedirler. Bu hücreler hücre dışına çıktıkları zaman fazla uzun süre hayatta kalamayarak hızlı bir şekilde ölmektedirler.
Tifüs Hastalığı (Lekeli Humma) Nedir?
Tifüs hastalığı halk dilinde lekeli humma olarak da bilinmektedir. Günümüzde eskisi kadar yaygın olmasa da halen varlığını sürdüren bu hastalık özellikle doğru ve etkili tedavi yöntemlerinin uygulanmadığı geçmiş yıllarda pek çok ölüme sebebiyet vermiştir. Bitlerle geçen Rickettsia prowazekii adındaki bakterilerle bulaşan hastalığın ilk aşamada teşhisi zordur.
2 veya 4 haftalık süreçten sonra, hastalığa ait antikorların oluşması tanı koymada yardımcı olmaktadır. Tifüs hastalığı halk arasında genellikle tifo ile karıştırılır. Özellikle altını çizmek istiyoruz; tifüs ile tifo farklı hastalıklardır.
Eski yıllarda ölümcül hastalıklar arasında değerlendirilen tifüs, günümüzde büyük ölçüde önlenebilir düzeydedir. Fakat hastalığın birazdan paylaşacağımız belirtilerinden bir veya birkaçını aynı anda gördüğünüz anda en yakın sağlık kuruluşuna gitmelisiniz. Bu noktada hangi hastalık olursa olsun önemsenmeli ve gerekli tedavi yöntemleri eksiksiz bir şekilde uygulanmalıdır.
Yapılan araştırmalar tifüsün özellikle gelişmemiş toplumlarda daha sık görüldüğünü ortaya çıkarmıştır. Bakteri vücuda girdikten kısa bir süre sonra belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler ciddiye alınmazsa kişinin genel sağlığını etkileyecek kadar ilerleyebilmektedir.
Tifüs Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Tifüs hastalığının başlıca nedenleri arasında haşeratlar yer almaktadır. Hastalığı oluşturan temel etken ise Rickettsia prowazekii adındaki bir mikroorganizma olarak bilinmektedir. Tifüs hastalığı en çok yeterli hijyenin sağlanamadığı bölgelerde ortaya çıkmaktadır. Ayrıca açlığın yoğun olduğu yerlerde yaşayan insanlar da yine tifüs hastalığı geçirmeye müsait olan kişilerdir.
Tifüs Hastalığı Bulaşıcı mıdır?
Tifüs hastalığı geçiren bir kişinin kanını emen bit türevi canlılar, bu şekilde üzerlerine hastalığa neden olan riketsiyaları almaktadır. Ardından aynı bitin farklı insanların üzerine gitmesi ve onları ısırması ile birlikte riketsiyalar da diğer insanların cilt yüzeylerine geçmektedir. İnsanlar da bitin ısırdığı bölgeyi kaşıdıkları zaman cilt yüzeyinde bulunan ricketsiaları derinin altına itmektedir. Böylelikle tifüs hastalığı bir insandan başka bir insana taşınmakta ve daha pek çok kişiye de bulaşmaktadır.
Tifüs Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Tifüs hastalığının en yaygın belirtileri arasında baş ağrısı, bel ağrısı, vücudun genelinde şiddetli titreme, yüksek ölçüde ateş, halsizlik, ciltte kuruluk, kızarıklık, öksürme, dudak kuruması ve şiddetli kas ağrıları yer almaktadır. Hastalığın vücutta yerleşmeye başlamasından yaklaşık 1 hafta sonra ise yüz, ayak tabanı ve avuç içi haricinde kalan bölgelerde içi koyu renk olan cilt kabarcıkları meydana gelmektedir.
Tifüsün diğer belirtileri arasında ise; sayıklama, ısırık bölgesinde büyük ve ağrılı şişlikler, ışığa karşı hassasiyet, konuşamama, uyuyamama ve organ uçlarında dokuların ölmesi gibi ciddi durumlar gözlenmektedir. Baş ağrısı genellikle bakteri vücuda girdikten birkaç gün sonra başlar ve uzun sürer. Hastalığın tanı konmasında işe yarayan en önemli belirtilerden biri titremedir. Kısa aralıklarla oluşur fakat hastalık tamamen geçinceye kadar devam eder.
Yüksek ateş tifüste mutlaka görülmektedir. Ateşle birlikte vücutta görülen halsizlik, eklemlerin kırılıyormuşcasına ağrıması, sürekli yorgun ve bitkin hissetmek de tifüste görülen belirtiler arasındadır. Yazımızın içinde yer alan görsellerde de görüldüğü üzere, başta haşeratın ısırdığı yer olmak üzere vücudunun genelinde kızarıklık ve şişlikler meydana gelmektedir.
Bilinç kaybı ve konuşma güçlüğü daha nadir görülse de tifüsün semptomları arasında yer aldığı bilinmelidir. Gözlerde sürekli sulanma hissi, ışığa hassasiyet, uyku düzeninin bozulması ve hatta uykuya bir türlü dalamama, böbrek yetmezliği, sinir sistemi sorunları ve huzursuzluk diğer belirtiler arasında sayılmaktadır.
Tifüs Hastalığından Korunma Yolları Nelerdir?
Tifüs hastalığını tedavi etmek tifüsten korunmaktan daha zor olmaktadır. Bu yüzden hastalığa yakalanmamak için önlem almak çok daha mantıklı ve önemlidir. En önemli şey kendinizi ve yaşadığınız ortamı sürekli temiz tutup, hijyene önem vermektir. İmkanınız varsa evlerinizi ve bahçelerinizi belirli periyotlarda ilaçlatarak, var olan böcek ve haşerelerden kurtulabilirsiniz.
Tifüs hastalığını önleyebilmek için öncelikle vücuda gelen bitleri uzaklaştırabilmek gerekmektedir ve bunun için de bitler için kullanılan bit pudraları tercih edilebilmektedir. Ayrıca evde fare olabilme ihtimaline karşı evi düzenli olarak fare ilaçları ile ilaçlatmak da faydalı önlemlerden bir tanesidir.
Kullanılan temizlik malzemelerinin, şampuan ve sabunların kaliteli ve güvenilir olması da tedbir alma açısından önemlidir. Özellikle mahalle aralarında, kilo ile satılan ve markası olmayan temizlik malzemelerinin kullanılması hem evlerinizi temizleyemediği gibi hem de zararlı kimyasallara maruz kalınmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle güvenilirliği kabul görmüş ve bilinen temizlik ürünlerinin kullanılması önerilmektedir.
Eğer kedi, köpek veya kuş gibi evcil hayvan besliyorsanız, bunların gerekli aşılarının yaptırılmasını sağlamalısınız. Çünkü bit ve pire gibi canlılar daha çok bu tür hayvanların üzerinde kendilerine yaşam alanı bulurlar. Aşının yanında evde beslenilen hayvanların sağlık kontrolleri gerekli dönemlerde yaptırılmalı ve temizliklerine de çok dikkat etmelidir.
Tifüs Hastalığının Tedavisi Nedir?
Tifüs hastalığına yakalanan kişilere ilk olarak bol sulu ve sindirimi zor olmayan yumuşak yiyecekler verilmektedir. Tifüs hastalığından muzdarip kişilerde beslenme düzeni bol kalorili olabilecek şekilde ayarlanmaktadır. Tifüslü hastaların vücut temizliğine de çok dikkat edilmektedir ve düzenli olarak temizlikleri gerçekleştirilmektedir.
Günümüzde aşı ile tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Aşının yanı sıra doktorun önereceği antibiyotikler de yine tifüsle savaşta etkili yöntemlerdendir. Eğer hastalık çok ileri düzeydeyse hastanede tedavi edilmesi istenebilir. Hastanede tedavi görmek hem başka kişilere bulaşmasını önleme açısından önemlidir, hem de tedavinin süresini kısaltmaktadır.
[renkbox baslik="Frengi (Sifiliz) Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi" link="https://bilgihanem.com/frengi-sifiliz-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/06/frengi-sifiliz-nedir.jpg" renk="mavi" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Yine hastalığın semptomlarını en aza indirmek için ateş düşürücüler ve ağrı kesiciler de verilebilmektedir. Vücudu çok halsiz bıraktığı için genellikle yüksek kalorili ve vitamin değeri yüksek gıdalarla beslenilmesi önerilir. Tifüs hastalığının nedenlerini, belirtilerini ve önleme yollarını anlattığımız bu yazımızda son olarak tedavi şekli hakkında da bilgi vererek yazımızı toparlıyoruz. Fakat paylaşımlarımızın sadece bilgi amaçlı olduğunu ve tedavi şeklinin belirlenmesinde esas alınmamasını önemle rica ederiz. Tedaviye muhakkak bir tıp doktorunun karar vermesi gerektiğini hatırlatırız.
bilgirendirici bir konu olmuş