Vejetaryenlik (Vejetaryen Beslenme) Nedir? Türleri Nelerdir?

Vejetaryen beslenmeyi benimsemiş olan kişiler hayvansal gıdaların olmadığı, sadece bitkisel yiyeceklerden oluşan bir düzene sahiptir. Vejetaryen olan kişiler günümüzde giderek artmakta, dolayısıyla bu konuya yönelik bilimsel araştırmalarda da artış yaşanmaktadır.

Birçok araştırmanın sonucu ise vejetaryen olmanın sağlığa olan faydalarını ve et yemeden de kaliteli bir beslenme şekline sahip olunabileceğini ortaya koymaktadır. Hiç hayvansal gıda tüketmeden sağlıklı olma görüşünün kesinliği net değildir. Ancak hayvanlar üzerine yapılan araştırmalar bitkilerle beslenen hayvanların daha uzun ömürlü oldukları sonucunu çıkarmıştır.

[renkbox baslik="Kereviz Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/kereviz-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/04/kereviz-nedir-cesitleri-ozellikleri-ve-faydalari-nelerdir.jpg" renk="yesil" yenisekme="evet"][/renkbox]

Bitkilerin de içeriklerinin vitamin ve mineraller açısından yeterli düzeyde olması, büyük ölçüde vejetaryenliğin sağlıklı beslenme ile yakın ilişkide olmasını sağlamaktadır. Bilhassa tahıl ve baklagiller grubunda yer alan besin maddelerinin insan vücudu için gerekli olan tüm unsurları içermesi vejetaryen olmak için geçerli sebeplerin başındadır.

Vejetaryenlik (Vejetaryen Beslenme) Nedir?

Beslenme şekli içerisinde ete yer vermeyen kişilere vejetaryen adı verilmektedir. Geçtiğimiz 20 yıl içerisinde önemli bir moda akımı olarak hayatımıza girmiş olan bu beslenme şekli, günümüzde daha bilinçli bir şekilde uygulanmaktadır.

Vejetaryen beslenme kendi içinde özelliklerine göre birçok türe ayrılmaktadır. Hayatınızdan et ürünlerini çıkarmaya protein değeri yüksek olan enginar, bezelye, mısır, yeşil mercimek gibi sebzeleri sevmekle başlayabilirsiniz. Et ürünleri yemeden pekala sağlıklı olunabilir ancak dengeli, vitamin ve protein destekli beslenmek gereklidir.

Vejetaryen Beslenme Türleri Nelerdir?

İnsanlar vejetaryen dendiğinde genelde hepsini tek tip sanır ve hepsine aynı bakış açısıyla yaklaşır. Oysaki vejetaryenlik kendi içerisinde farklılıklar gösterir. Hepsinin de beslenme düzeni birbirinden farklıdır.  Tüketilen besinlerin türlerine göre ayrılan vejetaryenlik yaklaşık 7 gruba ayrılmaktadır.

• Vegan grubu, vejetaryenliğin en katı kuralları olan şeklidir diyebilir. Tüm hayvansal gıdaları tüketmekten kaçınan veganlar, sadece bitkisel besinlerle beslenmeyi tercih etmektedir.
• Lakto-ovo vejetaryenlik beslenmeyi seçenler ise et yemeyip, süt ve yumurtayı kendilerine serbest kılmıştır.
• Lakto vejetaryenlik adından da anlaşılacağı üzere sadece süt ürünlerini yemeyi tercih ederler. Et, balık ve yumurta kısıtlanan besinler arasındadır.
• Ovo- vejetaryenlik hayvansal gıdalar arasında sadece yumurta tüketilmektedir. Süt ürünleri, et ve balık gibi besinler bu türde yasaklı olan yiyeceklerdir.
• Pesko-vejetaryenlik et ve tavuk yemeyen kişilerin benimsediği beslenme şeklidir.
• Yarı vejetaryen sadece kırmızı et yemeyen ve  diğer hayvansal gıdaları tüketebilen kişilere denir.
• Frutaryenler ise sadece meyve grubuna giren sebze ve meyvelerle beslenen kişilerdir. Tüketildiğinde tohumlarını çoğaltan meyve ve sebzeler ilk tercihtir.

Vejetaryenliğin Faydaları Nelerdir?

Sağlık yönünden vejetaryen beslenme şeklinin pek çok savunulacak yönü bulunmaktadır. Özellikle hayvansal gıdalarda bulunan doymuş yağlardan vejetaryenlik sayesinde uzak durulması kalp ve damar sağlığı yönünden avantaj sağlamaktadır. Özellikle kırmızı etin sağlığa olan zararları hakkında çıkan pek çok haber, insanların vejetaryen beslenme şekline ılımlı yaklaşmalarına neden olmaktadır.

Vejetaryenlik kapsamında yer alan sebze, meyve ve kuru baklagillerin sağlık için oldukça faydalı olmaları, et yemeden de sağlıklı ve kaliteli beslenmeyi mümkün kılmaktadır. Lif içeriği yüksek besinlerle beslenmelerinden dolayı basur ve kabızlık gibi sağlık sorunlarına daha az rastlanmaktadır.

Vejetaryenliğin Zararları Nelerdir?

Dünya genelinde en sağlıklı beslenme şekli olarak bilinen vejetaryen beslenmenin yararları kadar zararları da bulunmaktadır. Pek çok kişi için zayıflamanın en kestirme yolu olarak görülürken, aslında bu düşünce ile kişinin sağlığını riske atması da ihtimaller dahilindedir.  Bu sebeple vejetaryen beslenecek olanların sürekli olarak vücutları için gerekli vitamin ve mineralleri aldıklarından emin olarak beslenmeleri gerekmektedir. Bitkisel besinlerden gerekli vitamin, protein, mineral alınmadığı takdirde kansızlık başta olmak üzere birçok hastalığa davetiye çıkarmak işten bile değildir.

B12 vitamini hayvansal bir vitamindir ve vücudumuz için gereklidir. Et ürünlerinde ve süt ürünlerinde bulunur. Vejetaryen beslenirken bunu göz ardı etmeden başlamalısınız. B12 alabilmek için soya ürünleri, vitamin destekleri kullanabilirsiniz. Kahvaltılık gevreklere de dahil edilmiş olup bu şekilde de faydalanabilirsiniz. Bitkisel kaynaklı emilim azdır ancak, barbunya, mercimek, ıspanak gibi sebzelerde bulabilirsiniz.

Vejetaryen Beslenme Şeklini Kimler Uygulamamalı?

Sağlıklı her birey için uygun nitelikte olan vejetaryen beslenme, hamile bayanların uzak durmaları gereken bir beslenme programıdır. Bu doğrultuda yapılan araştırmalar vejetaryen beslenen hamilelerin bebeklerinde gelişim geriliği görülme ihtimalini ortaya koymaktadır.

Kendisinde kansızlık ve B12 eksikliği gibi sağlık sorunları mevcut olan kişilerin vejetaryen olmaya karar vermeden önce genel sağlıklarının yerine gelmesi için gereken tedaviyi görmeleri gerekir. Sonrasında ise yine demir ve potasyum gibi insan bedeni için elzem özellikteki vitaminleri ihmal etmeden beslenmeye özen gösterilmelidir.

Vejetaryen Olmak İsteyenlere Öneriler

Hayvansal gıdaların insan yaşamı için önemi, içerdikleri önemli vitamin ve mineraller nedeniyle artmaktadır. Ancak kırmızı ette bulunan birçok vitamin kuru baklagiller ve tahıllarda da bulunmaktadır. Bu vitaminlerin vücuda en iyi şekilde kazandırılması için C vitamini içeren yiyeceklerle tüketilmesine özen gösterilmelidir.

Saç dökülmesi ve çeşitli cilt sorunları da vejetaryen beslenen kişiler için olası sorunlar arasındadır ve vitamin eksikliklerine bağlıdır. Buna göre eksik olan vitamin yapılan testlerle saptanarak vitamin destekli beslenmeye çalışılmalıdır. Kahve ve çay gibi içeceklerin vitaminler emilimi azaltabileceği için yiyeceklerle birlikte alınmamaya özen gösterilmelidir.

[renkbox baslik="Pırasa Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/pirasa-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/01/pirasa-nedir-cesitleri-ozellikleri-ve-faydalari-nelerdir.jpg" renk="kahve" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Vejetaryen beslenme de saç ve cilt sağlığını dengede tutabilmek için omega ve çinko alımına ayrıca dikkat edilmelidir. Bu da kuru yemiş, kuru meyve ve kuru baklagiller gibi besinlerin düzenli ve dengeli bir şekilde tüketilmesi ile mümkün hale gelebilir.