Voltaire olarak bildiğimiz, ünlü Fransız yazar ve filozofun bu isim aslında sadece mahlasıdır. Ünlü yazarımızın asıl adı François - Marie Arouet'dir. Zamanında Fransız Devrimi'ne ve aydınlanma hareketine önemli katkıları olan ünlü yazarın, din ve ifade konularında özgürlüklerden yana olan söylemleri dışında, insan hakları konusunda da önemli yazıları olmuştur. Dünya edebiyatına kazandırmış olduğu eserlerinde, kiliselerde ortaya çıkan dogmalarını fazlasıyla hicvetmiştir.
Yaşadığı dönemin en etkili isimlerinden biri olarak kabul edilebilir. Gençlik yıllarında bir avukatlık bürosunda asistanlık yapmaya başlamış ancak bu sadece görünürde böyle olmuştur. Çalıştığını söylediği sürelerde sıkça hicivler kaleme almıştır. Oldukça sert ve sivri dilli hicivleri sebebiyle sürgün edilmiş ve İngiltere'ye gönderilmiştir.
[renkbox baslik="Gustave Flaubert Kimdir? Hayatı ve Eserleri" link="https://bilgihanem.com/gustave-flaubert-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/01/gustave-flaubert-hayati-hakkinda-bilgi.jpg" renk="kahve" yenisekme="evet"][/renkbox]
Ancak bu sürgün ona cezadan çok fayda sağlamış ve Voltaire, İngiltere'nin ifade özgürlüğüne verdiği değer karşısında çok memnun olmuştur. Burada dönemin ünlü yazarlarından etkilenmiş, eserlerinde de bu etkiyi hissettirmiştir. En bilinen eserleri arasında; Candide, Candide ve Micromegas, Türkler, Müslümanlar ve Ötekiler, Babil Prensesi, Cahil Filozof ve Vejetaryen Düşünceler gibi kitapları yer almaktadır.
Voltaire Kimdir?
Asıl ismi, François Marie Arouet olan Voltaire 21 Kasım 1694 tarihinde dünyaya gelmiştir. Paris'te doğan ve büyüyen François, dünyaca ünlü bir yazar ve filozof olmayı başarmıştır. Hayatı boyunca ifade özgürlüğünü savunmuş ve hicivler kaleme almıştır.
Yazılarındaki sivri dili başına dert açmış, Paris ve İngiltere arasında uzun yolculuklar yapmıştır. Voltaire 30 Mayıs 1778 tarihinde hayatını kaybetmiştir. Daha çok mahlası olan Voltaiɾe ismi ile tanınmıştır.
İnsan hakları konularındaki felsefi yazıları oldukça dikkat çekicidir. Yaşadığı dönemin en etkili isimlerinden biri olmuştur. Hayatı boyunca düşünce özgürlüğünün yanında zorbalık ve yobazlıkla da mücadele etmiştir. Biz bu makalemizde keskin zekası ile dönemine damga vurmuş bir isim olan Voltaire hakkında kısaca bilgi vermeye çalışacağız.
Voltaire'in Hayatı
Sekiz yıl boyunca sanat eğitimi alan Voltaire aldığı eğitim ile ilgili pek olumlu yorumlarda bulunmamıştır. Mezun olmasının ardından edebiyat alanına yönelmiştir. Babası ile kariyer ve edebiyat konusunda anlaşmazlıklar yaşayan Voltaire, çalışıyormuş gibi görünerek bu süreçte hicivli şiirler kaleme almıştır.
Bu durum babasının kulağına gidince Voltaire hukuk okuması için başka bir okula gönderilmiştir. Ancak bu süreçte de yine yazmaya devam etmiştir. Kral XV. Louis naibi ile ilgili yazısı sebebiyle hapsedilmiştir. Hapis günlerinde kendisinin tanınmasını sağlayacak olan piyesi Oedipe'yi yazmış ve ardından Voltaire ismini almıştır.
Ardından hicivlerine devam etmiş ve neticesinde İngiltere'ye sürgün edilmiştir. Buradaki fikir özgürlüğüne hayran kalan yazar, dönemin ünlü yazarlarından başta Shakespeare'den son derece etkilenmiştir.
Gençlik döneminde onu bir örnek olarak kabul etse de sonradan kendisini ondan üstün görmüştür. 3 yıl İngiltere'de kaldıktan sonra Paris'e dönmüş ve İngilizler Hakkında Felsefi Mektuplar isimli bir yazı kaleme almıştır. Bu yazı Fransa'da olay yaratmış, yazının tüm kopyaları yok edilmiş ve Voltaire yine Paris'ten ayrılmak zorunda kalmıştır.
Buradan ayrılınca Cirey'e yerleşmiş ve burada Markiz ile 21.000 üzerinde kitap toplamıştır. Bu esnada yazmaya devam etmiş ve bu süreçte Merope oyununun yanında çeşitli kısa öyküleri yayımlanmıştır.
Markiz’in ölümünün ardından Berlin'e gitmiş ve burada Kral onu ısrarla sarayına davet etmiştir. İlk yıllar çok rahat yaşasa da zaman içinde hayatı zorlaşmaya başlamış, sivri diliyle burada da eleştirilerine devam etmiştir.
Böylece yine tutuklanmış ve bazı evrakları yok edilmiştir. Ardından Cenevre'ye gitmiş burada çok iyi karşılanmış olmasına rağmen tiyatro ile ilgili yasaklar üzerine yazdığı yazısı ile burayı da terk etmek zorunda kalmıştır.
Cenevre’ye gittiğinde ilk başlarda hoşgörünün savunucusu olarak saygıyla karşılanmıştır. Fakat daha sonra burada da bazı kesimler için rahatsız edici bir isim olarak öne çıkmıştır.
O dönemde Les Delices'te sahnelediği oyunlar Cenevre yasaları gereği yasak olduğu için durduruldu. Daha doğrusu şehirde her türlü tiyatro oyunu yasaktı. Yayımlanan tiyatro oyunu Cenevreli düşünürlerin tepki göstermesine yol açmıştı.
Bunun üzerine kentte kalamayan Voltaire, 1758 yılında ülkedeki başka bir yere taşındı. İsviçre'deki Ferney ve sınırının Fransa tarafındaki Tourney malikânelerini satın alan isim bu sayede polis baskısından da kurtulmuş oldu. Burada ünlü yapıtlarından biri olan Candide ile Candide Yahut İyimserliğe Dair kitaplarını tamamladı.
Yaşadığı yerde halk ile zaman zaman kavga eden ve anlaşmazlık çıkaran Voltaire, buna rağmen bölge topraklarının verimli bir şekilde kullanılmasına önayak oldu. Kiliseyi yeniledi, burada sarhoşluk be hırsızlık üzerine yararlı vaazlar verdi.
Aynı zamanda şehrin siyasetinde aktif rol oynayarak işçileri destekledi. İşçilerin yanında olduğunu göstermek için kendi toprakları üzerinde saat ve çorap fabrikaları kurdu. Tüm bu yaptıklarıyla halkın büyük sevgi ve ilgisini kazanan Voltaire, çalışmalarına hız kesmeden devam etti.
Avrupa’nın Hancısı olarak anılmaya başladığı dönemlerde dünyanın her ülkesinden ünlü yazar ve düşünürleri davet ediyor, en ağır misafirleri kralları ve soyluları ağırlıyordu. Tüm bunlar olurken yazmaya hiç ara vermedi.
Maddi refahın artırılması, dinsel hoşgörünün yayılması, insan haklarına saygı gösterilmesi, işkence cezalarının kaldırılması onun hayal kurduğu dünyada yer alan davranışlardı. Barbarca bulduğu her türlü davranışa ısrarla karşı durdu. Bunu gerek fiziksel eylemlerle gerekse kalemiyle ifade etti.
Tüm bu yaptıklarıyla bir yazardan öte çağının önde gelen filozoflarından biri olmayı başardı. Yazılarında romantizm akımına karşı olduğunu da savunuyordu fakat bu akımın yayılmasına engel olamadı. Yazarın tarihe damga vuran sözlerinden bazıları şunlardır;
- Tanrım, beni dostlarıma karşı koru, kendimi düşmanlarıma karşı korurum.
- Özgürlük adaletten başka bir şey değildir.
- Ülkeler bilim adamlarının kıymetini bilmeyip, onları ödüllendirmezlerse, gelişmeyi de beklemesinler.
- Vahşiler hariç, bütün insanlar, kitapların hükmü altındadır.
- Fikirlerinizden nefret ediyorum ama onları savunabilmeniz için hayatımı feda etmeye hazırım.
- İnsanın karşısına kötülük etmek fırsatı günde yüz kez, iyilik etmek fırsatı ise yılda bir kez çıkar.
Voltaire’nin Eserleri
Sivri dili ve hiciv türündeki yazılarıyla meşhur olan Voltaire, dinsel ve siyasal kurumlara karşı çıkan yazılar kaleme aldı. Öte yandan dinsel hoşgörüyü savunuyordu. Sadece insanların kilise dogmalarına sağlanıp kalmasını ve hükümete boyun eğmesini doğru bulmuyordu.
Paris’te kaldığı zamanlarda; edebiyat ve tiyatro ile tanışarak toplum yaşamından zevk almayı keşfetti. Aynı zamanda dinsel yaptırımlara da şüpheyle yaklaşmaya başladı. Hemen ardından ise hukuk okuma fikrini bırakarak yazar olmaya karar verdi.
Yazmaya başladığı dönemde Voltaire takma adını kullanarak çeşitli yazılar yazmaya başladı. Kaleme aldıkları bir süre sonra sarayın gözüne girmesini sağlasa da bir soyluyla girdiği kavga onun İngiltere'ye sürülmesine sebep oldu.
Yazdıkları dindar çevreler tarafından çok büyük tepkilere yol açıyordu. 2 yıl kaldığı İngiltere onun yazı yazma özgürlüğünü kısıtlamazken, burada kaldığı zamanı verimli bir şekilde değerlendirerek İngilizcesini geliştirdi.
İngiltere’nin düşünce özgürlüğünden etkilenen genç Voltaire, aynı zamanda buradaki yazar ve düşünürlerde de etkilenmişti. Bunların en önemlisi ve tanıdığımız ise Shakespeaɾe’dır.
Şiir ve tiyatro türünde eserler yazdı. 1735 yılında kaleme aldığı La Mort de Cesar (Caesar'ın Ölümü) sadece bir okulda oynatıldı ve başarı elde edemedi. Daha sonra İsveç kralı XII. Karl'ın yaşam öyküsünü yazdı.
[renkbox baslik="Laurence Sterne Kimdir? Hayatı ve Eserleri" link="https://bilgihanem.com/laurence-sterne-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/01/laurence-sterne-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="kahve" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Çok büyük araştırma yaparak yazdığı bu eseri hazırlarken tarihteki büyük insanların savaşlarla değil, uygarlığa kattıklarıyla unutulmaz olduğu sonucuna vardı. Voltaire’nin en çok bilinen eserlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz;
- En önemli eserleri; Oedipe (1718), Zaire (1732), Letters Philosophiques Sur Les Anglais (1733), Le Mondain (1736), Zadig (1747), Candide (1759), Candide ve Micromegas, Dictionnaire Philosophique'dir.
- Oyunlarından bazıları; Eccossaise, Eriphile, Mahomet, Merope, Nanine, Zaide'dir.
- Şiirleri; Henriade, Pucelle'dir. İlk basılan çalışması şiiridir ve kaleme aldığı en uzun iki şiir bunlardır.
- Felsefe eserleri; aslında çok sayıdadır ancak en önemlisi Dictionnaire Philosophique yani Felsefe Sözlüğü’dür.
- Diğer çalışmaları: Sayısız tarihi ve düz yazı biçiminde eser kaleme almıştır. Bunların yanında hayatı boyunca 20.000 civarında mektup kaleme almıştır.
