Zencefil Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Baharat dünyasında en tanınmış olanlardan biri olan zencefil hem taze hem de kuru formda tüketilebilmektedir. Aynı zamanda toz haline, yağ ve meyve suyu haline getirilerek de tüketilen bir üründür. Şifalı bitkiler arasında faydaları en çok olanlardan biri olan zencefil; başta mide bulantısı, öksürük, nefes darlığı, baş ağrısı olmak üzere daha birçok konuda sağlık açısından faydalıdır. Karbonhidrat, lif, protein, demiri potasyum, sodyum,çinko, fosfor ve magnezyum açısından zengin bir içeriğe sahiptir.

Zencefilin anavatanı Asya’ya uzanan tropikal bölgelerdir. Özellikle Avustralya, Çin, Brezilya, Jamaika, Hindistan, Afrika ve ABD ‘nin tropikal alanlarında yetiştirilebilmektedir. Günümüzde bitkilerle tedavilere yönelik ciddi bir eğilim başlamıştır. Bu nedenle çok tüketilmeye başlanan zencefil, birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Yakın zamanlarda da yemeklerde baharat olarak tüketilmeye başlanmıştır. Kurutulup öğütülerek toz haline getirilmiş zencefilin kökleri tatlı, pasta, ekmek, şarap gibi alkollü içeceklerin yapımında kullanılmaktadır.

[renkbox baslik="Dereotu Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/dereotu-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/02/dereotu-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="yesil" yenisekme="evet"][/renkbox]

Zencefil bitkisi ekildikten 20 ay sonrasında hasat edilmektedir. Genel olarak sonbaharda yaprakları solup döküldükten sonra kökleri sökülmek suretiyle çıkarılır. Kökleri çıkarılan zencefilin dış kabuğu soyulur, bir gece soğuk suda bekletilir ve güneşte kurumaya bırakılmaktadır. Zencefil bitkisinin kullanılan alanı toprak altında kalan kök kısımlarıdır. Faydalı bileşenlere sahip kök kısımları, çay olarak demlenerek tüketilebilir. Öksürük ve soğuk algınlıklarında oldukça etkilidir.

Zencefil Nedir?

Zencefilgiller familyasına mensup, 2 metre boya kadar ulaşan, çok yıllık bir bitki türü olan zencefil ülkemizde yetişmemektedir. Bitkinin gövdesi boruyu anımsatan bir görünüme sahiptir. Çiçek koçanı ise 6 cm civarında bir büyüklüğe sahiptir. Görünüş açısından kozalağa benzemektedir. Zencefilin anayurdu Asya’nın Güneydoğusudur. Günümüzde ise Malezya, Hindistan ve bazı tropikal alanlarda yetiştirilmektedir.

Bileşeninde zingiberol, fellandron, sineol sitrali, uçucu yağlar ve nişasta bulunmaktadır. Ayrıca yapışkan formdaki bitki sıvısı ve reçine bakımından da zengin bir bitkidir. Bilimsel adı Zingiber officinale olan zencefilin içeriğinde; C vitamini, karbonhidrat, protein, lif, fosfor, çinko, magnezyum, potasyum, demir, sodyum, folat, B6 vitamini, riboflavin, niasin, beta-karoten, pantotenik asit, kurkumin, kafeik asit ve salisilat bulunmaktadır.

Zencefil Nasıl Kullanılır (Tüketilir)?

Zencefil bitkisi genellikle çay olarak tüketilmektedir. Ancak yağ ya da toz halinde de satılmaktadır. Çay olarak tüketmekte zorluk çekerseniz bu yöntemleri de deneyebilirsiniz. Zencefil çayını doğru hazırlamak, faydalarını görebilmek açısından önemlidir. 4 bardak ölçü ile çay hazırlarken; 4 santimetre uzunluğa sahip zencefilin kabuklarını iyice temizleyin.

4 bardak olarak hazırladığınız, klorsuz hazır suyu kaynatın ve zencefili ince dilimler haline getirdikten sonra suyun içine ilave edin. Tencerenin kapağını kapalı tutarak, kısık ateş üzerinde 20 dakika kadar beklettikten sonra yalnızca su kalacak şekilde süzün. Ilık olarak tüketmelisiniz. Çayınıza tat katmak için içerisine limon dilimleri ya da bal ilave edebilirsiniz.

Zencefili hem tatlı hem de tuzlu gıdalarla birlikte kullanabilirsiniz. Zaten baharat grubunda yer aldığı için birçok yemek türüne yakışmaktadır. Bunun yanında keklere, bisküvilere, tuzlu veya tatlı kurabiyelere ve aklınıza gelebilecek her türlü unlu mamule de zencefil ekleyebilirsiniz. Bu mucizevi baharatın tarçına benzeyen tadı vardır. Bu nedenle bal ile karıştırarak da çok rahat bir şekilde tüketebilirsiniz.

Eğer çocuğunuzun iştahı kapalı veya yemek yemeyi sevmiyorsa, yemeklerinizin içerisine bir miktar zencefil karıştırarak çocuğunuzun iştahının açılmasına yardımcı olabilirsiniz. Özellikle çocukların gözdesi olan et köfte gibi yemeklere ekleyebilirsiniz. Soğuk kış günlerinde hepimizin en büyük düşmanı grip ve nezle gibi hastalıklardır. Bu aylarda hem hava şartlarının değişmesi hem de bağışıklık sisteminin daha zayıflaması sebebiyle çok daha çabuk hastalanırız.

Grip ve nezle gibi hastalıklar ise oldukça kolay bir şekilde bulaştığından, özellikle kalabalık yerlerde çalışanlar veya öğrenciler daha dikkatli olmalıdırlar. Kış günlerinde grip benzeri üst solunum yolu hastalıklarından korunmak için tavuk suyuna hazırladığınız bol sebzeli bir çorbaya zencefil ekleyerek, bağışıklık sisteminizin güçlenmesini sağlayabilirsiniz.

Zencefilin Faydaları Nelerdir?

Zencefil özellikle kış aylarında tüketildiğinde grip, soğuk algınlığı ve nezle gibi hastalıklara iyi gelmektedir. Soğuk algınlığına ya da çeşitli nedenlere bağlı mide bulantılarına da iyi gelir. Genelde mide bulantısı ile beraber görülen baş dönmelerinin de kesilmesini sağlar. Vücuttaki şişkinlik, hazımsızlık ve gaz şikâyetlerini azaltan zencefil, bununla beraber kas ağrılarını, romatizma ağrılarını ve kronik ağrıları hafifletmektedir.

Öksürüğün giderilmesinde ve solunum yollarının açılmasında oldukça etkilidir. Kadınlarda regl dönemlerinde görülen ağrıların hafifletilmesinde etkili bir bitkidir. Mide bulantıları üzerinde etkili olduğundan söz etmiştik. Özellikle hamilelikte görülen kusmalar, kemoterapi etkisi ile görülen kusmalar ve deniz, araç tutması gibi nedenlerle yaşanan kusmalar zencefil sayesinde önlenebilmektedir.

Zencefilin en çok bilinen faydaları şunlardır;

• Zencefil enfeksiyonlarla savaşma konusunda çok etkili bir bitkidir. Hemen her yaşta grip, nezle ve soğuk algınlığı gibi hastalıkların tedavisinde yardımcıdır.
• Terlemeyi artırarak vücuttaki toksinlerin atılmasını sağlar.
• Özellikle hamilelikte meydana gelen sabah mide bulantılarına ve kusmalara iyi gelir. Kemoterapi gören kanser hastalarının da kusma semptomlarını azaltır.
• Migren benzeri şiddetli baş ağrılarını hafifletir.
• Zencefil çok etkili bir gaz gidericidir. Bağırsaklarda biriken ve kişiyi huzursuz eden gaz şişkinliğini geçirir.
• Midedeki hazımsızlığı geçirir, sindirim sisteminin daha iyi çalışmasını sağlar.
• Kemiklerin gelişimine faydalıdır. Ayrıca osteoartrit, artrit, diz iltihabı ve diğer tüm eklem ağrılarının dinmesinde faydalıdır.
• Nefes darlığı ve astım gibi solunum yolu hastalıklarının tedavisinde destekleyicidir.
• Düzenli olarak tüketilen zencefil, sağlıklı şekilde kilo vermeyi sağladığı gibi aynı zamanda bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesine yardımcı olur. Bu sayede vücudun hastalıklara karşı savunma gücünü artırır.
• Zencefil çok güçlü bir karaciğer dostudur. Özellikle tüberküloz hastalığı geçirmiş kişilerin tüketmesi önerilmektedir. Ancak her ihtimale karşı doktora danışıldıktan sonra tüketilmelidir.
• Meme kanseri başta olmak üzere birçok kanser türünün oluşumunu önler. Kanser hücreleriyle savaşır. Ek olarak kolonda meydana gelen kanserojenik etkileri yok eder. Bu sayede kolon kanserinin meydana gelmesini de engellemiş olur.
• Alzheimer ve parkinson gibi beyin hastalıklarının oluşmasını önler. Beyni ve hafızayı geliştiren zencefil, nörodejeneratif hastalıkların başlangıcını, oksidatif stresi ve beyindeki iltihaplanmayı önler. Beyin hasarı riskini azaltır.
• LDL ve HDL kolesterol seviyelerini dengede tutarak kalp-damar sağlığı üzerinde olumlu etkiler yaratır.
• Kanın pıhtılaşmasını önler, hipertansiyounu düzenler.
• Spor yaptıktan sonra oluşan kas arılarını geçirir.

Zencefilin Yan Etkileri Nelerdir?

Zencefil bitkisinin çayı çok nadir olarak yan etkiler göstermektedir. Bazı kişilerde aşırı kullanımı ishale, göğüs bölgesinde yanma hissine ve ağız içerisinde tahrişlere sebebiyet verebilir. Safra taşı problemi olanların zencefil çayını içmeden önce mutlaka doktorlarına danışmaları gerekir. Kanın pıhtılaşmasında yavaşlamaya neden olduğu için cerrahi operasyonlar öncesinde ve operasyon sonrasında kullanılmaması gerekir.

[renkbox baslik="Semizotu Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/semizotu-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/01/semizotu-nedir-nasil-kullanilir-faydalari-ve-yan-etkileri-nelerdir.jpg" renk="yesil" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Kalp ve şeker hastalıkları gibi ciddi hastalıkları olanlar, her bitkide olduğu gibi zencefil tüketiminde de tedbirli olmalı ve öncelikle doktorlarıyla görüşmelidirler. Hamilelik ve emzirme dönemlerinde bebeklere etki edeceği için tüketilmemesi uygundur. Çünkü hamile ve emziren bayanlarla ilgili bir araştırma söz konusu değildir.

Zencefilin Tarihteki Yeri

Hint, Arap ve Asya topraklarında, bitkisel şifa amacıyla geleneksel olarak, binlerce yıldır kullanılmaktadır. Birçok hastalığın çaresi olarak görülmüş ve uygulanmıştır. Çin’de mide rahatsızlıklarında, ishal gibi durumlarda tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Yemeklerin içerisinde kullanılmaya 13. yüzyılda başlanmıştır. Avrupa’ya tüccarlar tarafından getirilmiştir ve özellikle de mide hastalıkları tedavisinde kullanılmıştır.