Kangal Köpekleri Hakkında Bilgi; Kangal Köpeği Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Kangal köpekleri yüzyıllar boyu Anadolu insanının canını, malını kötü niyetli insanlardan; çobanlara yarenlik yaparak koyun sürülerini kurt ve vahşi hayvanlardan korumuştur. Kangallar günümüzde hala da en sadık köpekler arasında yer almaktadır. Ancak günümüzde insanların daha büyük kangal köpeklerine sahip olma istekleri, safkan ırkların dejenere olmasına sebep olmuştur.

Özellikle fabrika, villa, çiftlik gibi büyük araziye sahip yerlerde bile alarm sisteminden daha etkin bir koruma ve tehlikeyi haber verme yeteneğine sahiptir. Safkan kangal ırkı günümüze kadar bozulmadan gelmeyi başarmış ırklar arasındadır. Ancak yüzyıllar boyu Anadolu’da yaşayan kangallar günümüzde ticari kaygı amacıyla da kullanılmaktadır. Bu ticareti kaygı öyle büyümüştür ki; günümüzde kangallar ırkının getirdiği özelliklerden çok uzak şartlar altında üretilmektedir.

[renkbox baslik="Çıngıraklı Yılanlar Hakkında Bilgi; Çıngıraklı Yılan Nedir? Özellikleri Nelerdir?
" link="https://bilgihanem.com/cingirakli-yilan-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/10/cingirakli-yilan-hakkinda-bilgi.jpg" renk="yesil" yenisekme="evet"][/renkbox]

İnsanların daha büyük ve ihtişamlı kangal köpeklerine sahip olmak istemeği, safkan kangalı çoban köpekleri, malaklı ve alabaylı ırklarıyla çiftleştirmelerine neden olmuştur. Ne yazık ki bu çiftleştirmeler kangal köpeklerinin ırkını bozmaktadır. Safkan kangal köpeğinin nadiren bulunması ve fiyatlarının oldukça yüksek olmasının sebebi de budur.

Kangal Köpeği Nedir?

Kangal köpeği çok eski çağlardan bu yana varlığını sürdüren, Türk bekçi köpeği olarak da bilinen bir köpek türüdür. Her ne kadar dev bir cüsseye sahip olsalar da, fazlasıyla uysal, çocuklarla iyi anlaşan, dost canlısı bir yapısı vardır. Zeki ve atik olan kangal köpeklerinin eğitimi de oldukça kolaydır. Adını ise Sivas ilinin, Kangal ilçesinden almıştır. Bekçi köpeği olmasının yanında, çoban köpeği olarak da adlandırılan kangallar bu ismi, kurt gibi vahşi hayvanlara karşı, koyun sürülerini koruma yetenekleri sayesinde almıştır.

Kangal Köpeğinin Kökeni

Kangal köpeğinin kökeni hakkında çok farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı görüşlere göre kangal köpeğinin Avrupa kökenli olduğu savunulmaktadır. Bu görüşe göre milattan önce 3 bin yılında, Balkanlar’dan Anadolu’ya gelen Orta Avrupalıların yanlarında getirdiği iri yapılı köpeklerin, kangalların atası olduğu düşünülmektedir.

Başka bir görüş ise kangalın kökeninin Dicle – Fırat arasında yer alan Mezopotamya yani bugünkü Irak bölgesi olduğunu ileri sürmektedir. Yapılan arkeolojik araştırmalar neticesinde bu bölgede yaşayan Babil, Asur, Akad ve Sümer gibi uygarlıklardan kalan duvar ve madeni eşyalar üzerinde köpek figürlerine rastlanmıştır. Kangal köpeğinin vücut yapısını ve fiziksel özelliklerini anımsatan bu figürler ve Mezopotamya’nın hayvanın ilk evcilleştirildiği yer olması bu düşünceyi destekler niteliktedir.

Kangal köpeğinin kökeni konusunda diğer bir görüş ise bu köpeğin ilk kez Orta Asya’dan Anadolu’ya getirildiği yönündedir. Şu an geçerliliği en yüksek olan bu görüşe göre, Orta Asya’dan göç eden Kanglı (Kangar) Türk boyu, göç ederken yanlarında bu köpek ırkını da getirmiştir. Bu görüşü destekleyen en önemli düşünce ise Türklerin atası Oğuz boyunun anavatanı olan Orta Asya’da geçim kaynağı olarak küçükbaş hayvancılık yaptığı ve sürülerini yırtıcı hayvanlardan korumak için çoban köpeklerini kullanmalarıdır.

Göz ardı edilemeyecek diğer bir husus ise Orta Asya’da tüm köpeklerin kuyruk ve kulaklarının küçük yaşlarda kesilmesidir. Gelenek ve göreneklerine bağlılıklarıyla tanınan Türklerin bu geleneği günümüzde bile hala sürdürdüğü düşünülürse, kangalın anavatanının Orta Asya olduğu oldukça baskın bir varsayımdır.

Kangal Köpeğinin Özellikleri Nelerdir?

Genel olarak çoban köpeği ve bekçi köpeği olarak nitelendirilen kangal köpeklerinin erkekleri 75-76 cm, dişileri 66-71 cm boyları arasındadır. Ağırlıkları ise erkeklerde 45-68 kg, dişilerde 41-59 kg arasında değişmektedir. Beyaz veya ten renginde olan tüyleri sert ve kalın yapıdadır. Kulakları siyah, kafaya yapışık ve üçgen biçimindedir. Vücutları gelişmiş ve kaslı olan kangalların çeneleri de oldukça kuvvetlidir.

Dişileri yılda 2 kez çiftleşme dönemine girerken, erkek kangallar her an çiftleşmek için hazırdır. Kardeşler arasında asla çiftleşmemeleri ise kangalların spesifik özellikleri arasındadır. Kangal köpeklerinin en önemli ve belirgin özellikleri sahibine karşı aşırı sadakatli ve bağlı olmasıdır. Çocuklara karşı sabırlı, azarlanmaya karşı hassas olan kangal köpekleri zeki ve kolay eğitilmesi nedeniyle birçok kişi tarafından tercih edilen bir köpek cinsidir.

Anadolu’da yüzyıllarca insanlarla birlikte yaşamış ve onları vahşi hayvanlardan korumuş olan kangal köpekleri, yaşadığı yeri benimser, sahiplenir ve yabancılara karşı her daim kuşkucudur. Bu nedenle fabrikalarda, büyük villalarda veya çiftliklerde güvenliği sağlamak için bekçi köpeği olarak kullanılırlar.

Kangal Köpeklerinde Beslenme ve Bakım

Kangal yavruları ortalama 4 haftalık olduklarında anne sütünden kesilmeye başlarlar. Bu durumda ek gıdaya ihtiyaç duyulmaktadır. İlk etapta yavrulara verilmesi önerilen ek besinler arasında hazır yavru mamaları, sulandırılmış inek sütü ve yumurta sarısı bulunmaktadır. Verilen sütün her öğün taze ve ılık olmasına özen gösterilmelidir.

Yavrular 5 haftalık olduktan sonra yağsız tavuk kıyması, ciğer, et, makarna, kaynatılmış yumurta, pirinç pilavı ve çorbası verilebilir. Yavru kangallara verilmemesi gereken gıdalar arasında ise; aşırı yağlı, salçalı, kemikli ve kılçıklı gıdalar ile tatlı, pasta gibi şekerli ürünler yer almaktadır. 6-7 aylık olan yavru kangallara artık süt verilmesine gerek yoktur.

Yetişkin bir kangal et, kemik ve yal denilen arpa unundan yapılan bir yem ile beslenebilir. Oldukça iri bir hayvan olmasına rağmen, kangalların tüketimleri çok azdır, günde bir öğün yiyerek bile beslenebilirler. Kangalların bulunduğu alanın temiz tutulması, yattıkları yerin ahşap veya yumuşak bir zemin olması gerekmektedir. Cereyanda kalmamalarına dikkat edilmelidir.

Kangal Köpeklerinde Aşı Takvimi

Öncelikle verdiğimiz bu aşı takviminin genel kurallar dahilinde olduğunu, köpeğinizin sağlık durumuna göre veteriner kontrolünde aşılarının yaptırılması gerektiğini söylememizde fayda vardır.

Yavru bir kangal köpeğin ilk aşısı 40-50 günlük olduktan sonra yapılmalıdır. Çünkü bundan önce anne sütünün koruyucu etkisi olduğu için herhangi bir aşıya gerek yoktur. Bir kangal köpeğine, bir yıl boyunca yaptırılması gereken aşı takvimi ise şu şekildedir;

• İlk Aşı 45-60. Gün Sonra: Kanlı ishal aşısı
• 14-21 Gün Sonra: Parvo, distemper, leptospira, adeno virüs aşısı (yani karma aşı)
• 7 Gün Sonra: Bordotella broncoseptica + Parainfluenza virüs aşısı
• 7 Gün Sonra: Parvo, distemper, leptospira, adeno virüs aşısı (İkinci karma aşısı – tekrarı 1 yıl sonra)
• 7 Gün Sonra: Bordotella broncoseptica + Parainfluenza virüs aşısı (tekrarı 1 yıl sonra)
• 7 Gün Sonra: Kuduz (rabies) aşısı (tekrarı 1 yıl sonra)

NOT: Aşı takviminde verilen tarihler en son yapılan aşıdan sonra sayılarak (7 gün sonra gibi) bir sonraki aşıya geçilmelidir.

Kangal Köpeklerinde Kulak Kesimi

Kangal köpeği denince akla mutlaka gelen konulardan biri de kulaklarının kesilmesidir. Birçok hayvansever arasında tartışmalara neden olan bu konuya, yazımızda kısa da olsa değinmek istedik. Avrupa’da yasak olan kuyruk ve kulak kesiminin esasen hayvana hiçbir faydası yoktur. Çoğu kişi bunu sadece eski bir gelenek olması sebebiyle, hayvanın güzel görünmesi için yapıldığını savunsa da, bu konuya daha farklı bir bakış açısı getiren araştırmacılar da vardır.

Yazımızın giriş kısmında bahsettiğimiz gibi, kangalların en çok kullanıldığı alanlardan biri koyun sürülerini koruması için çoban köpeği olarak kullanılmasıdır. Kangallar konusunda yazılan bilgilere göre; her sürüde bir dişi kangal köpeği bulunmaktadır, dişiler ise kurtlara karşı oldukça duyarlıdır. Özellikle geceleri koyun sürülerine kurtlar saldırabilmektedir.

[renkbox baslik="Gelincikler Hakkında Bilgi; Gelincik Nedir? Özellikleri Nelerdir?
" link="https://bilgihanem.com/gelincikler-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/04/gelincik-hayvani-hakkinda-bilgi.jpg" renk="sari" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Bu kavga sırasında kangal kurdun belini; kurt ise kangalın kulağını ve boynunu hedef almaktadır. Kulakları kopan kangal zayıf düşer. İşte bunu önlemek amacıyla kangallar daha 2-3 aylıkken kulakları kesilir. Boynuna ise “hırlat” adı verilen dikenli tasmalar takılmaktadır.

Kangal Köpeklerinin Bilimsel Sınıflandırması

Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Alt Şube: Vertebrata (Omurgalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Carnivora (Etçiller)
Familya: Canidae (Köpekgiller)
Cins: Canis (Köpek)
Tür: Canis familiaris