Caretta carettalara, deniz kaplumbağası veya sini kaplumbağası adı da verilmektedir. Değişimleri milyonlarca yıl süren deniz kaplumbağalarının yaklaşık 100 milyon yıldan beri dünya üzerinde yaşadıkları tahmin edilmektedir. Caretta carettaların ataları bugünkü kaplumbağalara pek benzememektedir.
İlk deniz kaplumbağaları dinozorların döneminde yaşamış ve deniz ortamına geçmiş dev kara kaplumbağalarıdır. Yaşam yerinin değişmesine bağlı olarak zamanla ayakları yüzgeç şekline dönüşmüş, gövdeleri ise suda yaşamaya elverişli olacak şekilde daha hafif ve yassı bir biçim almıştır. İlerleyen yüzyıllarda dinozorlar ve dev kara kaplumbağaları tamamen yok olurken, deniz kaplumbağaları nesillerini sürdürmeyi başarmıştır.
[renkbox baslik="Balinalar Hakkında Bilgi; Balina Nedir? Özellikleri Nelerdir?
" link="https://bilgihanem.com/balinalar-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2014/12/balinalar-hakkinda-bilgi-balinalarin-ozellikleri-nelerdir.jpg" renk="mavi" yenisekme="evet"][/renkbox]
Ancak günümüz koşulları için aynı şeyleri söylemek pek de mümkün değil. Çünkü çoğalan insan nüfusunun yeni yerleşim yerlerine ihtiyaç duyması, değişen iklim şartları ve doğal plajlara müdahale edilmesi sebebiyle caretta carettalar nesli tükenmekte olan türler arasında yer almaktadır. Sayıları giderek azalan bu kaplumbağalar nesillerinin tükenme tehlikesine karşın koruma altına alınmıştır.
Caretta Caretta Nedir?
Caretta carettalar sırt tarafı kahverengi veya kırmızımsı, alt tarafı ise beyazımsı açık sarı renkte olan deniz kaplumbağalarıdır. Yaşam döngülerinin neredeyse tamamını denizlerde geçiren bu hayvanlar sadece yumurtlamak için karaya çıkarlar. Ortalama 100-120 yıl yaşayan caretta carettaların bacakları yüzme görevini görecek şekilde kürek biçimini almıştır. Oksijeni havadan almalarına rağmen uzun süre su altında kalabilen bu deniz kaplumbağaları, milyonlarca yıl sürmüş değişim sürecinde suda yaşamaya tamamen uyum sağlamışlardır.
Caretta Carettaların Özellikleri Nelerdir?
Şimdi yukarıda genel hatlarıyla bahsettiğimiz caretta carettaları daha yakından tanımak için özelliklerinden tek tek bahsedelim.
Fiziksel Özellikleri
Türkiye’de yaşayan caretta carettalar ortalama 70-75 cm boyunda, 50-55 cm genişliğindedir.Karapaks adı verilen sırt kabukları oval yapıda ve genellikle kahverengimsi bir renktedir. Yüzmeye elverişli kürek biçimini almış bacaklarında en fazla 2 adet tırnak bulunmaktadır. Başları üçgenimsi bir yapıda olan bu kaplumbağaların erkek ve dişi ayrımı ergin olmadan yapılamaz. Erkekler dişilere nazaran daha uzun bir kuyruğa sahiptir, tırnakları ise geriye doğru kıvrıktır.
Beslenme Şekilleri
Caretta carettalar etobur canlılardır. Denizanaları, süngerler, yumuşakçalar ve istiridye gibi deniz canlıları ile beslenirler. Avlarının kabuklarını çok çabuk parçalayabilmeyi sağlayan güçlü çeneleri vardır. Oldukça gelişmiş çene kasları ve sert kabuklu canlıları parçalayabilme özelliği, suda yaşam boyunca kazanılmış adaptasyonlardandır.
Üreme
Caretta carettaların yaşamlarının büyük kısmını denizlerde geçirdiğinden daha önce bahsetmiştik. Bu canlılar yumurtlama zamanı geldiğinde karaya çıkar ve yumurtalarını kumsallarda açtıkları çukurlara gömerler. Deniz kaplumbağalarının eşeysel olgunluğa erişme zamanı hakkında çok fazla ve farklı sonuçlar veren araştırmalar mevcuttur. Caretta carettaların eşeysel olgunluğa ulaşma süresi bazı araştırmacılara göre 6-7 yılken, bazılarına göre 12-30 yıldır.
Cinsel olgunluğa erişmiş bir caretta caretta geceleri, med zamanı temiz ve ince kumlu olan kumsallarda açtıkları çukurlara yumurtalarını bırakırlar. Dişi kaplumbağa med-cezir yani gel-git olayının olduğu esnada suyun yükselmesini fırsat bilerek kıyıda bir yere tutunur. Daha sonra yumurtalarını bırakmak için burnu yardımıyla bir çukur açar. Yumurtalarını çukura bırakan dişi deniz kaplumbağası arka ayaklarının tırnaklarıyla yuvasını kum ile kapatır. Dişi bir deniz kaplumbağası, tek seferde ortalama 100-120 yumurta bırakmaktadır.
Dişi kaplumbağaların çoğunun her seferinde daha önce yuva yaptıkları kumsalları tercih ettiği bilinmektedir. Yuva yapma sezonu genel olarak kuzey yarım kürede mayıs-ağustos ayları iken, güney yarım kürede ekim-mart ayları arasındadır. Yumurtlamak için karaya gelmiş bir dişi kaplumbağa bu esnada dışarıdan gelecek tehlikelere karşı çok hassastır. Eğer güvenilirliğine emin olmadığı bir kumsal ise veya herhangi bir canlı tarafından rahatsız edildiyse yumurtlamadan geri döner.
Caretta carettaların yumurtaları yaklaşık 40 gram ağırlığında ve pinpon topu büyüklüğündedir. Yumurtaların hem anneye hem de yuvaya daha fazla yumurta sığmasını sağlayan esneklik özelliği vardır. Bu sayede yuvaya bırakılırken de kırılmazlar. Yumurtaların bırakıldığı kumulların sıcaklığına göre değişkenlik gösterse de ortalama kuluçka süresi 45-60 gündür.
Yumurtadan Çıkma
Yumurtadan çıkmaya hazır hale gelen caretta carettaların, yumurtayı kırmak için “caruncle” adı verilen geçici, sivri dişleri vardır. Bu sivri dişler yumurtadan çıktıktan sonra kendiliğinden kaybolurlar. Yavrular yumurtadan çıkmak için geceyi bekler, gündüz çıktıkları takdirde yakıcı güneşin etkisiyle bir anda kuruyup ölebilirler. Kabuğunu kırmış bir kaplumbağa, karapaksının sertleşmesi için bir gün boyunca hiç hareket etmeden yuvasında kalır.
Ortalama 3-4 gün sonra ise gruplar halinde, yine geceleri yuvayı terk ederler. Yavrular ufuk aydınlığını kullanarak denize doğru yönlerini bulurlar, bu esnada kumsalda başka bir ışık varsa o yöne giderler. Yavruların denize hemen ulaşmalarını engelleyen bu durum, onların güneşte kalmasına ve yengeç gibi karada bulunan hayvanlar tarafından yenmesine sebep olabilmektedir.
Coğrafi Yayılış
Caretta carettalar genel olarak ılıman iklimleri severler. Atlantik, Hint ve Pasifik Okyanusu’nun kıyıya yakın yerlerinde yaşamaktadırlar. Bu kaplumbağaların dünya üzerinde bir başka yaşam alanı ise Kuzey Amerika’daki Texas kıyılarıdır. Deniz kaplumbağalarının Akdeniz’deki yuvalama bölgeleri Yunanistan, Kıbrıs ve Türkiye’dir. Bunlara ilaveten nadiren de olsa Tunus, İsrail, Mısır, Libya ve İtalya’da caretta carettalara rastlanmaktadır.
[renkbox baslik="Develer Hakkında Bilgi; Deve Nedir? Özellikleri Nelerdir?
" link="https://bilgihanem.com/develer-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/12/develer-hakkinda-bilgi-deve-nedir-ozellikleri-nelerdir.jpg" renk="kahve" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Caretta carettaların ülkemizdeki yumurtladığı kumsalların coğrafi yayılışına gelince; Adana’nın Yumurtalık ilçesi, Belek kıyıları, Anamur, Dalyan, Köyceğiz, Fethiye, Gazipaşa, Ekincik ve Dalaman sahilleridir. Özellikle Dalyan’ın İztuzu Plajı caretta carettaların en büyük yumurtlama alanlarıdır. 2007 yılında yapılan bir sayımda Anamur sahilinde 1040 adet, Belek’te ise 1000 civarında caretta caretta yuvası tespit edilmiştir.
Caretta Carettaların Bilimsel Sınıflandırması
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Sauropsida (Sürüngenler)
Takım: Testudines
Alt Takım: Cryptodira
Üst Familya: Chelonioidea
Familya: Cheloniidae
Cins: Caretta
Tür: Caretta Caretta
su ile deniz suyunu ayırmasıdır. Bu tür özelliğe sahip plajlara çok nadir rastlanmaktadır. Caretta caretta kaplumbağaları İztuzu plajının uğrak misafirleri arasındadır. Bazen plaja yumurtalarını
Her yaz plajlara gidiyorum ama hiç karşılaşmadım. Sürekli belgesellerde izliyorum.
O kadar büyüklerdeki yakından bakınca.
Nesli tükenen hayvanlar arasında bu sevimli hayvanı görmek istemem gerçekten. Nesli tükenen hayvanlarla ilgili gerçek bir farkındalık oluşmalı ve biran önce bu hayvanların nesli tükenmeden tedbirler alınmalıdır.
Haklısın