Dünyada nadir bulunan kuşlardan olan kelaynak kuşları, hem suda hem de çamurda kolayca yürüyebilen ve nesli tükenmek üzere olan bir kuş türüdür. Uzun ve ince olan kıvrık gagalarının yanı sıra, 1,5 metreyi bulan kanat boyları ile dikkat çekmekte ve bazen de bu görüntüleri yüzünden avlanmaktadırlar. Yanlış ve kaçak avlanma sonucu nesli tehlike altına giren kelaynak kuşları dünyanın çeşitli yerlerinde yayılış göstermişlerdir. Kelaynak kuşları genel olarak aynı renk ve şekillerde ortaya çıkmaktadırlar.
Bazı uzmanlara göre çeşitlere ayrılmış olan kelaynak kuşunun genel olarak kabul edilen ortak görüşe göre farklı bir türü bulunmamakta, farklı adlandırılanların erişkinliğe geçme aşamasında olan kelaynaklar olduğu kabul edilmektedirler.
[renkbox baslik="Akbabalar Hakkında Bilgi; Akbaba Nedir? Özellikleri ve Çeşitleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/akbaba-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/02/akbaba-hakkinda-bilgi.jpg" renk="kahve" yenisekme="evet"][/renkbox]
Gerçekten de kelaynaklar ilk doğduklarında uçamayan, hatta yuva içerisinde dengesini bile sağlayamayan, gri renkli kuşlardır. Zamanla renkleri koyulaşır ki bu geçiş dönemi çeşitleri olduğu görüşünün yayılmasına yol açmıştır.
Kelaynak Kuşu Nedir?
Çölün kuraklığında ya da kayalık alanlarda görülen, iri yapısı ve uzun gagası ile dikkat çeken bir kuş türüdür. Yanlış ve düzensiz tarım ilaçları yüzünden ve fazlaca avlanma sonucu nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olsa da dünyanın birçok bölgesinde halen görülmeye devam etmektedir. Binomial adı Geronticus eremita olan kelaynak kuşlarının 120-135 cm'i bulan geniş kanatları vardır.
Kelaynak Kuşlarının Özellikleri Nelerdir?
- Kelaynaklar kırmızı suratlı kuşlar olarak bilinirken, yüzlerindeki tüysüzlükle de dikkat çekerler.
- Uzun kıvrık ve yine yüzleri gibi kırmızı olan gagaları; iri, cilalı ve parlak siyah renkteki tüyleri ile muhteşem bir görüntü oluşturur.
- Yumurtlama ile çoğalan kelaynak kuşlarının ismi ise; yumurtadan ilk çıktıkları anda kafaları tüyle kaplı olup, sonrasında kafalarındaki tüyün dökülmesinden esinlenilerek koyulmuştur. İlk yumurtadan çıkış renkleri de koyu gri olarak bilinir.
- Güneşle karşılaştığında kuşların rengi yeşil, mor ve kavuniçi parlayacak, bu görüntüdeki uçuş muhteşem bir göz alıcılığa neden olacaktır. Bu zarif ve narin uçuşlarını her sabah grupları ile yiyecek almaya giderken sergilerler ve maalesef grup olarak hareket ettikleri için tanınmaları ile avlanmaları kolay olmaktadır.
- Şubat ve Mart ayları arasında yuva yapan kelaynak kuşları tek eşli kuşlar olduğundan yavaş üremektedirler.
- Böceklerle beslenen bu kuşların erişkinliğe geçiş süresi 3 ay kadardır.
- Göçmen kuşlar kategorisinde yer alması, kendi çevrelediği alanda göç etmesine bağlanmıştır. Eskiden tam anlamıyla göçmen kuş olan kelaynaklar, yaşam alanlarının kısıtlanması ve gruplarının azalması ile belirli yerler arasında göç etmeye başlamışlardır.
Kelaynak Kuşlarının Yayılış Alanları
- Ortadoğu, Afrika, Kuzey Sahra çölünde uçurumlara bıraktıkları 3 yumurta ile üremektedirler.Kayalıklarda ya da uçurumlarda yaşamaları böceklerle beslendikleri için normal bir durumdur.
- 400 yıl önce Avrupa Alplerinde oldukça fazla sayıda bulunan kuşların, bu alanlardaki nesli tükenmiştir.
- Kış aylarında Etiyopya, Somali, Sudan ve Eritre gibi yerlere göç ederler. Yaşam alanlarının en uygun olarak ortaya çıktığı yerler ise dünyada yalnızca 3 ülke sınırları içerisinde bulunur: Türkiye, Fas ve Suriye.
- Türkiye sınırları içerisinde en çok Şanlıurfa / Birecik’te görülürler. Türkiye’nin diğer illerinde yaşadıkları tahmin edilse de sayıca oldukça azdır.
- Yaşam alanı önceleri geniş bir kuş olarak bilinmekteyken şimdilerde küçük yerlerle sınırlı kalmıştır. Bunun nedeni de yanlış tarım politikaları ve kentleşme olarak açıklanabilir.
- Doğal yaşam alanları ise; Alplerden Kızıldeniz sınırına, Fas’dan Güneydoğu Anadolu’ya kadar yaygın olsa da böceklerle beslenen bu kuşlar onların uğradığı ilaçlama sonucu çabucak tükenmiştir.
Kelaynak Kuşlarının Bilimsel Sınıflandırması
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Aves (Kuşlar)
Takım: Ciconiiformes (Leyleksiler)
Familya: Threskiornithidae (Aynakgiller)
Cins: Geronticus
Tür: G. eremita
çok güzel olmuş