Asıl adı Cevat Şakir Kabaağaçlı olan Halikarnas Balıkçısı, çağının en önde gelen deniz aşığı yazarıdır. Antik çağlarda Bodrum anlamına gelen “Halikarnas” mahlasıyla tanınmıştır. Eserlerinde her fırsatta maviyi ve doğayı usta kalemiyle anlatmış ve mavi yolculuğa büyük bir heyecanla adım atmıştır.
Arkadaşlarıyla çıktığı yolculuklarında iletişimden uzak ve sadece birkaç yiyecekle uzun turlar yapmış ve gördüklerini yazmayı bilmiştir. Ömrünün 3 yıllık sürgünlük döneminin 1,5 yılını geçirdiği Bodrum’u unutamamış ve 25 yıllık bir sürece Bodrum anılarını sığdırmıştır.
[renkbox baslik="Halikarnas Mozolesi (Kral Mausollos’un Mezarı) Hakkında Bilgiler; Nerededir, Mimarisi ve Tarihçesi" link="https://bilgihanem.com/halikarnas-mozolesi-kral-mausollosun-mezari-hakkinda-bilgiler/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/01/halikarnas-mozolesi-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="mavi" yenisekme="evet"][/renkbox]
Eserlerinin pek çoğunu Bodrum’da icra eden sanatçı, dönemin ünlü aydınlarını da etkilemiştir. Bir film gibi geçen yaşantısına babasına isabet eden kurşunu, 7 yıllık kürek mahkumluğunu, veremin acımasızlığını, sürgün yıllarını, eşsiz eserleri ve bir de Bodrum sevdasını sığdırmış ve büyük üne kavuşmuştur.
Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı) Kimdir?
17 Nisan 1890’da, Girit’te dünyaya gelmiştir. Ünlü Türk yazar, ressam, şair, gazeteci, rehber ve araştırmacıdır. Asıl adı Cevat Şakir Kabaağaçlı’dır. Halikarnas mahlasını eserlerinde kullanmıştır. Köklü bir aileden gelen Halikarnas Balıkçısı’nın babası o dönemlerde valilik yapan Mehmet Şakir Paşa’dır. Görevini Atina ve Girit’te yapmıştır. Annesi Sare İsmet Hanım Giritli'dir.
Cevat Şakir doğduğunda, onu çok seven ve çocuğu olmadığı için onu çocuğu gibi gören amcasının ismi ona verilmiştir. Cevat Şakir’in altı kardeşi vardır. Ailesi sanat konusunda çok yetenekli olan Halikarnas Balıkçısı’nın, kız kardeşlerinden Fahrelnisa resim, Aliye gravür konusunda ünlü olmuştur. Fahrelnisa’nın çocuklarından Nejad Devrim ressam olurken, Şirin Devrim ise tiyatrocu olmuştur. Bir de kız kardeşi Hakkiye’nin kızı Füreya Koral ilk Türk kadın seramikçi olarak ünlü olmuştur.
Halikarnas Balıkçısı’nın Hayatı
Halikarnas Balıkçısı çocukluk yıllarını babasının elçilik görevini icra ettiği Atina’da geçirmiştir. Denizin en göz alıcı şehirlerinden olan Atina’da geçen çocukluk döneminin ardından Büyükada’da bir okulda ilköğrenimini tamamlamıştır. Ardından lise öğrenimini görmek üzere Robert Koleji’ne başlamıştır. 1907 yılında liseden mezun olduğu zamanlarda, İngilizceden tercüme ilk yazısını İkdam Gazetesi’nde yayınlamıştır. Hayali, liseden sonra İngiltere’de denizcilik okumak olmasına rağmen, ailesinin ısrarıyla, Oxford Üniversitesi’nde “Yeni Çağlar Tarihi” okumuştur.
1913 yılında İtalyan bir hanımla evlenmiştir. Evlilikten sonra bir süre İtalya’ya yerleşmiştir. Yazar, orada resim eğitimi almaya başlamıştır. 1914 yılında yurda geri dönüş yapmaya karar veren Halikarnas Balıkçısı, sanatını konuşturmaya başlamış ve çeşitli gazete, dergilerde yazıları yayınlanmıştır. O yıllarda çeşitli dergilerde, karikatürler çizmeye, öyküler yazmaya ve çeviriler yapmaya devam etmiştir.
Sanatsal hayatında en parlak dönemlerini yaşarken, babası Mehmed Şakir Paşa, maddi sıkıntıya düşmüştür. Bu yüzden Afyon’daki Kabaağaçlı çiftliğine göçmüştür. Çiftlikte babasıyla arasında bir münakaşa çıkmış ve Halikarnas Balıkçısı’nın silahından çıkan tek kurşunla babası hayata gözlerini yummuştur. Cevat Şakir, kaza kurşunu olduğunu savunsa da 15 yıllık kürek cezasına mahkum edilmiştir. Mahkumluk yıllarında zor günler geçiren Cevat Şakir, 7 yıl cezasını çekmiştir. Kalan 8 yıllık cezayı çekmeden serbest bırakılmıştır. Çünkü verem hastalığına yakalanmış ve bitap düşmüştür.
Serbest kalışından itibaren kendine yeni bir yol çizmek zorunda olan Halikarnas Balıkçısı, artık sanatıyla para kazanmak zorunda kalmıştır. Bu sebeple çok sayıda resim ve karikatürleri çeşitli gazete ve dergilerde yayınlanmıştır. Öte yandan modern tezhibi ustalıkla yapan sanatçı geçimini bu yollarla sağlamıştır. Kapakçılık konusunda da o yıllarda büyük üne kavuşan Cevat Şakir, "Resimli Hafta" adlı bir dergide "Hapishanede İdama Mahkum Olanlar Bile Bile Asılmaya Nasıl Giderler?" adlı yazısında “Hüseyin Kenan” takma adıyla asker kaçaklarını dramatize etmiş ve askerlerin yargılanmadan cezalandırılmaları konusuna dikkat çekmiştir.
O yıllarda memlekette isyanlar çıktığı için bu yazı ağır eleştirilmiş ve askerleri isyana teşvik ettiği öne sürülmüştür. Bu gerekçeyle, İstanbul İstiklal Mahkemesi’nde yargılanmıştır. Mahkemeye başkanlık yapan Ali Çetinkaya tarafından idama mahkum edilmek istenmişse de, Kılıç Ali Bey tarafından Bodrum’a sürgün edilmiştir. 3 yıllık sürgünlük hayatının yarısını Bodrum’da geçiren Halikarnas Balıkçısı, sonra İstanbul’da sürgünü tamamlamıştır. Fakat denizden uzak kalamayacağını anlayınca, yaşamının 25 yılını Bodrum’da geçirmiştir. Bodrum’da geçirdiği sürgünlük yıllarında oraya büyük bir tutkuyla bağlanmıştır ve eserlerinin büyük çoğunluğunu Bodrum’da kaleme almıştır.
[renkbox baslik="Bodrum Kalesi Hakkında Bilgiler; Nerededir, Mimarisi ve Tarihçesi" link="https://bilgihanem.com/bodrum-kalesi-hakkinda-bilgiler/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/05/bodrum-kalesi-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="mavi" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Cevat Şakir o yıllarda üç evlilik yapmıştır. Bu evliliklerinden olan çocuklarının eğitimi için İzmir’e yerleşmek zorunda kalmışsa da yazılarında Bodrum’un antik çağlardaki adı olan Halikarnas’ı mahlas olarak kullanmıştır. Yaşamının 25 yılını tutkunu olduğu Bodrum’da geçiren ünlü sanatçı, öldükten sonra da Bodrum’a gömülmesini vasiyet etmiştir.
Halikarnas Balıkçısı, 13 Ekim 1973 yılında kemik kanserine yakalanmış ve verdiği mücadelede hastalığa yenik düşmüştür. Bodrum Gümbet'te Türbe Tepesi'nde mezarı bulunmaktadır. Halikarnas Balıkçısı adı altında bir de müzesi bulunmaktadır.
Halikarnas Balıkçısı’nın Eserleri
Halikarnas Balıkçısı'nın öykü alanında; Merhaba Akdeniz, Yaşasın Deniz, Gülen Ada, Ege'den, Gençlik Denizlerinde, Parmak Damgası, Dalgıçlar, Çiçeklerin Düğünü, Ege'den Denize Bırakılmış Bir Çiçek, Mavi Zamanlar, Gülen Ada, Ege Kıyıları’ndan, Ege’nin Dibi adlı eserleri yayınlanmıştır.
Deneme alanına bakıldığında; Sonsuzluk Sessiz Büyür, Altıncı Kıta Akdeniz, Düşün Yazıları, Merhaba Anadolu, Hey Koca Kurt, Anadolu’nun Sesi, Anadolu’nun Tanrıları ve Anadolu Efsaneleri adlı eserleri bulunmaktadır.
En başarılı romanları arasında; Ötelerin Çocukları, Uluç Reis, Bulamaç, Turgut Reis, Deniz Gurbetçileri, Aganta Burina Burinata yer almaktadır. Çocuk kitapları alanındaki eserleri; Nasrettin Hoca, Yol Ver Deniz, Define Adası, Gündüzü Kaybeden Kuş ve İmbat Serinliği’dir.
Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın Ötelerin Çocukları eserini okumuştum.
Mavi Sürgün kitabını okudum ben, orada kendi hayatını anlatıyor büyük ölçüde.