Neptün Gezegeni Hakkında Bilgi; Genel ve Fiziksel Özellikleri, Tarihçesi

Güneş Sistemi’nde uzaklık bakımından sekizinci sırada yer alan gezegen, Neptün’dür. Hem Güneş’e hem de Dünya’ya olan uzaklığının nedeniyle hakkında çok fazla bilgi edinilememiştir. Buna karşın genel yapısının gaz devi niteliğinde olduğu bilinmektedir. Güneş’e olan uzaklığı ise 4,5 milyar kilometredir.

Neptün, kendi ekseni etrafında dönüşünü 17 saatte tamamlamaktadır. Yani 1 gün 17 saattir. Güneş etrafındaki dönüşünü ise 164 Dünya yılında tamamlamaktadır. Bu sürenin uzun olması sebebiyle de gezegende mevsimlerin dönüş süresi yaklaşık olarak 40 yıldır. Yüzey sıcaklığının ise -220 derece civarında olduğu tahmin edilmektedir.

[renkbox baslik="Gökada (Galaksi) Nedir? Türleri ve Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/gokada-galaksi-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/01/galaksi-gokada-nedir-turleri-ve-ozellikleri.jpg" renk="siyah" yenisekme="evet"][/renkbox]

Adını Roma Deniz Tanrısı Neptunus’tan alan gezegen, 23 Eylül 1846 tarihinde Berlin’de Urbain Le Verrier ve Johann Galle tarafından keşfedilmiştir. Gezegenin çıplak gözle görülmesi mümkün değildir. Bunun nedeni ise oldukça soluk renkli bir gezegen olmasıdır. Dünya’dan teleskop ile bakıldığında ise yeşilimsi bir renkte, disk şeklinde bir görüntü çıkmaktadır.

Neptün Gezegeninin Genel Özellikleri Nelerdir?

Neptün gezegeni bilinen 14 uyduya sahiptir. Bunlardan en çok bilineni ve en büyüğü Triton’dur. Olağan dışı bir uydu olan Triton, diğer uydulardan ve Neptün gezegeninden, ters yönde döner. Bu durum sebebi ile araştırmacılar, Neptün’ün Triton’u daha sonra yakaladığı düşünülmektedir.

Bütün büyük gezegenlerde olduğu gibi, Neptün gezegeninin de etrafında halkalar bulunmaktadır. Bu halkalar tam olarak ilk defa Voyager 2 uzay sondası ile gözlemlenmiştir. Le Verrier, Adams, Galle gibi halkaların isimleri, gezegen hakkında araştırma yapmış kişilerin isimlerinden alınmıştır.

Neptün Gezegeninin Fiziksel Özellikleri Nelerdir?

Güneşe olan uzaklığı sebebi ile Neptün gezegeni hakkında kesin bilgi bulunmamaktadır. Kütle açısından bakıldığında Jüpiter ve Satürn’den sonra gelmekte olan üçüncü gezegendir. Çap olarak ise bu iki gezegenin ve Uranüs’ün ardından dördüncü sırada yer alır.

Genel yapı itibari ile Uranüs gezegenine benzer. Kütlesi, Dünya'nın yaklaşık 17 katıdır. Gaz Devleri sınıfına girmektedir. Gezegenin yakınlarından geçen Voyager 2 uzay sondasından alınan bilgilere göre, gezegen 22300 km’lik yarıçapa sahiptir, kendi ekseni etrafındaki dönüşünü 17.24 saatte tamamlamaktadır.

Yapı olarak Uranüs’e çok benzeyen, Neptün gezegeninin atmosferinin büyük bölümü hidrojen ve helyumdan oluşurken, az bir miktarı da hidrokarbon, azot, su, amonyak ve buz içerir. Neptün’ün çekirdeğinin büyük bölümü demir, nikel ve silikatlardan oluşmakta olup, kütlesi 1,2 Dünya kütlesi kadardır.

Neptün gezegeninin, Buz Devi diye anılmasının sebebi, iç katmanlara kadar yapısının hep buz ve kayaçlardan ibaret olmasıdır. Yüzeyindeki en yüksek sıcaklıklar -220 santigrat dereceye yaklaşır ve astronom A. Dollfos, gezegenin üstünde, hareketsiz gibi görünen düzensiz lekeler gözlemlemiştir.

Buna dayanılarak, her şeyin don olayı nedeni ile hareketsizleştiği ve atmosfer akımları bulunmadığı sanılmaktadır. Gezegene mavi rengi veren yüzeyindeki metan tabakasıdır.

Neptün hakkında bilinen bazı fiziksel özellikler şu şekildedir:

• Kütlesi 102.410.000.000.000.000 milyar kilogramdır ve Dünya’dan 17,15 kat daha ağırdır.
• Ekvator çapı, 49.928 kilometre iken; kutup çapı 48.682 kilometredir.
• Ekvatoral çevresi 155.600 kilometredir.
• Gezegenin yörüngedeki hızı 5,43 km/s’tir.
• Gezegenin yerçekiminden kurtulmak için gereken hız, 23,5 km/s’tir.
• Dünya’dan uzaklığı 4.348.798.179 km iken, Güneş’ten uzaklığı 4.498.396.441 km’dir.
• Yörünge tamamlama süresi 60.190,03 Dünya günüdür.
• Yüzey sıcaklığı -220 ⁰C’dir.
• 14 doğal uydusu olduğu bilinmektedir.

Neptün Gezegeninin Tarihçesi

Gezegenin bulunması tamamen matematiksel hesaplamalara dayanır. Uranüs gezegeninin yörüngesinde bulunmakta olan düzensizlikler üzerinde araştırma yapan Le Verriner, 1845 yılında Uranüs’ün yörüngesinde bulunan düzensizliklerin daha dışarıda kalan bir gezegenden kaynaklandığını bulup, yapmış olduğu hesaplamalar sonrasında elde edilmiş olan koordinatları, Galle’ye bildirmiştir.

Galle elde ettiği verilerle yaptığı çalışmalar sonucunda, ilk kez 1846 yılı içerisinde Neptün’ü görmeyi başarmıştır. Neptün Gezegeninin en çok bilinen uyduları, 2000 km yarıçaplı Triton, 1846 yılında Lassel tarafından bulunmuştur. Nereid ise 1949 yılında Kuipper tarafından ilk kez bulunmuştur. Neptün'ün bilinen diğer uyduları ise; Naiad, Thalassa, Despina, Larissa, Galatea ve Proteus'tur.

Neptün Hakkında İlginç Bilgiler

Gezegen kendi ekseni etrafında çok hızlı dönmektedir. Bir gün yaklaşık 16 saat sürerken, ekvatoral bölgedeki bulutlar bir dönüşümünü yaklaşık olarak 18 saatte tamamlamaktadır. Çünkü gezegen katı bir yüzeye sahip değildir.

Neptün’ün keşfedildiği 1846 yılından beri, Güneş etrafında ilk turunu 2011 yılında tamamladığı bilinmektedir.

Gezegen, Uranüs’ten daha küçük olmasına karşın, ondan yaklaşık 1,2 kat daha ağırdır. Bunun nedeninin ise Neptün’ün daha ağır bir atmosfere sahip olmasından kaynaklandığı kabul edilmektedir.

Yüzde 74 hidrojen, yüzde 25 helyum ve yaklaşık yüzde 1 metandan oluşan inanılmaz derece kalın bir atmosferi bulunmuştur. Ayrıca buzlu bulutlar ve Güneş Sistemi’nde kaydedilen en hızlı rüzgarları içermektedir.

Atmosferi çoğunlukla hidrojen, helyum ve metan gazlarından oluşmaktadır. Gezegenin mavi renkte olmasının nedeni ise atmosferinde bulunan metan gazıdır. Metan, kırmızı ışığı emerek, gezegene mavi rengi vermektedir.

Gezegenin bilinen 6 halkası vardır. Bunlar, 1989 yılında Voyager 2 tarafından doğrulanmıştır. Halkaların kalınlıklarına göre değişim gösterdikleri ve ömürlerinin kısa oldukları bilinmektedir.

Gezegenin çok ince halkaları olduğu bilinmektedir. Bunların ise karbon bazlı maddeler ile kaplı buz parçaları ve toz tanelerinden oluştuğu kabul görmüştür.

Gezegenin iç kısmı, Uranüs’e benzer şekilde çekirdek ve mantı olarak iki katmandan oluşmaktadır. Çekirdeğin kayalık olduğu ve Dünya’nınkinden 1,2 kat daha büyük olduğu tahmin edilmektedir.

Gezegenin mantosu ise su, amonyak ve metandan oluşmaktadır. Çok sıcak ve yoğun bir sıvı mantonun, Dünya’nınkinden 10 ila 15 kat daha büyük olduğu öngörülmektedir.

İç kısımları Uranüs ile benzerlik gösterse de oldukça farklıdırlar. Neptün, Güneş’ten aldığı ışığın yaklaşık 2,61 katını yaymaktadır. Bu durum ise Uranüs ile yüzey sıcaklıklarını yaklaşık olarak birbirine eşitlemektedir.

Şimdiye kadar gezegeni sadece Voyager 2 uzay aracı görüntüleyebilmiştir. Görev yolundayken gezegenin yakınından geçen araç, birkaç dijital görüntü elde etmeyi başarmıştır. Bu görüntülerde gezegenin üzerinde büyük koyu bir leke görülmüş ve bunun bir fırtına olduğu tahmin edilmiştir. Gezegen, NASA/ESA Hubble Uzay Teleskobu tarafından da incelenmiştir.

Gezegenin 14 doğal uydusu bulunmaktadır ve isimlerini, Yunan mitolojisindeki genç su tanrılarından almışlardır. Bu uydular büyükten küçüğe doğru; Triton (1846), Proteus (1989), Nereid (1949), Larissa (1981), Galatea (1989), Despina (1989), Thalassa (1989), Naiad (1989), Halimede (2002), Neso (2002), Sao (2002), Laomedeia (2002), Psamathe (2003), S/2004 N 1 (2013).

En büyük uydusu Triton’dur ve gezegenin diğer uydularının tersine dönmektedir. Güneş sisteminde de retrograd yörüngeye sahip olan tek büyük uydu olarak tanımlanmaktadır.

Triton’un birkaç milyar yıl sonra gezegenin yerçekim kuvveti nedeniyle parçalanacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca bu parçalanma nedeniyle gezegenin bir halkasını oluşturacağı öngörülmektedir.

Buzul gezegenlerin en küçüğüdür ve Uranüs bir diğer bu özellikteki gezegendir. Manyetik alanı ise Dünya’nınkinden 27 kat daha güçlüdür. Jüpiter’den sonra Güneş Sistemi’nin ikinci en büyük çekim kuvvetine sahip olan gezegendir.

Biz gaz devi olduğu için herhangi bir uzay aracının iniş yapması mümkün değildir ve katı yüzeyi bulunmamaktadır.

Gezegende 1200 MPH kadar hızla rüzgarlar esmektedir ve Büyük Karanlık Nokta bu şekilde oluşmuştur. Gezegendeki rüzgarlar, Jüpiter’in üç katından daha hızlıdır. Dünya’dakilerden ise dokuz kar daha hızlı olduğu tahmin edilmektedir. Bu kadar hızlı rüzgarların olma nedeni ise henüz bilinmemektedir.

[renkbox baslik="Satürn Gezegeni Hakkında Bilgi; Genel Özellikleri ve Tarihçesi" link="https://bilgihanem.com/saturn-gezegeni-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/02/saturn-gezegeni-hakkinda-ilginc-bilgiler.jpg" renk="siyah" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Büyük Karanlık Nokta, ilk kez 1989 yılında Voyager 2 tarafından keşfedilmiştir. Bu keşif, fırtına sırasında saatte 1500 mil hızda yapılmıştır. 1994 yılında Hubble Uzay Teleskobu ile görüntülenemeyen bu fırtınanın 5 yıl sürdüğü anlaşılmıştır.

Gezgenin yerçekim kuvveti, Dünya’nınkinden yüzde 17 oranında daha güçlüdür. Aynı zamanda Güneş Sistemi’nde Dünya benzeri yerçekimi olan tek gezegendir.

En soğuk gezegen olma özelliğine sahiptir ve -221 ⁰C’ye kadar düşebilmektedir. Yerküredeki en düşük doğal sıcaklık ise Antarktika’daki Sovyet Vostok İstasyonu’nda -89,2 ⁰C olarak ölçülmüştür.

Gezegenin 14. uydusu, Hubble Uzay Teleskobu tarafından toplanan görüntülerin yeni bir analizi sırasında 1 Temmuz 2013 tarihinde keşfedilmiştir. Uydu, 2004 ve 2009 yıllarında toplanan görüntülerde yaklaşık 150 kat küçük olarak tespit edilmiştir. Bilim insanları, uydunun yalnızca 12 mil genişliğinde olduğunu tahmin etmiştir.