Asbest (Amyant) Nedir? Özellikleri, Kullanım Alanları ve Çıkarıldığı Yerler

Asbest, bilim dünyasında amyant veya asbestos olarak bilinen özel bir mineral türüdür. Dışarıdan bakıldığında lifli bir yapıda görünen bu mineralin içeriğinde kanserojen madde ağırlığı fazladır. Isınmaya ve kimyasal maddelere karşı ekstra duyarlı olan asbest, bu yönüyle güçlü mineraller arasında yer almaktadır.

Asbest mineraline tesadüf eseri yapılan herhangi bir yanlış müdahale, çevreye kalıcı hasar verebilmektedir. Aşınmaya karşı duyarlılığı oldukça yüksek olan mineralin Anadolu’da asırlardır kullanıldığı bilinmektedir. Her ne kadar içeriği net olarak bilinmese de zararlı bir yapıya sahip olduğu sık sık dile getirilmektedir.

[renkbox baslik="Arsenik Nedir? Özellikleri, Kullanım Alanları, Çıkarıldığı Yerler" link="https://bilgihanem.com/arsenik-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/05/arsenik-nedir-ozellikleri-kullanim-alanlari-cikarildigi-yerler.jpg" renk="siyah" yenisekme="evet"][/renkbox]

Yapılan son araştırmalarda zararlı mineralin tahminlerden daha tehlikeli bir içeriğe sahip olduğu, Anadolu topraklarında ise çok fazla bulunduğu bilinmektedir. Bu nedenle yapılan yeraltı çalışmalarında önce derin bir araştırma yapılması önerilmektedir.

Asbest (Amyant) Nedir?

Asbest halk arasında çorak toprak, çelpek, gök toprak ve höllük olarak anılmaktadır. Bunun yanında ceren toprağı olarak bilindiği bölgeler de bulunmaktadır. Asbestin bu isimlerle bilinmesi ve tarihinin oldukça eski olması, Anadolu topraklarında çok yaygın olduğunun kanıtıdır.

Dışarıdan baktığınızda çizgi çizgi yumuşak lif görüntüsü oluşturan asbest aslında tam aksi bir yapıya sahiptir. Her türlü zarara karşı oldukça dayanıklı olduğu bilinmektedir. Dünya genelinde çok fazla kullanıldığı ve her geçen gün kullanım alanının yayıldığı görülmektedir. Dayanıklı bir mineral olması, kullanım sıklığını arttırmaktadır.

Asbestin Özellikleri Nelerdir?

Asbestin sağlığa zararlı olduğu ilk kez 1898 yılında kanıtlanmıştır. İçeriğinde bulunan kanserojen madde yönüyle insan doğasını tehdit eden bir yapısı vardır. Mikroskobik bir yapıya sahip olan asbest lifleri, çıplak gözle görülebilecek şekilde değildir. Yoğunluklu olarak bulundukları yerlerde insanın solunum yoluyla milyonlarcasını içine alması söz konusudur.

Asbest, doğada kendi kendine var olan bir mineraldir. İçeriğinde yaklaşık 6 ayrı mineralin karması bulunmaktadır. Isıya, ateşe ve elektriğe dayanıklı olması yaklaşık olarak 3000 farklı alanda kullanılması sonucunu doğurmuştur. Kelime, Yunanca kökenli yok edilemez kelimesine karşılık gelmektedir.

Asbestin Kullanım Alanları Nelerdir?

Hasar alamama özelliği keşfedilen asbest mineralinin asırlar öncesinde mucize mineral olarak kullanıldığı bilinmektedir. Dolayısıyla özellikle otomotiv ve inşaat endüstrisinde çok fazla tercih edildiği görülmektedir. Dayanıklı yapılar yapmayı kolaylaştıran asbest, gelişen teknolojiyle beraber gemi ve uçak sanayinde de tercih edilmeye başlanmıştır.

Asbestin inşaat sektöründe kullanılma amacı duyarlılığıdır. Binalarda tercih edilme sebebi her zarara karşı güçlü durmayı sağlamaktadır. Özellikle kamu binaları, okullar gibi kalıcı yapılarda çokça tercih edildiği görülmektedir. Asbest, inşaatta bilhassa ısı yalıtımı için tercih edilmektedir. Geçirgenliği neredeyse hiç olmadığı için yapıların ısısını muhafaza ettiği bilinmektedir. Mineralin tercih edilme alanlarından biri de ses izolasyonudur. Ses geçirmeme özelliği de bulunan yapı çok yönlü kazanım sağlamaktadır.

Asbest Nerelerde Çıkarılır?

14 bin derece sıcaklığa kadar dayanıklı olan asbest daha çok yüksek ısı gerektiren alanlarda kullanılır. Doğada kendi kendine var olan bu mineral, kanserojen madde içerdiğinden kullanımı sınırlandırılmıştır. Ülkemizde; Hatay, Ağrı, Kars, Eskişehir, Bursa, Erzincan, Malatya, Sivas, İskenderun ve Konya gibi illerde çıkarılmaktadır.

Asbestin Zararları Nelerdir?

Özellikle solunum yolu üzerinden sıkıntı teşkil eden mineral, akciğerde sıvı toplaması gibi olumsuz hastalıklara neden olabilmektedir. Bunun yanında içme suyuna karışabilme özelliği olduğu için doğrudan vücuda alınabilmesi de söz konusudur. Akciğer zarında kalıcı hasara neden olabilen mineral aynı zamanda yıllar sonra fark edilebilecek hastalıklara da zemin hazırlamaktadır.

Asbestin Neden Olduğu Hastalıklar Nelerdir?

Asbest başta akciğer olmak üzere insan metabolizması üzerinde pek çok noktaya zarar verebilmektedir. Bunun için akciğer kanserinin en sık rastlanan hastalık olduğunu söylemek mümkündür. Mineralin yaklaşık birkaç yıl sonra kendini göstermeye başlayan etkisiyle insan vücudunu çürüttüğü tespit edilmiştir. Akciğer kanserinin yanı sıra sindirim sisteminde hızla yayılan birçok kanser türüne neden olduğu görülmektedir.

Asbestoz hastalığının da asbest minerali nedeniyle ortaya çıktığı tespit edilmiştir. İlk kez bina yıkımlarında görev alan kişilerin vücutlarında görülen hastalık, akciğerde yara oluşturma özelliğine sahiptir. Asbest lifleri vücuda yerleşmeye başladığında vücut, kendini savunmak için özel bir asit salgılamaktadır. Salgılanan asit oldukça kuvvetli olduğu için akciğerde yara oluşturmaya başlamaktadır. Bir süre sonra akciğerin kullanılamaz duruma kadar ilerlediği görülmektedir.

[renkbox baslik="Paraben Nedir? Özellikleri, Kullanım Alanları ve Zararları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/paraben-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/08/paraben-nedir-ozellikleri-kullanim-alanlari-zararlari.jpg" renk="sari" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Asbest ile yakından ilgili olan kişilerde tespit edilen bir başka hastalık mezotelyoma hastalığıdır. Bu hastalığın en net ifadesi karın zarı kanseridir. Karın zarı kanseri, Türkiye sınırları içerisinde toplamda 500 civarı insanda tespit edilen bir kanserdir. Dünya genelinde ise her 1 milyon insandan 1 kişide görülmektedir. Bu durum kullanılan asbest ile doğrudan ilgilidir.  Mezotelyoma hastalığı, solunum yetmezliği ve ağrılarla kendini göstermektedir. Geç kalınması durumunda herhangi bir tedaviye yanıt vermeyen rahatsızlık, kısa süre içerisinde ölümle sonuçlanabilmektedir.

Asbeste Kimler Maruz Kalır?

Asbeste maruz kalarak hayatını risk içerisine sokan binlerce kişi bulunmaktadır. Her ne kadar dünya genelinde sayı göze az gelse de bilinçsiz kullanımda toplu olarak pek çok kişinin hastalıklara yakalanmasına neden olunabilmektedir.

Asbeste en çok maruz kalan kişiler, bina yıkımında görev alan kişilerdir. Bina yıkımında görev alınması neredeyse her gün asbestin solunması anlamına gelmektedir. Bunun yanında çatı ve boya ustalarının da aynı şekilde asbestle muhatap olduğu görülmektedir. Binalarla vakit geçiren inşaat işçileri ve elektrikçiler de risk grubu içinde yer almaktadır.

İnşaat mühendisleri, ısıtma, havalandırma mühendisleri ve telekomünikasyon mühendisleri de asbestle yakından ilişkili olan kişilerdir. Çalışma sahaları asbest çevresinde olduğu için kendilerini korumaları son derece önemlidir. İnşaat sektörü dışında uçak ve otomobil teknikerleri, makinist ve demir işçileri de asbeste maruz kalan isimler arasında yer almaktadırlar.