Cüzzam (Lepra) Hastalığı Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi

Hansen basili isimli bir mikroorganizmanın sebep olduğu cüzzam veya diğer adıyla lepra hastalığı, başta deri olmak üzere sinir sistemi ve pek çok organa zarar vermektedir. Görüntüsü nedeniyle oldukça korkutucu bir hastalık olan cüzzam kanser ya da veba kadar ürkütücü kabul edilmektedir.

Sakatlık ve kontrolsüz el ayak sorunu yaşattığı da bilinmektedir. Cüzzam hastalığı ilk olarak 1873 yılında Gerhard Armauer Hansen tarafından ortaya atılmıştır. İlk kez Hansen tarafından tanımlandığı için hastalık mikroorganizması bu adı almıştır. Dünyada yalnızca insan vücudunda aktif olan Hansen basili, yapısı gereği veremi andırmaktadır. Birçok araştırma ve deney yapılsa da yapay basil üretimi araştırmak için dahi olsa mümkün olmamıştır.

[renkbox baslik="Kolera Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi" link="https://bilgihanem.com/kolera-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/05/kolera-hastaligi-hakkinda-bilgi-960x560.jpg" renk="siyah" yenisekme="evet"][/renkbox]

Hastalığa neden olan bakteri, insan vücuduna yerleşir. Daha sonra ise yıllar sonra ilk belirtilerini ortaya koymaya başlar. Salgılar yoluyla dışarıya taştıktan sonra bulaşma yöntemiyle tüm vücudu sarar. Tanı için burun salgısı örneği kullanılır. Tanımlamanın arkasından tedavi için harekete geçilebilir.

Cüzzam (Lepra) Nedir?

Halk arasında miskin hastalığı olarak bilinen cüzzam, tıp dünyasında lepra olarak tanımlanmaktadır. Norveçli bilim adamı Gerhard Armauer Hansen tarafından keşfedilen hastalık, kronik yollar ile devam etme özelliğine sahiptir. Bir anneden süt yoluyla rahatlıkla çocuğuna geçen hastalık, uzun süre belirti göstermese de sonrasında birdenbire yayılmaya başlamaktadır.

İnsanlık tarihinin en eski ve en ölümcül hastalıklarından biri olan cüzzam, deri döküntüleri ile başlayıp sakatlıklara kadar uzanmaktadır. Bilhassa hastalığın görüldüğü ilk dönemlerde cüzzam hastaları lanetlenmiş, toplumdan soyutlanmıştır. Daha sonra yaygınlık göstermesiyle beraber kabul görse de hastalar üzerinde olumsuz etkisi devam etmiştir.

Cüzzam Hastalığının Türleri Nelerdir?

İki ana tip, iki ara tip olarak ayrılan cüzzam hastalığı, kişinin direncine göre farklılık gösterir. Lepramatöz ve Tüberküloit ana tip; Borderlein ve İndetermine ise ara tiptir.

• Lepramatöz cüzzam, vücudu baştan aşağı saran hastalığın en ağır aşamasıdır. Lepramatözde parlak kırmızı tam yuvarlak olmayan lekeler görülmektedir. Bunun yanında özellikle yüzde, ensede küçük ödemler oluşmaktadır. Hastalığın bu türünde leptom ismi verilen kahverengi lekenmeler görülmektedir. Bu lekeler burun çöküntüsü, damak delinmesi gibi sonuçlar doğurmaktadır.
• Tüberküloit cüzzam, sinir sistemini etkisi altına alan cüzzam türüdür. Ellerde içeriğe doğru bükülme, yüzde felç görülebilir.
• Borderline cüzzam, hem lepramatöz hem de tüberküloit türünün ortak bulunduğu türdür. Her iki tipte meydana gelen belirtiler ortak olarak görülür.
• İndetermine cüzzam, tek bir leke şeklinde ortaya çıkan türdür. Daha çok bu leke bölgesinde his kaybı ile hissedilir.

Cüzzam (Lepra) Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Hansen adı verilen bakterinin, insan bünyesine yerleşmesinin ardından belirtiler gösterdiği ve daha sonra önce deride arkadan tüm vücutta döküntülere yol açtığı bilinmektedir. Bakterinin neden kaynaklandığı, hangi sebeple ortaya çıktığı tam olarak bilinememektedir. 1873’de net olarak tanımlansa da hastalığın M.Ö Arabistan’da, Roma’da, Hindistan ve Mısır’da bilindiği var sayılmakta.

Cüzzam Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Vücutta yavaş yavaş artan aynı zamanda kaşıntı yapan şekillerin görülmesi cüzzam hastalığının ilk belirtileri arasındadır. Bunun yanında burun kanamalarında artışlar görülmesi, burun tıkanıklıkları da belirtilerdendir. Cüzzam hastalığına erken müdahale edilmediğinde el ve ayak parmaklarında sinirsel sorunlar ortaya çıkar. Parmaklar, içe doğru bükülmeye başlar. Bunun yanında eklem ağrıları da beraberinde görülür.

Belirtiler arasında en dikkat çekenlerden biri ise göz kapaklarının kullanılabilirliğinde sorun olmasıdır. Özellikle alt göz kapağı zaman içinde kapanamayacak konuma gelir. Cüzzam hastalığında yüzde orantısız ödemler görülür. Bununla beraber tüm vücudun yaralanmaya başladığı gözlemlenir. Lepra hastalığına neden olan bakteriye Mycobacterium leprae adı verilmektedir. Özellikle ağız ve burun salgısıyla vücuda yayıldığı bilinmektedir.

Cüzzam Hastalığından Korunma Yolları Nelerdir?

Bulaşma riski oldukça düşük olan cüzzam hastalığı, bu küçük risk nedeniyle önlem almayı gerektirir. Toplum içinde rahat yaşayamayan cüzzam hastaları, bulaşma riski nedeniyle devamlı ötelenmektedir. Birkaç konuya dikkat ederek önlemler almak mümkündür.

Cüzzam hastalığının kalıtsal olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle annede cüzzam hastalığı varsa bebeğini emzirme konusunda dahi dikkatli olmalıdır. Çünkü cüzzam anne sütü yoluyla da bulaşabilir. Hastalarla aynı evin içinde yaşayanlar, aynı eşyaları kullanmamaya özen göstermelidir. Bilhassa havlu, kıyafet kullanımı konusunda hassas olunmalıdır.

Cüzzam Nasıl Bulaşır?

Cüzzamın bulaşma kaynağı sadece insandır. İnsanlar arasındaki bulaşmanın nasıl olduğu kesin olarak bilinmemekle beraber bunun daha çok fazla miktarda temasla olduğu ve bu temasın uzun süre devamı sonucunda bulaşma söz konusu olabilmektedir. Hastalığın oluşma riski 3 ve 5 yaşlarında daha fazladır. Cüzzam hastalığı kalıtsal bir hastalık olduğu için daha çok süt yoluyla anneden bebeğine şeklinde bulaşma gözlenebilir.

Solunum yoluyla da bulaşması söz konusudur fakat hastalığa neden olan basilin sizin bağışıklık sisteminizde görülmesi ve çoğalması oldukça zordur. Genetik yapınızda cüzzam mevcutsa bulaşma riski daha fazladır. Eğer soylarınızda cüzzam yoksa doğal bağışıklık kazanmışsınız demektir.

Cüzzam Hastalığının Tanısı Nasıl Konur?

Cüzzam hastalığına dair tanı konulmak istendiğinde ilk olarak kalıtsal veriler değerlendirilir. Hastanın anne ya da babasında cüzzam hastalığı varsa tanı konulması oldukça kolaydır. Bunun ardından aşama ve tür belirlemek için bazı tetkikler yapılır. Cüzzam hastalığına dair kesin veri elde etmenin en kısa yolu, burun salgısını kullanmaktır. Burun salgısından alınan örnekle kolaylıkla tanı konulabilmektedir. Bunun yanı sıra deriden alınan örnekler patolojik inceleme ile doktorlara fikir kazandırır.

Cüzzam Hastalığının Tedavisi Nasıldır?

Cüzzam hastalığı teşhis edildikten sonra zaman kaybedilmeden tedaviye başlanmalıdır. Belirtilerin en erken 5 yıl içinde görünmesi hastanın yeterince zaman kaybetmesine neden olmaktadır. Bunun yanında kişi doktor tanısı ya da tedaviyi geciktirirse muhakkak sorun yaşayacaktır.

[renkbox baslik="Siğil Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi" link="https://bilgihanem.com/sigil-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/09/sigil-nedir-nedenleri-belirtileri-korunma-yollari-ve-tedavisi.jpg" renk="pembe" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Geç kalındığında cüzzam hastalığı; eller ve ayakların kullanılamaması, yüzün baştan sona kadar ödem toplaması, tüm vücutta önü alınamayan lekenlemeler olmasına sebep olur. Cüzzam hastalığı; ilaç tedavisi ve erken müdahale ile kısa sürede olumlu yanıt vermektedir.