Denizaltı dünyası, bilim insanlarının yüzyıllardır yaptığı araştırmalara rağmen, halen gün ışığına çıkmamış birçok bilgi ile dolu. Sayısız hayvan türü keşfedilip, isimlendirilmesine karşın eminiz, daha hakkında en ufak bir bilgi sahibi bile olmadığımız bir o kadar daha canlı bulunuyor. Su altı dünyasının en ilgi çekici canlılarından biri ise hiç kuşkusuz denizatları... Denizin garip yaratıklarından olan denizatları, kafası at kafasına benzediği için bu ismi almıştır.
Onlarca türü vardır ve birçoğu farklı denizlerde yaşarlar. Denizatlarının kafaları başka hiçbir canlıda olmayacak şekilde vücutlarına dik olacak şekilde yaratılmıştır. Denizatlarının bilinen en garip özelliklerinden biri de erkeklerinin hamile kalabilmesidir. Erkek olup hamile kalabilme özelliği sadece denizatlarında bulunmaktadır. Denizlerin derin sularında yaşayan denizatlarını kıyı bölgelerde görmek pek mümkün değildir.
[renkbox baslik="Aksolotllar Hakkında Bilgi; Aksolotl Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/aksolotl-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/09/aksolotl-hakkinda-bilgi.jpg" renk="pembe" yenisekme="evet"][/renkbox]
Ölmüş bir denizatının elle kırılamayacak kadar sert olması da denizatına ait ilginç özelliklerden biridir. Günümüzde artık denizden yakalanarak alınıp petshoplarda satılmaktadır. Ancak denizatlarının akvaryum içerisinde çok uzun süre yaşamadığı da bilinmektedir. Çok dikkatli bir bakım ve özen gerekir. Eski çağlardan bu yana bilim dünyasının en sempatik ve bilinen hayvanlarından biri olan denizatları, ne yazık ki insanoğlunun aşırı müdahalesi sebebiyle geleceği tehdit altında olan canlılar arasında anılmaktadır. Bilgihanem okurları için hazırladığımız bu yazıda, denizatları hakkında merak ettiğiniz tüm bilgilere ulaşacağınızı düşünüyoruz.
Denizatı Nedir?
Denizatı, kafa kısmı ata benzerlik gösterdiği için bu ismi alan bir deniz canlısıdır. Vücudunun tamamı dikenlidir ve kuyruk kısmı yılanla benzerlik gösterir. 16 mm ile 35 mm arasında değişiklik gösteren boylara sahiptirler. Boyları türlerine göre de değişiklik gösterebilir. Denizatları Syngnathidae familyasından olup Hippocampus cinsine ait bir balıktır.
Arka yüzgeçlerinde ve kafalarında solungaçlarının olması ve bunların yanındaki göğüs yüzgeçleri nedeniyle balık kategorisindendir denebilir. Aslında bir balığa benzemezler fakat bu kategoride anılmaktadırlar. Bunun sebebi ise genel olarak bir balık ile çok fazla benzer özellik taşımalarıdır. Akıntıların az olduğu kıyı sularında, tropik ve subtropik denizlerde yaşamaktadırlar.
Bugüne kadar 40 türü keşfedilen denizatlarının tür sayısı tam olarak bilinmemektedir. Su altı dünyasının onca tehlikeli ve yırtıcı canlıları arasında yaşam imkanı bulan denizatları, deniz omurgalıları arasında tek dik duranıdır. Gövdesi kemiksi düğmeciklerle kaplı olan bu canlıların renk çeşidi oldukça fazladır. Görünümleri ve rengarenk halleriyle gerçekten de görmeye ve tanımaya değer canlılar arasında yer almaktadır.
Denizatlarının Özellikleri Nelerdir?
Denizatları, gerek dış görünüşleri gerekse de genel özellikleri bakımından oldukça dikkat çekici hayvanladır. Turuncudan maviye kadar her renkte olabilen bu canlılar, deniz omurgalıları arasında tek dik şekilde duranıdır. Aynı zamanda erkeklerinin üreme yeteneğine sahip olması bakımından da bilim dünyasında en ilginç hayvanlar arasına adını yazdırmıştır.
- Dünya üzerinde erkek hamileliği söz konusu olan tek canlı türü denizatlarıdır.
- Ilıman ve tropikal deniz sularında yaşarlar. Bu nedenle akvaryum sularında çok uzun süre dayanamazlar.
- Bazı türleri tamamen saydam yapıdadır. Bu nedenle de akvaryum içerisinde belli belirsizdirler ve fotoğraflarda görülmeme nedeni de budur.
- Denizatları kafalarını sadece aşağıya ve yukarıya hareket ettirebilirler. Kafalarını sağa ve sola çeviremezler ama birbirinden ayrı hareket edebilen gözleri sayesinde her yeri rahatlıkla görebilirler.
- Yapılan araştırmalar sonucunda görülmüştür ki denizatları çok sert bir deriye sahiptir. Bu sertliği nedeniyle ölmüş ve zamanla kurumuş bir denizatını elle kırmak imkansızdır.
- Denizatı hızlı hareket eden gözlere sahiptir. Bunun yardımıyla da avlarını ve kendisini avlamak isteyenleri hareket etmeden izleyebilme yetisine sahiptirler.
- Yaklaşık 4-5 yıl ömür sürelerine sahiptirler.
- Uzmanlara göre hayata gelen binlerce denizatından sadece 2-3 tanesi hayatta kalmaktadır.
- Bu canlıların 40 milyon yıldır varlıklarını sürdürdükleri bilinmektedir.
- Astım, öksürük ve baş ağrısı gibi ilaçların yapımında kullanılan bu canlılar aynı zamanda afrodizyak etkileri sebebiyle de avlanmaktadırlar.
- Bilinçsizce avlanılan denizatlarının nesilleri tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Araştırmacılar yılda 26 milyon denizatının avlandığını ve önümüzdeki 50 yıl içerisinde nesillerinin tükeneceğini belirtmektedir.
- Avlarını kolayca yutmalarını sağlayan uzun bir buruna sahiptirler.
- 40 - 45 civarında, farklı denizlerde yaşayan türü bulunur. Hepsi de hippocampus cinsindendir.
- 3 küçük yüzgece sahiptir. Sırtında bulunan yüzgeç hareket etmesi için gerekli olan enerjiyi sağlarken, solungaçların altında bulunan diğer iki yüzgeçler dengeyi ve yön bulmayı sağlamaktadır.
- Bu canlılar kamuflaj yeteneklerini gizlenmenin dışında aşk yaşamında da kullanmaktadırlar. Erkek denizatı dişisine kur yaparken, neredeyse birebir aynı rengi alabiliyor. İki farklı cinsiyetteki canlı bir araya geldikten ve erkek denizatının karnında bulunan kuluçka kesesi kabardıktan bir süre sonra yeniden eski rengine dönüşebiliyor.
- Denizatları tek eşililik konusunda örnek alınacak bir özelliğie sahip. Bilimsel araştırmalar bu canlıların neredeyse tüm yaşamlarını tek eşli olarak sürdürdüklerini, hatta bazılarının aşklarının ölümden sonra dahi devam ettiğini göstermektedir. Eşlerden birisi öldüğünde, hayatta kalanın yeniden bir çiftleşme yapabilmesi için günlerce hatta aylarca beklediği belirtilmektedir. Erkek ve dişi denizatlarının çiftleşmenin ideal saatlerini kaçırmamak içi tek eşli bir yaşam tercih ettiği, eşlerin birbirlerinin biyolojik saatlerini bilerek hareket ettiği ve türlerinin devamını tehlikeye atmadığı edindiğimiz bilgiler arasında yer almaktadır.
- Çok sert bir yapıya sahip oldukları için genellikle diğer deniz canlıları tarafından tercih edilmezler. Yengeçlerin, penguenlerin ve orkinosların denizatları ile beslendikleri bilinmektedir.
- Vücut yapıları itibarıyla yüzme konusunda çok başarılı değillerdir, bu nedenle fırtınalı havalarda genellikle hayatta kalmakta zorlanırlar.
- Dişleri ve mideleri yoktur, yedikleri şeyler sindirim sisteminden hızlı bir şekilde geçmektedir.
- İki tane gözü vardır ve bu gözler birbirinden bağımsız şekilde hareket edebilmektedirler.
- İç iskelete sahip olduklarından omurgalılar sınıfında yer alırlar.
- Kafalarında bulunan taca benzer çıkıntı tıpkı insanların parmak izi gibi her denizatında farklıdır.
Denizatlarında Üreme
Birçok denizatının hamileliği ortalama olarak 4-6 hafta sürmektedir. Erkek denizatı, dişinin bıraktığı yumurtaları taşır. Yumurtaları taşıdığı kuluçka keseleri mevcuttur. Çiftleşen iki denizatı, kuyruklarını birbirine sarar ve dişi ovipositoru adı verilen uzun bir tüpü, erkek denizatının kesesine yerleştirir. Yumurtalar tüpten yukarıya doğru, erkeğin kesesine gitmek üzere ilerler.
Erkek, bu kese içinde daha sonra yumurtaları döller. Embriyolar, 10 gün ve 6 hafta arasında gelişme gösterirler. Bu süre suyun koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterir. Erkek denizatı doğum yaparken içindeki tüm bebekler çıkana kadar boşaltmaya devam eder. Erkek denizatının kesesi yumurtalar için tuzluluk oranını ayarlar. Böylece yumurtalar olgunlaşmaya başladığında dış dünyadaki oranla içerideki tuz oranını eşitlemeye çalışır.
Denizatlarında Gelişme
Yumurtadan çıkan yavrular, ebeveynlerinden bağımsız olarak yaşamlarını sürdürürler. Bazıları okyanusun planktonlarıyla bu dönemi geçirirler. Bazı zamanlarda, erkek denizatı yeni çıkmış olan yavruları yok edebilir. Kalan türler yaşamlarına diğer deniz canlıları gibi hemen başlarlar.
[renkbox baslik="Lepistes Balıkları Hakkında Bilgi; Lepistes Balığı Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/lepistes-baliklari-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/01/lepistes-baligi-hakkinda-bilgi-lepistes-baligi-nedir-ozellikleri-nelerdir.jpg" renk="mavi" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Denizatları kamuflaj konusunda çok başarılıdırlar. Çevreden gelebilecek herhangi tehlike karşısında veya kuşku duydukları durumlarda hemen ortamın rengine dönüşürler. Baba denizatı doğum işlemini gerçekleştirdikten sonra yavruları kendi haline bırakırlar. Bu yavrular çevreye ayak uydurma, beslenme ve hayatta kalma gibi temel şeyleri kendi başlarına öğrenirler, anne ve babadan yardım almazlar.
Denizatı Avcılığı
Denizatının nüfusu, son zamanlardaki aşırı avlanma sebebiyle tehlike altındadır. Geleneksel Çin şifalı bitki biliminde kullanılmak üzere her yıl 20 milyon denizatı yakalanır ve bitki bilimiyle uğraşan sektörlere satılır. Denizatlarının ihracatı ve ithalatı 15 Mayıs 2004 yılında CITES’ce kontrol edilmeye başlanmıştır. Artık belirli rakamlarda ve yumurtlama dönemleri dışında avlanması yapılabilmektedir.
Denizatlarının Bilimsel Sınıflandırması
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Osteichthyes (Kemikli Balıklar)
Takım: Syngnathiformes
Familya: Syngnathidae
Cins: Hippocampus
