Adını çok duymasak da modern çağın en önemli isimleri arasındadır George Boole. Zira bilgisayar biliminin babası olarak da tanımlanan İngiliz dahi, çalışmalarıyla bugünün pek çok teknolojisinin temellerini atmıştır.
Günümüzde adeta elimiz ayağımız haline gelen arama motorlarının mantığını oluşturan Boole, matematik dehasıyla çok önemli çalışmalar yapmıştır. İlaveten o yalnızca dahiliğiyle değil, aynı zamanda hayat hikayesi ve saygı duyulan kişiliğiyle de öğrenilmesi gereken isimlerin başında gelmektedir.
[renkbox baslik="Galileo Galilei Kimdir? Hayatı ve Eserleri" link="https://bilgihanem.com/galileo-galilei-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/06/galileo-kimdir-hayati-eserleri.png" renk="mavi" yenisekme="evet"][/renkbox]
Nitekim kendi kendini yetiştirmeyi bilmiş, hayatı boyunca alçakgönüllülüğüyle hayranlık uyandırmış ve hiçbir zaman kendini beğenmişlik yapmamıştır. Zaten ölümü de işine olan saygısından kaynaklanmış, uzun süre yağmur altında yürüyüp ıslak elbiseleriyle derse girdikten sonra zatürreye yakalanmıştır. İşte bu nedenlerden dolayı sizlere George Boole’yi daha yakından tanımanızı sağlayacak bu yazıyı hazırladık.
George Boole Kimdir?
Pek çok kişi tarafından dijital çağın temellerini atan deha olarak tarif edilen George Boole, matematik alanına yaptığı katkılarla tanınmaktadır. İngiliz matematikçi, eğitimci ve filozof niteliklerini taşıyan George Boole, oldukça etkileyici bir biyografiye sahiptir. Çünkü o yalnızca matematiğe katkılarıyla değil yaşam tarzıyla da saygı duyulan kişilikler arasında gösterilmektedir.
Yoksul bir ailede başlayan ancak babasının desteğiyle kendini geliştirmeyi bilen deha, hayatı boyunca mütevazı kişiliğiyle takdir edilmiştir. Profesör olduktan sonra da araştırmaya devam eden George Boole, pek çok önemli makale ve eser yayımlamıştır. Ayrıca hatırlanması gereken deha, 2 Kasım 2015’te 200. doğum gününde de doodle olmuştur. Böylelikle Boole’nin adını dahi duymamış milyonlarca kişi hatırlanması gereken deha hakkında bilgi sahibi olma fırsatını bulmuştur.
George Boole’nin Hayatı
2 Kasım 1815’de İngiltere, Lincoln’de John Boole ile Mary Ann Joyce çiftinin çocuğu olarak dünyaya gelen George Boole’nin yoksul ama mutlu bir ailesi vardı. Fakir bir ayakkabı ustası olan babası, boş zamanlarında optik aygıtlar yapıyor ve matematikle ilgileniyordu.
Sayısal zekasını babasından aldığı söylenen George Boole, ilkokula doğduğu kasabada gitse de kötü ekonomileri yüzünden eğitim hayatına devam edemedi. Fakat hem babasının desteği hem de kendi çabaları ile gelişmeyi sürdürdü. 12 yaşındayken Latince’yi çeviri yapabilecek düzeyde öğrenen Boole, İngilizce’ye çevirdiği bir şiirini babasının gazetede yayımlatmasıyla dikkatleri üzerine çekti.
Geçen yıllar içerisinde kendini eğitmeye devam etti, öyle ki Lacroix, Langrange, Laplace tarafından yazılmış ileri seviyedeki Fransızca matematik metinlerini okudu ve 16 yaşına geldiğinde öğretmenlik yapmaya başladı. Fakat yıllarca öğretmenlik yapmasına rağmen maddi sıkıntılarından bir türlü kurtulamadı. Bir dönem papaz olmayı düşünse de daha sonra kararını değiştirerek özel bir okul açtı. Burada matematik çalışmaları yapan deha, 1848 yılında Mantığın Matematik Analizi isimli bir makale yayımladı ve adını duyurmayı başardı.
Matematikte yeni bir çığır açan dehaya Kraliyet Derneği Madalyası verildi. 1849’da da Queens Koleji’nde Matematik Kürsüsü Başkanlığı görevine getirildi. Hayatının sonuna kadar burada matematik profesörlüğü yapan Boole, ulaştığı konuma rağmen yeni buluşlar için çalışmaktan hiç vazgeçmedi.
1854 yılında Mantık ve Olasılıklara İlişkin Matematiksel Kuramların Dayandığı Düşünce Yasaları Üzerine Bir İnceleme isimli eserini yayımlayan Boole, ertesi yıl Mary Everest ile evlendi. Bu evlilikten 5 kız çocuğu olan George Boole’nin kızlarından bazıları kendisi gibi bilim alanında çalışmalar yaptı. Bazıları da bilim ve edebiyat camiasının önde gelen isimleriyle evlendi.
Sonuçta; İngiliz deha Boole’nin 1848 ve 1854 yıllarındaki buluşları, mantık cebirinin veya bugünkü adıyla Boole cebirinin doğmasını sağladı. Çalışmaları ile birçok ödüle layık görülen Boole, matematik alanındaki başarılarının yanı sıra saygın kişiliğiyle de etrafında hayranlık uyandırdı. Dublin ve Oxford gibi üniversiteler tarafından onurlandırılan deha, 1864 yılında sadece 49 yaşındayken hayata veda etti. Ve ölümüyle de hafızalara kazındı.
Çünkü George Boole, her zamanki gibi evinden okula doğru yürüdüğü bir gün yağmura yakalandı. Ancak o, eve geri dönmek ya da kurulanmak yerine ıslak elbiseleriyle kürsüye çıkıp dersini anlatmayı tercih etti. Bunun neticesinde ise ağır bir soğuk algınlığına yakalandı. Zatürreye yenik düşün İngiliz dahi, 8 Aralık 1864’te İrlanda’da Ballintemple isimli kasabada hayata veda etti. Google’ın 200. ölüm yıldönümünde doodle yaptığı George Boole, County Cork’ta bulunan Saint Michael Mezarlığı’na defnedildi.
George Boole’nin Eserleri ve Çalışmaları
Kendi kendini yetiştirmesiyle dikkat çeken George Boole, henüz 34 yaşındayken matematik kürsüsüne çıkarılmıştır. Ve bu unvana, 1848 yılında yayımladığı adının duyulmasını sağlayan Mantığın Matematiksel Analizi isimli eseri sayesinde ulaşmıştır. Bu eseri Biçimsel Mantık isimli kitabın yazarı olan İngiliz mantıkçı Augustus de Morgan’un beğenisini kazanmış.
Söz konusu çalışmasında; mantığın felsefe yerine matematikle birlikte ele alınması gerektiğini savunan George Boole, 1854 yılında da Mantık ve Olasılıklara İlişkin Matematiksel Kuramların Dayandığı Düşünce Yasaları Üzerine Bir İnceleme’yi kaleme almıştır.
Fakat George Boole’nin bunlardan önce kaleme aldığı çalışmaları da bulunmaktadır. Örneğin; 1841’de Boole Analitik Dönüşümler Teorisi Üzerine Araştırmalar isimli ilk çalışması, Cambridge Matematik Dergisi’nde yayımlanmış. Ayrıca Genel Metod Analizi üzerine en ünlü makalelerinden bir tanesi de Royal Society’s Philosophical Transactions’da yer almıştır. Ve bu çalışmasında Boole, sınıfların cebirini tanıtmıştır.
[renkbox baslik="Arşimet Kimdir? Hayatı ve Eserleri" link="https://bilgihanem.com/arsimet-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/08/arsimet-kimdir-hayati-ve-eserleri.jpg" renk="yesil" yenisekme="hayir"][/renkbox]
1945 yılında ise Laplace’ın Denklemi hakkında yazdığı makalesini yayınlandı. Ama onu asıl ününe kavuşturan, 1848 tarihli Mantığın Matematiksel Analizi oldu. Boole bu eserinde; matematiksel yaklaşımın mantığa uygulanabileceğini, matematiksel sembollerin kümeleri ve nesneleri simgeleyebileceği sembolik mantığı anlattı. Ve sembollerin matematiği manipüle ettiğini gösterdi.
İlaveten; profesör olduktan sonra çalışmalarına devam eden Boole, 1959’da şu an hala kullanılmakta olan, Diferansiyel Denklemler Üzerine Bir Araştırma (A Treatise on Differential Equations) isimli kitabını çıkarttı. 1860’da ise Sonlu Farklar Hesabı Üzerine Bir Araştırma isimli tezini yayımladı. Neticede; hayatı boyunca onlarca makalesi yayımlanan Boole, iki değerli Aristotales mantığını matematiksel temellere oturtan simgesel mantığı bulmuştur. Günümüzde buna Boole cebiri, Boole mantığı, matematiksel mantık, simgesel mantık gibi isimler verilmektedir.
Çok başarılı bir adammış!