Köstebekler Hakkında Bilgi; Köstebek Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Köstebekler Hakkında Bilgi; Köstebek Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Köstebekler, toprağın altında yaşayan, çok keskin ve sivri tırnaklara sahip; solucan, karınca gibi canlılarla beslenen bir hayvan türüdür. Talpidae familyasına ait olan köstebeklerin boyutu, 15-20 cm kadardır. Memeli sınıfına girmektedir ve tarım alanlarına verdiği zararlarla ünlüdür.

Yasemin Saygın

Birçoğumuz eminiz ki hayatında daha önce köstebek görmemiştir. Bu tez canlı hayvanları daha çok çizgi filmlerde veya hayvan belgesellerinde izlemişizdir. Oysaki daha yakından incelendiğinde ne kadar da kendine has özellikleri olan, ilginç canlılardır. Köstebekler değişik görünüşleri ve farklı yaşam şekilleri ile her zaman dikkat çeken hayvanlar olmayı başarmıştır.

Köstebekgiller yani Talpidae familyasına dahil olan bu canlı, yer altında yaşamını devam ettirmekle kalmayıp kendine yeni bir dünya yaratabilecek niteliklere sahiptir. Yaklaşık olarak 15 cm boyutunda silindirik bir vücut yapısına sahiptirler. Vücut şekilleri toprak altında ilerlemeye ve kazı yapmaya elverişli olacak şekilde evrilmiş ve evrilmeye devam etmektedir.

[renkbox baslik="Sincaplar Hakkında Bilgi; Sincap Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/sincap-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/08/sincap-hakkinda-bilgi.jpg" renk="kahve" yenisekme="evet"][/renkbox]

Ön ayakları adeta bir iş makinesi ile aynı şekilde çalışarak toprak içerisinde rahatlıkla kazı yapmasına ve ilerlemesine olanak sağlamaktadır. Köstebeklerin vücudu kadifemsi parlak tüylerle kaplıdır. Genellikle siyah tüy yapısına sahip canlılar olarak bilinseler de, gri ve beyaz tüylü köstebeklerin olduğu da bilinmektedir. Köstebeklerin vücudu toprak altında ilerlemeyi kolaylaştıracak şekilde oldukça kolay esneyerek, sağa sola yatabilen bir yapı içermektedir.

Köstebek Nedir?

Köstebekgiller (Talpidae) en çok yuvalarının karmaşıklığı ve çözülemeyen yapıları ile dikkat çekerler. Oldukça gizemli bir hayvan olan köstebek aynı zamanda oldukça seridir ve göz ile izlenmesi neredeyse imkansızdır.

Hayatlarının neredeyse tamamını kendi oluşturdukları toprak altındaki yuvalarda geçiren köstebekler, gizemli olmaları ve saklı hayat şekilleri ile dikkat çene canlı türleri arasındadır. Bilindiği üzere memeli sınıfına ait canlılardır. Belki de türü içerisinde en farklı yaşam tipine sahip olan köstebek, toprak altında yaşaması için özelleşmiş uzuvlara sahiptir.

Burnu ve ağzı adeta bir hortum biçiminde öne doğru çıkıktır, ön ayakları sayesinde kolayca ilerleyebilmekte ve toprak altında kendisine devasa büyüklüklerde yaşam alanları oluşturabilmektedir.

Köstebeklerin kör olduğuna dair bir yanılgı olsa da aslında oldukça küçük gözleri vardır ve gözler tüylü postun altına konumlanmış şekilde bulunur. Kulak kepçeleri toprak altında rahat ilerlemeye uyum sağlayacak şekilde yok olmuştur.

Ön ve arka ayaklarında küreği andıran biçim gözlenir. Ön ve arka ayakları beş parmaktan oluşur. Çok keskin tırnaklara sahiptirler. Hayvanlar aleminin kordalılar şubesinin, böcekçiller takımında yer alırlar.

Bu canlılar genellikle kör fare ile karıştırılırlar. Fakat aralarında belirgin bir fark vardır. Kör fareler toprağı dişleriyle kazarken köstebekler bu işlemi ön ayakları ile yaparlar.

Ayrıca kör fare daha küçük bir burna sahipken köstebekler oldukça sivri ve dikkat çekici bir burun yapısına sahiptir. Uzun tırnakları, sivri burnu sayesinde köstebekleri diğer hayvan türlerinden çok kolay bir şekilde ayırt edebilirsiniz.

Köstebeklerin Özellikleri Nelerdir?

Köstebekler yer yüzeyine çıkardıkları toprak kümeleri ile dikkat çekmektedir. Ancak bu şekilde yuvaları ve konumları hakkında fikir sahibi olunabilen köstebekler yaşam şekilleri ile birçok animasyon filme ve çizgi filmlere konu olacak kadar merak ile incelenen canlılardır.

Halk arasında kullanılan diğer isimleri, köstü ve kör köstüdür. Neredeyse tüm yaşamlarını toprak altında oluşturdukları karmaşık tüneller içerisinde geçirdiklerinden beslenmeleri de yine buralarda gerçekleşmektedir.

Köstebek toprak altında bulabildiği hemen her canlıyı besin olarak tüketebilir. Bunlar arasında toprak solucanları, karıncalar ve birçok çeşit böcek türü gelmektedir. Ayrıca köstebekler toprak altında bitki köklerine zarar verecek olan zararlı haşere ve böcekleri de tüketerek çevre dengesi için oldukça faydalı bir işlev görmektedirler.

Halk arasında köstebeklerin tarla ve ekili alanlara zararlı olduğuna dair bulunan inanış bu nedenle geçerli değildir.

Köstebeklerin Fiziksel Özellikleri

Bu hayvanların tırnakları çok keskin ve kuvvetlidir. Her ayağında beş adet parmak bulunur. Bu yapıları tamamen toprağı kazma açısından uyum sağlamıştır. Bir köstebek ortalama 1-2 dakika içerisinde bulunduğu yerde toprağı kazarak, kendini gizleyebilir.

Ön ayaklarını el amacıyla kullanırlar. Ortalama ağırlıkları 100-130 gram arasındadır. Erkek olanları dişilere göre daha ağır ve iridir. İnsanlar genellikle bu canlıların gözleri olmadığını düşünür. Oysaki çok küçük gözlere sahiptirler. Tüyleri arasında neredeyse fark edilmeyen bu gözlerin görme yetisi de çok zayıftır.

Işığa karşı oldukça hassas olan gözler, diğer taraftan çok az bir ışığı bile ayırt edebilir. Zayıf gözlere sahip olan bu canlıların koklama, duyma ve dokunma duyuları fazlasıyla gelişmiştir. Toprağı kazarken dış kulaklarını kapatırlar. Bu sayede toprak girmesini önlerler.

Bu hayvanların renkleri genellikle siyah olur. Nadiren gri veya beyaz olanlarına da rastlanmaktadır. Kadifeyi andıran tüyleri yumuşak ve çok sık dizilmiştir. Ortalama boyları 15-15 cm arasında olan bu kemirgen ve kazıyıcı hayvanların kuyrukları 2-3 cm uzunluğundadır.

Çok keskin ve sivri olan 44 tane dişe sahiptir. Ortalama 4-5 yıl arasında yaşayan köstebeklerin ömürleri türlerine göre değişkenlik göstermektedir.

Köstebeklerin Yaşama Şekilleri

Genellikle yumuşak toprakların altında yaşamayı tercih eden köstebekler uzun tüneller kazarlar. 1 saat içerisinde 10 - 12 metre tünel açabilen bu hayvanlar, yaklaşık 100 metre uzunluğa kadar ilerleyebilirler. Kazma işlemi esnasında tırnakları kadar bunları da onlara yardımcı olur.

Eğer besinleri biterse yeniden toprak yüzeyine çıkarak besin toplarlar. Bu hayvanlar iyi bir kazıcı olmalarının yanında aynı zamanda yüzme yetenekleri sayesinde sulak alanlarda da rahatlıkla yaşayabilirler. Kulak ve burunları suyun içine girdikleri zaman kapanır. Suyun içerisinde bulundukları zaman yumuşakça, küçük deniz canlıları ve larvaları yerler.

Ancak tilki, kurt, sansar ve yırtıcı kuşlar tarafından avlandıkları için gündüzleri çok fazla dışarıya çıkmayı tercih etmezler. Bu hayvanların en ilginç özelliği tehlike karşısında pis bir koku bırakmalarıdır.

Oldukça yumuşak ve güzel bir tüy yapısına sahip oldukları için postları için avlanırlar. Bu nedenle nesli korunması gereken canlı türleri arasında yer almaktadırlar.

Savunma mekanizması olarak da değerlendirebileceğimiz bu durum düşmanlardan kurtulmalarını sağlar. Dünya genelinde genellikle Asya, Amerika, Avrupa ve Afrika kıtalarında yaşamaktadırlar.

Köstebeklerin Beslenmeleri

Bu hayvanlar bitki kökleri, böcek, kurt, solucan ve yumuşakça gibi canlılarla beslenirler. Oldukça iştahlı hayvanlardır. Öyle ki 24 saat içerisinde kendi ağırlıkları kadar yemek yedikleri bilinmektedir. Açlığa çok fazla dayanıklı olmadıkları için yeterli beslenmedikleri zaman ölürler.

Köstebek Türleri Nelerdir?

Bir doğumda 3-7 arasında yavru doğurabilen köstebekler ilk doğduklarında tüysüz olurlar. Yumuşak olan tüyleri ortalama 15 gün içerisinde tamamlanır. Çok sık olan tüyleri onları dış etkenlerden korur.

Doğduktan yaklaşık iki ay sonra yuvadan ayrılan bu hayvanlar bir yıl sonra da ergenliğe erişirler. Genellikle yalnız yaşamayı tercih eden köstebekler, ilkbahar döneminde çiftleşirler. Köstebeklerin 3 alt familya içerisinde çeşitlenen bazı türleri şunlardır;

  • Asya sivri köstebekleri
  • Anderson sivri köstebeği
  • Meraklı sivri köstebek
  • Yıldız burunlu köstebekler
  • Tüy kuyruklu köstebekler
  • Geniş ayaklı köstebek
  • Kıyı köstebeği
  • Büyük Çin köstebeği
  • Uzun burunlu köstebek
  • Küçük dişli köstebek
  • Ada köstebeği
  • Ak kuyruklu köstebek
  • Kör köstebek
  • Avrupa köstebeği
  • Amerika sivri köstebeği

Köstebeklerin Zararları Nelerdir?

Ekolojik denge söz konusu olduğunda bilinenin aksine köstebeklerin zararlı değil faydalı olduğunu söylemek oldukça doğrudur. Bitki köklerindeki zararlıları yiyerek verimi arttıran köstebekler buna ek olarak toprağı sürekli devir içerisinde tuttukları için doğal yollarla gelişen bir havalandırma işlemini başarmış olurlar.

Bu yolla toprak oksijen açısından zenginleşir. Köstebekler kör fare ile karıştırıldıkları durumlarda bitki köklerini koparttıkları düşünülerek ciddi şekillerde katledilmektedir. Bu nedenle sayıları her geçen gün azalmaktadır.

[renkbox baslik="Karıncalar Hakkında Bilgi; Karınca Nedir? Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/karincalar-hakkinda-bilgi/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2019/02/karinca-hakkinda-bilgi-karinca-nedir-ozellikleri-nelerdir.jpg" renk="kahve" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Bir diğer neden ise çimlik alanlarda estetik görüntüyü bozmaları olarak gösterilir. Köstebek kürkü piyasa değeri yüksek olan bir materyal olduğundan avlanmalarına da sıkça rastlanılır.

Köstebeğin Bilimsel Sınıflandırması

Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: İnsectivora (Böcekçiller)
Familya: Talpidae (Köstebekgiller)

Köstebekler ön ayaklarıyla toprağı çok hızlı bir şekilde kazan, uzun burunlu ve farklı görünüme sahip canlılardır. Toprağın altı kadar suda da yaşayabilirler.
Daha önce bir köstebek gördünüz mü?
Kör fare ile köstebeği ayırt edebiliyor musunuz?
Bu canlılarda sizin ilginizi çeken en farklı özellik nedir?



Okur Yorumları
  1. kostebekller cok sevımlı hayvan dostları dır ınsanlar onlara zarar vermemelıdırller