Talat Paşa Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Talat Paşa Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Talat Paşa, İttihat ve Terakki Cemiyetinin kurucularından, değerli bir Osmanlı devlet adamıdır. Osmanlı siyasetinde aldığı önemli roller kadar uğradığı suikast ile de dikkatleri üzerine çeken Talat Paşa, çok genç yaşta hayata veda etmiştir. Bilgihanem.com'un tarihe meraklı okurlarının ilgisini çekeceğini düşündüğümüz bu yazıda, Talat Paşa hakkında bilgilere erişebilirsiniz.

Erkan Karaca

Osmanlı Hürriyet Cemiyeti kurucu lideri olarak bilinen Talat Paşa, Osmanlı tarihinde önde gelen siyasetçiler arasında kabul edilmektedir. Bilhassa İttihat ve Terakki kurucuları arasında yer alması Osmanlı siyasetçileri arasında en önemli isimlerden biri olmasını sağlamıştır.

1908 yılından 1918 yılına dek Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu siyasi kargaşaya göz atıldığında liderlik vasfına sahip Talat Paşa’nın aktif rol oynadığı gözlemlenebilir. Devlet adamları arasında siyasi gidişat denildiğinde akla gelen ilk adamlardan biri olan Talat Paşa aynı zamanda Üç Paşalar iktidarının da kurucusudur. Bunun yanında bir süre sadrazamlık yapan siyasetçilerden de biridir.

[renkbox baslik="Sabetay Sevi Kimdir? Hayatı ve Eserleri
" link="https://bilgihanem.com/sabetay-sevi-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/04/sabetay-sevi-kimdir-hayati-ve-eserleri.jpg" renk="kahve" yenisekme="evet"][/renkbox]

Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde adı Enver Paşa ve Cemal Paşa ile sıkça anılan, onlarla beraber siyasi gidişatı belirleyen Talat Paşa, hazin bir sona sahiptir. Yaşanılan kargaşa ve kaybedilen savaşların ardından ülkeyi terk eden Talat Paşa’nın, yurt dışına kaçışının ardından bir Ermeni tarafından öldürüldüğü bilinmektedir.

Talat Paşa Kimdir?

İttihat ve Terakki kurucularından biri olan Talat Paşa, Osmanlı Devleti’nin siyasi geleceğine yön veren isimlerden biridir. Meclis vekilliği, dahiliye nazırlığı, posta vekilliği ve bir süre de sadrazamlık yapmıştır. Siyasi yaşamında farklı farklı yerlere gelen Talat Paşa, 47 yıllık yaşamını dolu dolu geçirmiştir. En çok Enver Paşa ve Celal Paşa ile paralel adımları nedeniyle gündemde olan Talat Paşa, devlet adına pek çok anlaşmaya da imza atmıştır.

Özellikle Osmanlı Devleti'nin, 1. Dünya Savaşı'na girmesinde büyük rol oynadı. Ancak, savaş döneminde ülke stratejisini belirleme sorumluluğunu alan siyasetçi, atılan yanlış adımlardan da sorumlu tutuldu. Uluslararası anlaşmaların altında imzası olması savaşın kaybedilmesinin ardından suçlanmasına sebep olmuştur. Bir diğer suçlanma nedeni ise Ermenilere yapılan soykırım kararında bizzat onayının olduğunun düşünülmesiydi.

Bu konu üzerine günümüzde bile hala fikir ayrılıkları bulunmaktadır. Kimileri Ermeni soykırımında Talat Paşa'nın desteği olduğuna inanırken, kimileri bunun sadece bir iftira olduğunu, böyle bir suçlamanın asılsız olduğunu iddia etmektedir.  Bu nedenle ülkeyi terk eden Talat Paşa, kısa süre sonra öldürülmüştür.

Talat Paşa’nın Hayatı

1874 yılında dünyaya gelen Mehmet Talat Paşa, Edirne’de doğdu. Edirne’nin Vize ilçesinde ilköğrenimini tamamladıktan sonra Edirne Askeri Rüştiyesini bitirdi. Okulunu bitirdikten sonra bir süre Selanik Posta ve Telgraf İdaresinde katiplik yaptı. Bu görevi son bulduktan sonra Türkçe öğretmenliği mesleğini icra etti. Kısa süreli mesleklerinin ardından siyasete atılan Talat Paşa, Sultan 2. Abdülhamit karşıtı grupların arasına katıldı. Katıldığı karşıt gruplar, tutuklanmasına neden oldu. Selanik’e gönderilen Paşa, memurluk ve başkatiplik görevlerinde bulundu. Selanik’te mason gruplar arasında yer alan Talat Paşa, İttihat ve Terakki Cemiyeti kurucusu oldu.

2. Meşrutiyetten sonra milletvekili olan Talat Paşa, Hüseyin Hilmi Paşa kabinesinde İçişleri Bakanlığı yaptı. Savaş sırasında Rusya ile yapılan Brest Litovsk Barış Antlaşması’na Osmanlı Devleti adına katıldı. 1918 yılında sadrazamlıktan çekilen paşa, arkasında bıraktığı mektupla yurt dışına çıktı. Geri gelip hesap vereceğini ve hatta mahkemeye çıkacağını dile getiren Talat Paşa, 1921 yılında bir Ermeni tarafından Berlin’de öldürüldü.

Talat Paşa’nın Yurt Dışına Çıkışı

Kaybedilen savaşlar ve istifaların ardından İttihat ve Terakki mensubu olan Talat Paşa, Enver Paşa, Dr. Nazım ve Dr. Bahattin Şakir Bey gibi pek çok isim yurt dışına çıkma kararı aldı. İttihat ve Terakki karşıtı olan pek çok fikir başta Talat Paşa ve Enver Paşa olmak üzere pek çok siyasetçiye kin gütmeye başlamıştı. Bu süreci cemiyete zarar vermemek adına yalnız atlatmaya karar veren Talat Paşa, 1 Kasım 1918’de son toplantıyı yaptı.

Sonrasında Alman gemisine binerek Cemal Paşa, Enver Paşa ve birkaç siyasetçi ile ülkeyi terk etti. Arkasında Ahmet İzzet Paşa’ya mektup bırakan Talat Paşa; mektubunda memleketin işgalden kurtulduğu gün geleceğini, hesap vereceğini dile getirmişti. Ancak hükümet istifası gerekli görüldü. Talat Paşa ve giden diğer isimlerin kalan tüm mal varlıklarına el koyuldu. Kurulan Divan-ı Harp ile Talat Paşa’nın tüm nişanlarının geri alınması kararına varıldı.

Talat Paşa'nın Masonluk Görevi

Talat Paşa, masonluğa ilk olarak 1903 yılında adım atmıştır. İttihat ve Terakki’nin kuruluş sürecinde üyelerin büyük kısmının dahil olduğu Macedonia Risorta Locası Talat Paşa’yı da kabul etmiştir. Selanik’te bulunan Macedonia Risorta Locasının ardından Veritas Locasına geçiş yapmıştır. 1909 yılında, 33. dereceye yükseltilen Talat Paşa, Türkiye Yüksek Şurası'nın yönetimine getirilir. Bu görevi sadrazamlık teklifi nedeniyle devreden Talat Paşa, yaptığı açıklamalarla mason olduğunu kendi ifadeleriyle kabul etmiştir.

Talat Paşa Nasıl Öldürüldü?

Taşnak Partisi, İttihat ve Terakki Cemiyeti mensuplarının öldürülmesi kararına varmıştı. Bunun üzerine suikastçı olarak Soğomon Tehliryan seçildi. Soğomon Tehliryan, 15 Mart 1921 tarihinde Charlottenburg semtindeki Hardenbergstrasse'deki evinin önünde Talat Paşa’yı öldürdü. Cinayeti kısa sürede itiraf eden suikastçı, sağlık nedenlerinden dolayı serbest bırakıldı.

Talat Paşa’nın Kabri Nerededir?

Talat Paşa’nın ölümünün ardından TBMM tarafından alınan kararla ailesine şehit maaşı bağlanmış, Berlin’de Türk mezarlığına gömülmesi kararı alınmıştır. Aradan geçen süre sonrasında 1943 yılında Bakanlar Kurulu tarafından alınan kararla mezarın Türkiye’ye taşınmasına karar verilmiştir. 20 Şubat 1943 yılında Türkiye’ye taşınan mezar, Abide-i Hürriyet Şehitliğine gömülmüştür.

Talat Paşa’nın Eserleri

Hayatı boyunca Osmanlı siyasetinde önemli bir yere sahip olan Talat Paşa, 2. Abdülhamit karşıtı fikirleriyle devamlı gündemde olan bir isimdi. 47 yıllık hayatı boyunca pek çok kritik sorunun ortasında bulunan siyasetçi, yaşadıklarını ve anılarını devamlı not edinme alışkanlığına sahipti. Ancak ölümünden sonra aldığı bu notların yayımlanmasından başka, yazılı bir eseri bulunmamaktadır.

[renkbox baslik="Abraham Lincoln Kimdir? Hayatı Hakkında Bilgi
" link="https://bilgihanem.com/abraham-lincoln-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/12/abraham-lincoln-kimdir-hayati-hakkinda-bilgi-.jpg" renk="gri" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Talat Paşa, 15 Mart 1921 tarihinde Berlin’de öldürüldü. Ölümünün arkasından 1958 yılında Talat Paşa’nın Hatıraları isimli eser yayımlandı. Aynı eser farklı içerik ve detaylandırılma ile 1886 yılında Talat Paşa’nın Anıları şeklinde tekrar basıldı.

Talat Paşa kimilerine göre isyancı, kimilerine göre milliyetçi, kimilerine göre ise bir masondur. Değerli bir Osmanlı devlet adamı olan Talat Paşa, sadrazamlık gibi önemli görevlerde bulunmuştur.
Talat Paşa hakkında yazımızda yer almayan ilginç bir bilgi biliyor musunuz?
Siz Talat Paşa'ya yöneltilen suçlamalara ne diyorsunuz?
Talat Paşa suikastı hakkında makalemizde yer almayan eksik bir bilgi var mı?



Okur Yorumları
  1. Talat Paşa hakkında araştırma yapıyordum. Sayenizde birçok bilgi öğrenmiş oldum teşekkürler.

  2. Tarihimiz böyle kişilerle dolu, kimisi övüyor kimisi yeriyor kime inanacağımızı şaşıyoruz.

  3. Yazınızda Talat paşanın hayatını anlatırken 2. Paragrafta yeralan ” Ermenilere yapılan soykırım ” ibarenizin tuhaflığını,yanlışlığını ve yanlılığını esefle kınar bu metninizi tekrar gözden geçirmenizi tavsiye ederim.Öyle bir bildşriye imza atmışsa gene bir ermeni nasıl öldürmüştür o da ayrı bir konu!!!