Çıban, vücudun herhangi bir yerinde çıkması muhtemel olan ve içi irin dolu, iri sivilce görünümündeki oluşumlardır. Sadece gözle görülebilir şekilde vücudun dışında çıktığı zannedilse de iç organlarda da çıban çıkma olasılığı vardır. Stafilokok adı verilen bir bakteri türünün neden olduğu çıban, bu bakterinin yaygın bir şekilde her yerde bulunmasından dolayı, pek çok kişide görülebilen bir durumdur.
Kıl köklerinden vücuda giren mikrop ve bakterilerin yağ bezelerine ulaşarak orada artıklarının birikmesi sonucunda çıban oluşmaktadır. Ciltte bakterilerin neden olduğu enfeksiyon olarak adlandırılabilecek çıban, tedavisi mümkün olsa da, zamanla tekrarlama olasılığı bulunan bir rahatsızlıktır. Pek çok kişi çıbanı hafife alsa da, mutlaka doktor tarafından müdahale edilmesi gerekir. Aksi halde enfeksiyonun tüm vücuda yayılma ihtimali gibi ciddi durumlar ortaya çıkabilir.
[renkbox baslik="Reflü Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi" link="https://bilgihanem.com/reflu-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/01/reflu-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="pembe" yenisekme="evet"][/renkbox]
Çıbana deri ve zührevi hastalıklar uzmanları bakmaktadır. Bazı insanlarda sık çıkmaktadır. Özellikle vücudun görülebilir bir yerindeyse, bu durum sadece kişinin kendisini değil çevresini de rahatsız eder. Çünkü görünüm itibarıyla oldukça rahatsız edici bir özellik taşımaktadır. Şimdi gelin çıban neden, nasıl oluşur, meydana gelmemesi için neler yapılmalıdır, tedavisi içi neler yapılmalıdır gibi soruların cevaplarına birlikte bakalım.
Çıban Nedir?
Bir tür deri hastalığı olan çıban, kıl köklerinin stafilokok adlı bakterilerin yol açtığı enfeksiyon sonucunda iltihaplanması sonucu oluşmaktadır. Kıl kökleri yağlı bir yapıdadır. Normalde her insanın derisinde virüs, bakteri ve mantarlara karşı bir savunma yüzeyi bulunur. Ancak deride herhangi bir doku hasarı olursa, bakteriler buradan içeriye nüfus eder.
Stafilokok adı verilen bakteriler kıl köklerinde iltihaplanmaya yol açarak, çıban dediğimiz akne benzeri oluşumu meydana getirir. bu bakteriler kıl köklerinden girdikten sonra kısa süre içinde bir kızarıklık meydana getirir. Ardından ağrılı ve sert bir şişlik oluşur. Bu şişliğin içinde bakteri ve ölü kan hücrelerinden oluşan, iltihap birikintisi meydana gelir. Tıpta bu oluşuma karbonkül veya fronkül adı verilmektedir.
Basit bir deri enfeksiyonu gibi görünse de hayatı tehdit edecek kadar ciddi sorunlar doğurabilir. Özellikle meydana geldiği yer yakın olan organlara ciddi hasarlar verebilir. Eğer çok iri ve iltihap düzeyi fazlaysa, kişide halsizlik ve ateş bile yapabilmektedir.
Deride, bazen de iç organlarda meydana gelir, ağrılı apse şeklindedir ve dokunulduğunda son derece sert bir doku halindedir. Oluşan çıban bazı kişilerde hafif seyrederken bazı kişilerde çok ağır ilerlemektedir. Bu durum kişilerin bağışıklık sistemlerinin ne denli güçlü olduğu ile ilgilidir.
Çıban sadece yetişkinlerde değil, çocuklarda da çıkabilen bir rahatsızlıktır. Bu nedenle sağlıklı bir beslenme şekli ile bağışıklık sistemi güçlendirilmeli ve bakteri ve mikroplara karşı daha dayanıklı bir bünyeye sahip olunmalıdır. Ayrıca hijyen kurallarına dikkat etmeme ve kişisel temizliğin aksatılması gibi faktörlerde etkilidir.
Çıbanın Nedenleri Nelerdir?
Çıban, tek bir nedene bağlı olmayan, çevresel ve genetik gibi faktörlerle de ilgili olan bir hastalıktır. Böcek ısırmaları, yaralanma ve doku zedelenmesi gibi durumların sonrasında çıbanın oluşması söz konusudur.
Genellikle neden olan faktörlerin başında bazı bakteri ve mikroplar gelmektedir. Çıkmasını ve ilerlemesini engellemek için elde olan sebepler ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Çıban genellikle yavaştan kızarıklık ile başlar ve ateşle birlikte hafif bir şekilde seyreder.
Tedavisini evde kendi kendine yapmaya çalışanlar, çıbanı sıkma şeklinde iltihabı akıtmaya çalışırlar. Ancak bu müdahale kişinin sağlığı için oldukça sakıncalı olup, iltihabın tüm vücuda yayılarak daha ciddi boyuta ulaşmasına neden olabilir.
Yapılan istatistiklere göre çıban yukarıda saydığımız sebeplerin dışında, sakallarını kesmeye yeni başlamış kişilerde daha çok görülmektedir. Özellikle de kıl yapısı kalın olan kişilerde, deriyi delip yüzeye çıkma aşamasında da çıban oluştuğu görülmüştür. Bunları toparlayacak olursak çıban en sık şu kişilerde görülmektedir;
- Aşırı terleyen kişilerde,
- Temizliğine ve hijyenine yeterince önem vermeyen kişilerde,
- Cilt yapısı yağlı olanlarda,
- Diyabet hastalarında,
- Sıcak ve nemli iklimde yaşayan kişilerde,
- Yaşlılarda,
- Böbrek hastalarında,
- Obez kişilerde,
- Kronik deri hastalığı olanlarda,
- Yeni tıraş olmaya başlamış genç erkeklerde,
- Deri dokusunda herhangi bir sebeple hasar oluşan kişilerde,
- Karaciğer hastalığı olanlarda.
Çıbanın Belirtileri Nelerdir?
Çıban en fazla bağışıklık sistemi zayıf olan ve beslenme şekli sağlıksız olan kişilerde çıkar. İlk başta kızarıklık olarak vücudun herhangi bir yerinde kendini gösteren çıban zamanla iltihaplanarak daha ciddi boyuta ulaşır. Kızarıklığın olduğu bölgenin yüksek ateşi de çıbanın belirtileri arasındadır.
Genellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde meydana gelmektedir. Bunun yanında hijyene çok fazla önem vermeyenler de çıkabilen bir enfeksiyon türüdür. İlk başlarda küçük bir sivilce gibi kendini gösterir fakat daha sonra büyümeye, kızarmaya, şişmeye ve yanmaya başlar.
Bu şişik bir bezelye ya da nohut büyüklüğünde olabilir. Ortasında beyaz veya sarı renkli bir uç noktası bulunmaktadır. İltihap arttıkça ateş ve ağrı artar.
Eğer kişinin bağışıklık sistemi zayıfsa, bu iltihap kana karışarak çok daha ciddi sorunların oluşmasına sebep olur. Kana karıştığında ise ateş ve titreme ile belirti vermektedir. Bu nedenle, az önce de söylediğimiz gibi kendiniz müdahale etmemeli ve bir doktora görünmelisiniz.
Çıbanı Önleme Yolları Nelerdir?
Çıbandan korunmak ve çıkmasını önlemek için yapılması gereken dengeli ve sağlıklı beslenmeye özen göstermek olmalıdır. Sonrasında temizlik kurallarına her daim dikkat etmek de, çıban çıkma olasılığını düşüren alışkanlıklar arasındadır.
Ayrıca sigara ve alkol kullanan kişilerde çıban çıkma olasılığının daha yüksek olmasından dolayı, en ufak bir belirtide hemen doktora başvurulmalıdır. Ailesinde herhangi bir kişide sürekli çıban çıkıyorsa, siz de her ihtimale karşı belirli periyotlarda doktora gidip, muayene olmalısınız.
Duş alırken özellikle çıbanın çıkma ihtimali olan ense, kalça, boyun ve bacak gibi yerler daha iyi yıkanmalıdır. Tıraş bıçağı kullanmak yerine makine tercih edilebilir. Bu şekilde cildin hassasiyet biraz daha azaltılabilir.
Özellikle yaz aylarında çok dar ve rahatsız edici kıyafetler de çıbana sebep olabilir. Bu tür kıyafetler vücudun rahat hareket etmesini engellediği gibi terleterek de çıbana zemin hazırlar. Dolayısıyla bu konulara dikkat etmek de bir nevi tedbir yoludur.
Çıbanın Tedavisi Nedir?
Çıbanı basit yöntemlerle geçirmek mümkün olsa da, mutlaka tedavi adı altında profesyonel müdahalenin yapılması da şarttır. Genelde evde bitkisel yöntemlerle tedavi edilmek istenen çıban için, limon ve papatya suyu gibi kompresler iyi gelmektedir.
Doktor tavsiyesi ile antibiyotik kullanımı da çıbanın kısa sürede tedavi edilmesini sağlar. Çıban şeker hastalarında ve diğer kronik rahatsızlığı olan kişilerde daha fazla dikkat gerektiren bir durumdur. Bu insanlarda çıbanın geçme süresi daha uzun sürmektedir.
Bu nedenle iltihap tüm vücuda yayılmadan gerekli önlemler alınmalıdır. Ayrıca uzun süre geçmemesine karşın tüm belirtileri olup baş vermemiş olan çıbanlar için de geç kalınmadan doktora görünmek gerekir.
[renkbox baslik="Dil Ülseri Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi" link="https://bilgihanem.com/dil-ulseri-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/10/dil-ulseri-nedir-nedenleri-belirtileri-korunma-yollari-ve-tedavisi.jpg" renk="pembe" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Ana tedavi şekli elbette ki iyice olgunlaştıktan sonra kendiliğinden patlayarak iyileşmesidir. Böyle durumlarda genellikle ek bir tedaviye gerek duyulmaz. Ancak patladıktan sonra başka bir enfeksiyona sebep olmaması için açık olan yere elle dokunulmamalı ve iyice temizlenmelidir.
Eğer erken dönemde fark edilirse üzerine birkaç gün sıcak pamuk konulabilir. Fazla bastırmadan bölgeyi temizlemek de çıbanın çok fazla büyümeden iyileşmesine yardımcı olmaktadır. Ancak çıbanın vücutta oluştuğu sayı fazlaysa veya kişinin bağışıklık sistemi zayıfsa her ne koşulda olursa olsun bir hekime danışılmalıdır.
