Gül Nedir? Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?

Rosaceae (Gülgiller) ailesinden olan gül, en çok hediye edilen, sevginin, aşkın ve saflığın simgesi olan bir çiçektir. Dünya üzerinde bulunan gül çeşitlerinin hemen hemen hepsi ülkemizde yetişmektedir. Türkiye’de 25 çeşit gül yetiştiği bilinmektedir. Sadece süs bitkisi olarak kullanılmayan gül kozmetikten ilaç sanayine, gıdadan yağ üretimine kadar birçok alanda tercih edilmektedir. Gül, yıllardır evlerin başköşelerinde, bahçelerin en güzel yerlerinde yetiştirilmiş, güzel görünümlü ve genellikle hoş kokulu çiçek türlerindendir.

Gülün anavatanı Anadolu, Asya, İran ve Çin topraklarıdır ama bu yerler dışında birçok alanda da yetiştirilmektedir. Park ve bahçe süslemelerinde, odaların, balkon ve terasların süslemelerinde sıklıkla kullanılmaktadır. Kesme çiçekçilik alanında en çok talep gören çiçek türüdür. Ülkemizde gül denince akla ilk gelen Isparta’dır. Ülkenin gül yetiştiriciliğinin büyük oranı buradan sağlanır ve dış ticarette de bu güller kullanılmaktadır. Burada yetiştirilen güller yine Isparta’da işlenerek; krem, losyon, parfüm, sabun halinde kullanılabilmektedir.

[renkbox baslik="Karanfil Çiçeği Nedir? Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/karanfil-cicegi-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/01/karanfil-cicegi-nedir-ozellikleri-nelerdir.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="evet"][/renkbox]

Özel günlerde en güzel hediyelerin ve sürprizlerin başında gelmektedir. Tek bir gül duygusal anlamda birçok mana içermektedir. Gül, içeriğindeki sağlıklı maddeler dolayısıyla vücut için çok faydalıdır. Çay olarak tüketilme seçeneği bunlardan biridir. Günde 3 fincana kadar tüketilebilmesi mümkündür. Alerji ihtimallerine karşı gözlem yapılmalı ve tedbirli olunmalıdır. Bilgihanem okurları için hazırlanan bu makalede, gülün nasıl bir bitki olduğunu, yetişme şeklini, çeşitlerini ve faydalarını öğreneceksiniz.

Gül Nedir?

Gülgiller familyasından, güzel görünümlü bir bitkidir. Birçok gülün anayurdu Asya’dır. Ancak bu şekilde gösterişli bir bitki olmasından dolayı hemen hemen tüm dünyada yetiştirilir. Ülkemizde 25 civarında gül çeşidi vardır. Genellikle kış aylarında yapraklarını döken, uzun yıllar yaşayan ağaççık tipindeki bitkilerin adına gül denir.

Beyaz, pembe, kırmızı, sarı ve turuncu çiçekleri bulunmaktadır ama süs bitkisi olarak yetiştiriciliğinde birçok rengi bulunabilir. Güneşli, yarı gölgeli ama kesinlikle rüzgâr almayan yerlerde yetiştirilmelidir. Killi toprakları seven gül, tohumlarıyla ve çelik yöntemiyle çoğaltılabilir.

Gülün Özellikleri Nelerdir?

Rengi, kokusu ve zarafetiyle büyüleyen güllerin genel olarak özellikleri birbirine benzese de, bazı türler yetişme şekli açısından farklılık içermektedir. Birçok insanın sevdiği gül doğru sulama ve budama yapıldığı takdirde size harika çiçekler verecektir. Gül bitkisinin bilinmesi gereken en önemli özellikleri şunlardır;

• Kokulu güllerin çiçeklerinin taç yapraklarında uçucu yağlar, tanen, galik asit, anthosyanin ve bazı diğer maddeler bulunmaktadır. Bu yağ genellikle kozmetik ürünlerin yapımında kullanılır.
• Genel olarak gül bitkisinin bileşiminde; geraniol, rodino, citronel, pektin ve nikotinamid gibi maddeler bulunmaktadır.
• Gül bitkisi ile yapılan su ya da şuruplar, bademcik rahatsızlıklarına iyi gelmektedir.
• Yine su ya da şurupla gözlere banyo yapılırsa; gözde kanlanmayı önler ve göz nezlesini tedavi edicidir.
• Mayıs ve Haziran aylarında çiçek açarlar.
• Dalları sık ve dikenlidir.
• Yapraklarının uç kısmı sivri, kenarları ise tırtıklı bir yapıya sahiptir.
• Ülkemizde en çok yabani gül türü bulunmaktadır.
• Isparta'da yetişen güller genellikle yağı ve kokusu bakımından kozmetik sanayinde kullanılmaktadır.
• Şehirlerin çevre düzenlemesinde kullanıldığı gibi evlerde saksılarda ve bahçelerde de rahatlıkla yetişebilmektedir.
• Doğrudan güneş ışığı zarar verdiğinden yarı gölge alanları sevmektedir.
• Çok fazla soğuk da çok fazla sıcak da güllere zarar verir. Bu nedenle ortamın normal oda sıcaklığında tutulması önerilmektedir.
• Saksı değişimi yılda iki kez yapılmalı ve sıcak zamanlar tercih edilmelidir.
• Yaz aylarında sulama daha sık yapılmalı, bitki kökü hafif nemli olacak şekilde sulama sıklığı ayarlanmalıdır.
• Sulama yaparken günün aynı saatinde ve aynı ölçüde olmasına özen gösterilmelidir. Bu bilgi önemsiz gibi görünse de daha verimli gül yetiştirilmesi açısından oldukça önemli bir ayrıntıdır.
• Yaz aylarında çiçek açan güller kış aylarında yapraklarını dökerek dinlenme zamanına girerler.
• Kış aylarında aşırı soğuktan ve dondan korunmalıdır.
• Bir süre sonra toprağın vitamin ve minerallerini emeceğinden, yılda iki kez destek yapılmalıdır. Bu vitamin ve mineral desteğini herhangi bir çiçekçiden veya seracılık yapanlardan bulabilirsiniz.
• Çoğaltma işlemi için en uygun zaman Nisan ayıdır.
• Çoğaltma işlemi kökten ayırma yöntemi ile yapılmaktadır. Kökünden ayrılan bitki çok fazla zaman kaybetmeden yeni toprağına yerleştirilmelidir. Zamanında ve doğru şekilde başka bir saksıya aktarılan gül, çok fazla geçmeden yeni çiçekler verecektir.

Gül Çeşitleri Nelerdir?

Ülkemizde Isparta yöresi olmak üzere her yerde yetişebilen gül, dünyanın genelinde en sevilen ve en çok rastlanan çiçekler arasında gelmektedir. Sevginin ve nezaketin göstergesi olan güller en ideal hediyelerden biridir. Gülleri renklerine, çiçeklerinin yapısına, boylarına ve diğer özelliklerine göre sınıflandırabiliriz.

• Çiçeklerine göre; yalınkat güller, yarım katmerli güller ve katmerli güllerdir.
• Boylarına göre; bodur, sarılıcı-sarmaşık ve yüksek boylu güllerdir.
• Çiçek açma zamanlarına göre; yılda bir çiçek açan güller, yediveren güller, yılda birden çok çiçek açan güllerdir.
• Renklerine göre; beyaz, kırmızı, pembe, sarı, mavi, siyah ve somon rengi güller.

Yukarıda saydıklarımız güllerin genel olarak yapılarına göre sınıflandırmasını göstermektedir. Bunlardan başka literatürde geçen bilimsel isimleriyle gül çeşitleri şunlardır;

• Rosa californica (Kaliforniya yabani gülü)
• Rosa canina (yabani gül)
• Rosa centifolia (okka gülü)
• Rosa chinensis (Çin gülü)
• Rosa dumalis
• Rosa eglanteria
• Rosa gallica (Kırmızı frenk gülü)
• Rosa gigantea
• Rosa glauca
• Rosa laevigata
• Rosa moschata (Misk gülü)
• Rosa multiflora
• Rosa omeiensis
• Rosa palustris (Bataklık gülü)
• Rosa persica
• Rosa pimpinellifolia
• Rosa pinetorum
• Rosa roxburghii
• Rosa rubiginosa
• Rosa rugosa (Japon gülü)
• Rosa sericea
• Rosa stellata
• Rosa virginiana.

Gülün Kullanım Alanları Nelerdir?

Gül bitkisi çay olarak tüketilebilmektedir. Isparta’da yetişen gülün faydaları saymakla bitmeyecek kadar çoktur. Gül çayını hazırlarken doğru adımları uygulamak faydalarının kaybolmasını engeller. Bir kaba kurutulmuş ya da muhafaza edilmiş taç yapraklarından 3 tatlı kaşığı konulur.

Üzerine de bir bardak kaynar su ilave edilir ve 15 dakika kadar demlemeye bırakılır. Böylece çay hazırlanmış olur. Hazırlanan çaydan gün içinde üç defa birer bardak içilebilir. Bunun dışında göz banyolarında ve yaralara pansuman yapmak için kullanılabilir.

[renkbox baslik="Papatya Nedir? Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/papatya-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2015/01/papatya-cicegi-hakkinda-bilgi.jpg" renk="sari" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Gülden çay dışında başka birçok ürün yapılmaktadır. Bunlar; gül reçeli, gül konservesi, gül yağı, gül kremi, gül likörü, gül şarabı, gül lokumu ve gül sabunudur. Bazı parfümlerde de koku verme amacıyla esans olarak gül yağı kullanılabilir.

Gülün Faydaları Nelerdir?

Çok eski çağlardan bu yana insanların yararına hizmet sunan gül güzel bir süs bitkisi olmasının yanında tam bir şifa kaynağıdır. İnsanoğlu yüzyıllardır gülün şifalı özelliklerinden faydalanmıştır. Evlerimizi ve bahçelerimizi süsleyen gülün bilinen en önemli faydaları şunlardır;

• Güzel kokusu sayesinde sinirleri yatıştırır, stresi azaltır.
• Gül çayının ishali kestiği yapılan araştırmalar sonucunda ortaya konmuştur.
• Antiseptik özellik gösterir, mikropları uzaklaştırır.
• Adet sancılarını azaltır.
• Gül yağı ciltteki leke ve aknelerin geçmesini sağlar.
• Göz nezlesine ve kanlanma iyi gelir. Bu sorunu yaşayan kişiler temiz bir pamuğu gül suyuna ya da sopuk gül çayına batırarak göz banyosu yapabilirler.
• İdrar yolu enfeksiyonlarına iyi gelir.
• Bademcik ağrılarını geçirir.
• Cildin daha nemli ve parlak olmasını sağlar.
• Taze olan gül çiçeği çiğnenirse ağızdaki yaraların geçmesini hızlandırır.
• Ciğerlerdeki tıkanıklıkları açar, daha rahat nefes almanızı sağlar.
• Düzenli kullanıldığında siğillerin geçmesine yardımcı olur.
• Deride oluşan yaraların geçmesini sağlar.
• Hücre yenilenmesi yapan güller yaşlanma karşıtı bir bitkidir.

Türkiye’de Gül Yetiştiriciliği

Ülkemizde Isparta gül yetiştiriciliği bakımından önemli bir bölgedir. Türkiye’deki gül yetiştiriciliğinin büyük kısmı burada yapılmaktadır. Tarım alanında önemli bir dış ticaret ürünüdür. Burada yetişen güllerden, şurup, sirke, reçel yapılmaktadır. Damıtma yoluyla elde edilen gül yağı, parfümlerde, sabunlarda ve kremlerde kullanılmaktadır.