Mimar Sinan Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Mimar Sinan ya da Koca Mi'mâr Sinân Âğâ, Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde Osmanlı’nın mimarbaşı olarak görev yapmış ünlü isimdir. Çalışmaları ve başarıları ile Osmanlı İmparatorluğu’nun baş mimarlığının layığını fazlası ile veren Mimar Sinan, yalnızca yaşadığı zamanda değil günümüzde de dünya çapında üne sahip olmuştur.

Kendi tabiriyle ustalık eseri olan Selimiye Camii’nin yanı sıra Süleymaniye Camii, Şehzade Camii, Sokollu Mehmet Paşa Köprüsü ve Cihangir Camii gibi pek çok ünlü eseri olan Mimar Sinan, haliyle Osmanlı tarihinin en çok merak edilen isimleri arasında yer almaktadır.

[renkbox baslik="Fatih Sultan Mehmet Kimdir? Hayatı Hakkında Bilgi" link="https://bilgihanem.com/fatih-sultan-mehmet-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/03/fatih-sultan-mehmet-kimdir-hayati-hakkinda-bilgi-1024x597.jpg" renk="sari" yenisekme="evet"][/renkbox]

Mimar Sinan ile ilgili en çok merak edilen soruların başında nereli olduğu gelse de biyografilerinde Kayseri’nin Agrianos (Ağırnas) köyünde Ermeni, Rum ya da Hristiyan Türk olarak dünyaya geldiği yazılmaktadır. Ancak onun hakkında kesin olarak bilinen bilgiler Mimar Sinan Ermeni mi veya Türk mü sorularının cevaplarından çok daha değerli olup, bugün hala sırrı çözülemeyen eserlerin sahibinin adını tarihe altın harflerle yazdırmıştır.

Mimar Sinan Kimdir?

17 yıl sürdürdüğü Yeniçerilik hayatından sonra 49 yaşında başmimarlık görevine atanan ve bu görevini Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim, III. Murat zamanında 49 yıl sürdüren Mimar Sinan, hayatı boyunca pek çok eser yapmıştır.

Öyle ki 99 yaşında vefat eden ünlü mimar toplamda 365 olmak üzere; 92 cami, 52 mescit, 55 medrese, 7 darül-kurra (Kur'an okuma yöntemlerini öğreten medrese bölümü), 20 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa (hastane), 6 su yolu, 10 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen ve 48 tane de hamam yaptırmıştır. Fakat bunların yanında, eski yapılarını onarma, restorasyon, İstanbul sokaklarını düzenleme gibi işlerle de uğraşmıştır.

Örneğin; Ayasofya’nın kubbesini onararak çevresine duvarlar yaptırarak yapının bugünlere dek gelmesini sağlamıştır. Öte yandan; en büyük eseri 86 yaşında yaptığı ve “ustalık eserim” sözleriyle nitelendirdiği Selimiye Camii’dir. Zaten Edirne’deki bu mimari 2011’de UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir. Yeteneği ile bugün hala milyonlarca insanın hayranlıkla baktığı ustalardan biri olan Mimar Sinan, Osmanlı İmparatorluğu’na yaptığı katkılarla unutulmaz isimler arasına katılmıştır.

Mimar Sinan’ın Hayatı

Üç Osmanlı padişahının saltanatı boyunca mimar başı olarak görev yapan Mimar Sinan, 15 Nisan 1489’da Kayseri’nin Ağırnas köyünde dünyaya geldi. Çocukluğunu ve gençliğini Ağırnas’ta geçirdikten sonra 22 yaşında Acemi Oğlanlar Ocağı’na girdi. Burada dönemin ünlü mimarlarının yanında çalışma fırsatı buldu ve kendini geliştirdi.

Enderun Mektebi’nden sonra Pargalı İbrahim Paşa’nın okulunda marangozluk, matematik ve mimarlık üzerine eğitim alan ustanın Joseph olan ismi burada değiştirilerek Sinan adı verildi. Eğitimden sonra 6 yıl boyunca Yeniçeri Ocağı’nda görev yaptı ve I. Selim’in seferlerine katıldı. Ardından tahta yeni geçen Kanuni Sultan Süleyman’ın ordusunda 1521’de Belgrad seferine katıldı. 1522’de katıldığı Rodos seferinde ise subaylığa terfi edildi.

Mohaç, Viyana, Almanya, Irak, Bağdat ve Tebriz seferlerine de katılan Mimar Sinan, imza attığı başarılarla ününü giderek artırdı. 1524’te Lütfü Paşa’nın isteği üzerine yaptığı savaş gemisinde yeteneğini gösteren Mimar Sinan, Bağdat seferinde Van Gölü’nün üzerinden geçecek 3 gemiyi başarıyla tamamlaması ile haseki (yeniçeri ağası) unvanını kazandı. Söz konusu unvanla, Korfu, Pulya, Moldovya ve Karaboğdan seferlerine katılan haseki, Karaboğdan seferi sırasında hayatının bir diğer dönüm noktasını yaşadı.

Çünkü yeniçeri ağasından; Prut Nehri’nin üzerinden geçecek bir köprü yapması istendi. Ancak bu görev öyle kolay değildi çünkü bölge bataklıktı ve Mimar Sinan’ın elinde çok fazla zaman yoktu. Hemen işe koyulan Mimar Sinan bütün zorluğuna rağmen köprüyü 10 gün içinde yaptı ve Yüksek Dergah Mimarları Başkanı ilan edildi. 1538’de Mimar Acem Ali’nin ölümünden sonra da saray başmimarı oldu.

Hayatının sonuna dek mimar başı olarak görev yapan ünlü usta, aralarında bugüne dek ayakta kalmış pek çok eser yaptırmasının yanı sıra daha başka görevler de üstlendi. Katıldığı seferlerde gördüğü mimari yapılarla da kendini eğitmeye devam eden Mimar Sinan ya da Koca Sinan, Osmanlı Devleti’nin altın çağında imparatorluğun gücünü simgeleyen birçok eser yaptırdı. Ve 17 Temmuz 1588’de vefat eden Mimar Sinan, Süleymaniye Camii’nin yanında kendisinin yaptırdığı sade türbeye defnedildi.

Mimar Sinan’ın Eserleri

350’nin üzerinde eser yaptırmış olan Mimar Sinan, çalışmalarıyla bugün dünya çapında tanınan bir usta olmuştur. Eşsiz güzellikteki eserleriyle milyonlarca insanı etkisi altında bırakan ve bugün hala sapasağlam ayakta duran eserlerinden başlıcaları; Süleymaniye Camii, Selimiye Camii, Haseki Külliyesi, Mihrimah Sultan Camii, Rüstem Paşa Camii, Haseki Camii, Mihrimah Sultan Külliyesi, Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi, Şehzade Camii, Cihangir Camii, Şah Sultan Camii, Sokollu Mehmed Paşa Köprüsü, Kılıç Ali Paşa Camii ve Eski Valide Camii’dir.

Mimar Sinan’ın ilk yapıtı ise 1536 – 1537 yıllarında yaptırdığı Halep’teki Hüsreviye Camisi’dir. İstanbul’daki ilk çalışması ise 1539’da inşa ettirdiği Haseki Külliyesi olarak belirtilmektedir. Zaten kendisinin başmimarlığa getirilmeden önce Hürrem Sultan için yaptırdığı Haseki Külliyesi, Halep’deki Hüsreviye Külliyesi ve Gebze’deki Çoban Mustafa Paşa Külliyesi gibi onun mimarbaşı olmadan önce yaptırdığı en önemli eserler arasında yer almaktadır.

Mimarbaşı olduktan sonraki; Şehzadebaşı Camii (çıraklık dönemi eseri), Süleymaniye Camii (kalfalık dönemi eseri) ve Selimiye Camii (ustalık dönemi eseri) ise Mimar Sinan’ın sanatındaki basamaklar olarak gösterilmektedir.

Ünlü kişiliğin İstanbul’daki başyapıtı Süleymaniye Camii olmuş, Edirne’deki Selimiye Camii ise kendisinin deyimiyle “ustalık eseri” niteliğini taşımıştır. Yüzlerce çalışması olan ancak hiçbir zaman kendini taklit etmeyerek, her bir mimarisinde farklı teknikler kullanan Mimar Sinan, kazandığı ünün hakkını fazlasıyla vermiştir.

Kültürümüzün en önemli simgeleri olan eserleri ve muazzam yeteneğiyle tanınan ustanın adının 1882 yılında, İstanbul’da kurulan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne verildiğini de hatırlatalım. Uzun lafın kısası Mimar Sinan; depreme dayanıklılığı, zemin seçimi, ince işçiliği ve sağlamlık için uyguladığı tekniklerle yalnızca kendi döneminin insanlarını değil bizleri de zekasına hayran bırakmayı başarmış, zamanın ötesine çıkan isimler arasına katılmıştır.

Mimar Sinan’ın Hayatını ve Eserlerini Anlatan Kitap: Tezkiret-ül Bünyan

Şair ve nakkaş Sai Mustafa Çelebi tarafından Mimar Sinan'ın ağzından yazılan, Mimar Sinan'ın hayatını ve eserlerini anlattığı kitap olarak bilinen yazmanın adı Tezkiret-ül Bünyan’dır. Mimar Sinan’ın bir nevi otobiyografisi olan bu eserde, çocukluk çağından mimarbaşılığa yükselmesine, yaptırdığı eserlerden Kanuni Sultan Süleyman ile konuşmalarına varana kadar hayatıyla ilgili pek çok önemli olay dile getirilmiştir.

[renkbox baslik="II. Murat Kimdir? Hayatı Hakkında Bilgi" link="https://bilgihanem.com/ikinci-murat-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/03/ikinci-murat-hayati-hakkinda-bilgi-1024x597.jpg" renk="kahve" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Zaten Sai Mustafa Çelebi de eserin yazılış nedenini “Günün birinde, Padişah’ın artık iyice kocamış olan başmimarı Abdülmennan oğlu Sinan, zaman sayfasında adı ve izi kalıp, hayırla anılmasına vesile olsun diye, bu kırık gönüllü, değersiz, elinden tutanı olmayan ve düşkün Sâî’den, başından geçenleri, koşukla düzyazıyı karıştırarak yazmamı istediler.” sözleriyle aktarmıştır. Ve Mimar Sinan’ın kendi ağzından kaleme alındığı için ünlü kişilik hakkında bilgi veren en değerli belge niteliğindedir.

Mimar Sinan’ın Ağırnas’taki Evi

Mimar Sinan’ın dünyaya geldiği Kayseri’nin Ağırnas Mahallesi’ndeki evi, günümüzde binlerce kişi tarafından ziyaret edilmektedir. Zamana yenik düşmeyen ve aradan geçen yüzyıllara rağmen özgünlüğünü korumayı başaran taş yapılar arasında yer alan ev, bugün duvarlarında Mimar Sinan’ın eserlerinin fotoğraflarıyla ziyaretçilerini ağırlamaya devam ediyor.

Türkiye’nin her yerinden Mimar Sinan’ın evini görmeye gidenler olduğu belirtilirken, Osmanlı başmimarının 20 yaşına kadar burada yaşamasının en etkili sebepler arasında yer aldığı gerçeği öne çıkıyor. Neticede; Mimar Sinan’ın evi hem böylesine yetenekli bir kişinin nerede yaşadığını merak edenler hem de tarihi bir yolculuğa çıkmak isteyenlere kucak açıyor diyebiliriz.