İbrahim Şinasi Kimdir? Hayatı ve Eserleri

İbrahim Şinasi Kimdir? Hayatı ve Eserleri

1826 doğumlu olan İbrahim Şinasi, Tanzimat Dönemi'nin en önemli isimlerinden biridir. Yazar ve şair kimliğiyle bilinen Şinasi batılaşma hareketlerinin öncüsü olmuş ve bu alanda birçok eser vermiştir. Yazdığı kitapların dışında çıkardığı gazetelerle de yenlikçi akımı yaymaya çalışmıştır. Ancak çıkardığı bu gazetelerde devlet işlerini eleştiren yazıları sebebiyle bir dönem ülke dışına yollanmıştır. Şinasi ve hayatı hakkında merak ettiklerinizi siz değerli okuyucularımız için araştırdık.

Erkan Karaca

Tüm edebiyatseverlerin Şair Evlenmesi ile tanıdığı İbrahim Şinasi, yaşadığı dönemin üzerinden 150 yıl geçmiş olmasına rağmen hala en önemli sanat insanlarından bir tanesidir. Osmanlı Dönemi'nde yaşayan İbrahim Şinasi, döneminin en önemli gazeteci ve yazarlarından bir tanesidir. Özellikle oyun yazıları ve şiirleri ile ön plana çıkmaktadır.

Hem görüşlerinde hem de edebi kimliğinde "yenileşme" akımını benimseyen İbrahim Şinasi, Tanzimat Dönemi'ndeki batılılaşma anlayışının ilk temsilcisidir. Tüm eserlerini yenilik akımı doğrultusunda ve batılı tarzda oluşturmuştur. Geniş kitlelere hitap etmek için şiirin ve tiyatronun yeterli araçlar olmadığını kavrayan Şinasi, halkı eğitmek ve ileri görüşlülüğünü yaymak için gazeteyi kullanmıştır.

[renkbox baslik="Deniz Gezmiş Kimdir? Hayatı Hakkında Bilgi" link="https://bilgihanem.com/deniz-gezmis-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/01/deniz-gezmis-ve-hayati.jpg" renk="siyah" yenisekme="evet"][/renkbox]

Yaptığı en büyük yeniliklerden bir tanesi Agah Efendi ile birlikte Tercüman-ı Ahval gazetesini çıkarmaktır. Zaman zaman eserleri eleştirildiği için kimliğini gizlemek hatta ülkeden kaçarak bir süre Fransa’da yaşamak zorunda kalmıştır.

İbrahim Şinasi Kimdir?

Doğum tarihi 5 Ağustos 1826 olarak kabul edilmesine rağmen İbrahim Şinasi'nin doğum günü tam olarak belli değildir. Bazı kaynaklar 1824 yılında İstanbul Cihangir'de dünyaya geldiğini yazmaktadır. Hayatı büyük zorluklarla geçen Şinasi'nin henüz 2 yaşındayken babası şehit düşmüştür bu nedenle yetim bir hayat sürmek zorunda kalmıştır. Yokluk içinde geçen hayatında bilgiyi ve öğrenmeyi hedef haline getiren Şinasi, toplumu eğitmeyi bu nedenle misyon haline getirmiştir. İlk Türkçe tiyatro eseri olarak kabul edilen Şair Evlenmesi'ni kaleme alması, Tasvir-i Efkar Matbaasını kurması ve Tercüman-ı Ahval gazetesini çıkarması hep bu eğitim tutkusunun sonuçlarıdır.

İbrahim Şinasi'nin Hayatı

İbrahim Şinasi 2 yaşında yetim kalmasının da etkisiyle memuriyet hayatına 15 yaşından önce başlamıştır. Üvey babasının referansıyla katiplik görevine getirilmiştir. Burada çalıştığı sürede İbrahim Efendi'nin katkısıyla Arapça ve Farsça öğrenmiştir. Öğrenmeye olan açlığı ve zekası sayesinde kısa zamanda gelişerek hulefalık derecesine yükselmiştir. Ardından Fransızca öğrenmiş ve görev için 1849'da Paris'e gönderilmiştir. 5 yıl boyunca burada oldukça önemli işlere imza atan Şinasi, ülkeye dönmesinin ardından Meclis-i Maarif üyeliği gibi önemli pozisyonlarda yer almıştır.

1859 yılında evlenen Şinasi eserlerini bu tarihten sonra kaleme almaya başlamıştır. Yazı hayatındaki eleştirileri ve hicivleri nedeniyle memuriyet işine son verilmiştir. Yönetimdeki baskılar nedeniyle hayatının bir dönemini Paris'te geçiren Şinasi 1869'da ülkeye geri dönerek matbaa açmıştır. Matbaa alanında özellikle harf sayısında önemli yenilikler yapmıştır. 13 Eylül 1871'de beynindeki rahatsızlığından dolayı Türkiye'de vefat etmiştir. Ölümünün ardından eserleri daha fazla ün kazanmaya ve yaygınlaşmaya devam etmiştir.

İbrahim Şinasi'nin Eserleri

Şinasi Fransa'dan dönüşünün ardından Tercume-i Manzume eserini yayınlamıştır. Matbaa açmasının en temel nedeni eserlerini kendi bütçesi ile yayınlama isteğidir. Çünkü ağır dili ve eleştirileri nedeniyle yaşadığı dönemde pek çok yayıncı tarafından reddedilmiştir. Matbaa alanında yaptığı yeniliklerden önce uzun bir gazetecilik hayatı olmuştur. Agah Efendi ile beraber hazırladıkları Tercüman-ı Ahval ile Türkiye tarihinin ilk özel gazetesini yayınlamıştır. Hatta bu gazeteyi Paris'e gitmek zorunda kaldığı bir dönem, arkadaşı Namık Kemal'e bırakmıştır.

Gazetecilik sektörüne çok önemli terimler kazandıran Şinasi, bazı yayınlarını isimsiz olarak piyasaya sürmek zorunda kalmıştır. Bu isimsiz eserleri içinde en bilineni batılı tarzdaki ilk tiyatro eseri olan Şair Evlenmesi'dir. Şair Evlenmesi edebi değeri ve konusu nedeniyle hala günümüzdeki en önemli tiyatro eserlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Tek gazetesi Tercüman-ı Ahval değildir. Kendi matbaasını kurmaya kararlı olan Şinasi, Tasvir-i Efkar'ı çıkararak yayıncılık hayatında bireyselleşmiştir. Şinasi'nin ölümünün ardından pek çok eseri ve makalesi yeniden toplanarak piyasaya sürülmüştür. İsimsiz yayıncılık yapması ve politik baskılar nedeniyle Fatîn Tezkiresi gibi bazı eserlerinin yalnızca belli kısımları günümüze kadar ulaşabilmiştir. Şinasi'nin eserlerini şöyle bir toparlayacak olursak;

  • Şair Evlenmesi
  • Tercüme-i Manzume
  • Müntehabât-ı Eş‘âr
  • Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr
  • Sarf ü Nahv-i Türkî
  • Kāmûs-ı Osmânî
  • Müntehebat-ı Eş’ar bunlardan en önemlileridir.
Okur Yorumları
  1. Merhabalar soruyu bilebilirmisin acaba 🤗

    O bir politikacının oğluydu, kendisi bir dönem hükümet için çalıştı, kardeşi milletvekili seçildi. Eserinde işaretler kullandı b harfiyle işaretlediği şeyin adı nedir?