II. Selim (Sarı Selim) Kimdir? Hayatı ve Eserleri

II. Selim (Sarı Selim) Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Osmanlı Devleti'nin 11. padişahı olan 2. Selim, sekiz yıl padişahlık yapmıştır. Padişahlığı süresinde hiç sefere çıkmadan fetihler yapmıştır. Mezarı Ayasofya Camisi'ndeki türbede bulunan II. Selim'in çıktığı seferleri, emri altında bulunan ünlü vezirleri ve Osmanlı İmparatorluğu'na kattığı zenginlikleri bu makalemizde ayrıntısıyla sizlere sunacağız.

Erkan Karaca

Sarı Selim olarak da bilinen II. Selim, Kanuni Sultan Süleyman'ın oğludur. Annesi Hürrem Sultan'dır. II. Selim henüz padişah olmadan önce kardeşi Bayezid ile anlaşmazlığa düşmüş ve daha sonra bu anlaşmazlık maalesef kanlı bir savaşa dönüşmüştür.

Hürrem Sultan'ın etkisiyle Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim'in yanında yer almıştır. Böylece baba oğul birlikte, Bayezid'i alt etmişlerdir. Kanuni Sultan Süleyman'ın ölümü ardından 1566 yılında tahta geçen II. Selim, padişahlığı boyunca Osmanlı'ya yaklaşık 300 bin kilometre kare toprak kazandırmış, bunun dışında özellikle denizcilik ve mimari alanda Osmanlı'nın gelişimine büyük katkılar sunmuştur.

[renkbox baslik="3. Murat Kimdir? Hayatı ve Eserleri" link="https://bilgihanem.com/ucuncu-murat-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/01/3-murat-kimdir-hayati-ve-eserleri-960x560.jpg" renk="gri" yenisekme="evet"][/renkbox]

1566 yılından 1574 tarihine kadar yaklaşık 8 yıl devleti yöneten II. Selim, İslam'ın 90. Halifesi, Osmanlı Devleti'nin ise 11. Padişahıdır. Rahat ve eğlenceye düşkün hayatı nedeniyle aynı zamanda Sarhoş Selim olarak da tanınır.

II. Selim Kimdir?

2. Selim Kimdir?

2. Selim, 28 Mayıs 1524 yılında İstanbul'da doğmuş ve 15 Aralık 1574 yılında İstanbul’da hayata veda etmiştir. Sultan Selim, İstanbul’da vefat eden tek padişahtır. 1566 yılında Kanuni Sultan Süleyman vefat ettiğinde, onun tek oğlu olarak padişahlık tahtına oturmaya hak kazanmıştır. 2. Selim, batıya ve Hristiyan devletlerine karşı sefer düzenleyen, ender padişahlardan biridir. Çünkü diğer padişahların çoğu, hemen hemen bütün seferlerini sadece Doğu'ya ve Müslüman devletlere karşı yapmıştır.

Osmanlı sınırlarını Avrupa'nın iç kesimlerine kadar uzatan II. Selim, Kıbrıs ve Tunus'u hiç savaşmadan teslim aldı. Akdeniz'de güçlü bir donanma bulunduran II. Selim, Deniz Kuvvetleri'ne en büyük önemi veren Osmanlı padişahıydı. Osmanlı'da denizciliğin en güçlü temellerini atmasıyla ünlü olan 2. Selim zamanında Turgut Reis gibi ünlü kaptanlar yetişmiştir.

II. Selim'in Hayatı

II. Selim'in Hayatı

Denizciliğe verdiği önem kadar mimariye verdiği önemle de bilinen II. Selim, İstanbul'un pek çok yerini adeta mimari sanat merkezine çevirmişti. Tarihin en büyük ustalarından biri olarak bilinen Mimar Sinan, II. Selim döneminde yetişmiş sanatçılarımızdan biridir. Edirne'de inşa ettiği Selimiye Camii, hem II. Selim döneminin hem de Mimar Sinan'ın en büyük eserlerinden biridir.

II. Selim'in Çocukluğu

IISelim, kardeşleri Mustafa ve Mehmet ile birlikte Eskisaray'da doğup büyümüşlerdir. 6 yaşındayken eşi benzeri görülmemiş bir düğünle sünnet edilen Şehzade Selim, saraydaki usta öğreticiler tarafından derin bir eğitimden geçirilmiş, 16 yaşına geldiğinde ise Konya'ya Sancak Beyi olarak gönderilmiştir. 2 yıl sonra Konya'dan Manisa'nın Sancak Beyliği'ne atanan Selim, 6 yıl bu görevde kaldıktan sonra tekrar Konya Sancak Beyliği'ne gönderilmiş ve 1562 yılına kadar bu görevinde kalmıştır.

II. Selim’in Kardeş Kavgası ve Tahta Çıkışı

Kanuni Sultan Süleyman’ın, Hürrem Sultan dışındaki eşlerinden olan bütün erkek çocukları hayatını kaybetmişti. En son sağ kalan Şehzade Mustafa, Hürrem Sultan’ın baskıları sonucu Kanuni’nin emriyle idam ettirilmişti. Bütün bu ölümlerden sonra tahtın varisi olarak Hürrem Sultan’ın iki oğlu Selim ve Bayezid kalmıştı.

1558 yılında annelerinin ölümünden sonra bu iki kardeş amansız bir taht kavgasına girmişlerdir. Bu kavga daha sonra çok ağır bir kanlı savaşa dönüşmüş, Konya Sancak Beyi Selim ile Amasya Sancak Beyi Bayezid, Konya yakınlarında emirlerindeki askerlerle birlikte karşı karşıya gelmişlerdir. Bu kardeş kavgasında babasından aldığı destekle zafer kazanan Şehzade Selim, kardeşi Bayezid’i ordusuyla birlikte Hınıs’a kadar püskürtmüş, daha sonra zafere ulaştığını anlayarak Konya’ya geri dönmüştür.

Kanuni Sultan Süleyman tekrar ordusunun başına geçerek Bayezid’in kellesini almak için yola koyulmuş, bunu haber alan Bayezid, yaklaşık 2 bin kişilik ordusuyla birlikte İran Safevi devletine sığınmıştır. Kanuni Sultan Süleyman bu devletten Şehzade Bayezid’i geri istemiş bunun üzerine Şah Tahmasb, Şehzade Bayezid’i boğarak öldürtmüş ve Kanuni’ye oğlunun cesedini göndermiştir. Bayezid’in cesedi bugünkü Sivas sınırları içerisinde kalan bir bölgeye gömülmüştür.

Bu olay üzerine tahtın tek varisi olarak kalan Şehzade Selim, Kütahya Sancak Beyliği’ne atandı. Kanuni Sultan Süleyman’ın Avusturya Seferi’ne katılmayan Şehzade Selim, bu sefer sırasında 7 Eylül’de Sokollu Mehmet Paşa’dan kendisine gönderilen bir “fetihname”yi teslim almıştır. Ancak içeriğini okuduğunda bunun bir fetihname olmadığını, babası Kanuni Sultan Süleyman’ın ölüm haberi olduğunu, bu ölümün askerlerden ve halktan gizlenmesi için “fetihname” adıyla gönderildiğini anlamıştır.  

[renkbox baslik="Orhan Gazi Kimdir? Hayatı Hakkında Bilgi" link="https://bilgihanem.com/orhan-gazi-kimdir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/01/orhan-gazi-kimdir-hayati-hakkinda-bilgi-960x560.jpg" renk="siyah" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Bu haberin ardından hemen İstanbul’a doğru harekete geçen Şehzade Selim’in saraya varması 23 gün sürmüştür. Saraya varır varmaz Tophane ve Tersane’den saltanat topları attırarak padişahlığını halka duyuran II. Selim, Köşk İskelesi’nden şehre kadar at üzerinden alaylarla geçmiş ve halka paralar dağıtmıştır.

II. Selim’in Seferleri ve Zaferleri

Osmanlı Padişahları arasında devlet yönetimiyle ilgilenmeyen ve askerleriyle birlikte seferlere çıkmayan ilk padişah olan II. Selim’den sonra bu yönetim anlayışı bir gelenek haline gelmiştir. II. Selim döneminde devlet yönetimi ve seferler, kızının kocası olan Sokollu Mehmed Paşa tarafından düzenlenmiştir. Şimdi sizlere, II. Selim döneminde yalpan fetihleri kısaca tanıtacağız.

  • Sakız Adası Fethi: Sakız Adası, II. Selim döneminde ilk fethedilen yerdir. Sakız adası, 1566 yılında Venedik ve Cenevizliler’den alınmıştır.
  • Bobokça Kalesi Fethi: II. Selim, babası Kanuni Sultan Süleyman’ın cenazesini almak için Belgrad’a gittiğinde, Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki ordu Bobokça Kalesi’ni fethetmiştir.
  • Yemen Fethi: Aslında Yemen daha önceden Osmanlı  toprağıyken 1567 yılında II. Selim döneminde kaybedilmiş, bu olaydan 1 sene sonra tekrar Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki ordu tarafından düşman elinden kurtarılmıştır.
  • Aden ve Kahire Kalesi Fethi: Küçük bir yer olmasına rağmen Mısır’ın en stratejik konumuna sahip olan Kahire Kalesi, Piyale Paşa tarafından ele geçirilmiştir. Aden ise Sokollu Mehmet Paşa tarafından fethedilmiştir.
  • Kevkeban Kalesi Fethi: 1570 yılında Behram Paşa komutasında ele geçirilmiştir.
  • Dalmaçya Fethi: 1571 yılında Kıbrıs’ı fethetmek için güneye inen donanma, Akdeniz’e doğru ilerlerken Dalmaçya Adaları’na yönelerek burayı da fethetmiştir. Fetih komutanı Sokollu Mehmet Paşa’dır.
  • Kıbrıs Fethi: Kanuni Sultan Süleyman’dan aldığı vasiyeti yerine getirmek isteyen II. Selim, Kıbrıs’ı fethetmek için türlü mücadelelere girmiştir. Ayrıca Mısır’dan gelen hediye dolu gemilerin Kıbrıs’taki korsanlar tarafından kaçırılması ve içerisindeki mürettabatın zindanlara atılması bardağı taşıran son damla olmuştur. 15 Mayıs 1571’de sefere çıkan Osmanlı Donanması 1 Ağustos 1571’de tüm Kıbrıs’ı fethederek yurda dönmüştür.

II. Selim Döneminde Fetihle Sonuçlanmayan Seferler

II. Selim döneminde zafere ulaştığımız kadar, başarısız olduğumuz seferler de vardır. Başarısızlıkla sonuçlanan seferler şunlardır;

  • Açe Seferi
  • Astrahan Seferi
  • Kırım Hanlığı’nın Moskova Seferi
  • Tunus Seferi

II. Selim’in Eserleri

II. Selim’in Eserleri

Aynı zamanda şair olan II. Selim, Selimi mahlasıyla şiirler yazmıştır. En ünlü beyiti ise şudur;

Biz bülbül-i muhrik-dem-i gülzâr-ı firâkız
Âteş kesilir geçse sabâ gülşenimizden

(Biz ayrılığın gülbahçesinde yakıcı demler çeken bülbülüz, sabah rüzgarı gül bahçemizden geçse ateş kesilir.)

2. Selim’in yazmış olduğu en güzel ve en ünlü gazellerden biri ise şudur;

Hâlün ile zülfün el bir eylemiş
Dilleri dâmıyla nahcîr eylemiş

 Hilkaten sen bir meleksin ki Hudâ
Sûret-i insânda tasvîr eylemiş

Ân-ı vaslın halka kısmet idicek
Hicrini Hak bana takdîr eylemiş

Sanasın nakkâş-ı kudret kaşına
Nûrdan nûn tahrîr eylemiş

Ârız-ı dilberdeki hatt ey Selîm
Dûd-ı âhındur ki te'sîr eylemiş

2. Selim şehzadeliği süresince mükemmel bir tahsil ile yetiştirilmiştir. II. Selim'in padişah olduğu dönemde Osmanlı birçok fetihler yapmıştır. Hiç sefere çıkmayan tek padişahtır.
Dönemin taht kavgaları hakkında ne düşünüyorsunuz?
2. Selim'in  kadına düşkünlüğü ve alkol sevdası hakkında çıkan söylentileriyle ilgili başka bildikleriniz var mı?
II. Selim dönemindeki Osmanlı sizce nasıl bir Osmanlı'dır?



Okur Yorumları
  1. Bunda sonra zaten gerileme devri başlıyor, Osmanlıya en az hizmet eden padişahlardan biri.