Sirke Nedir? Nasıl Yapılır? Çeşitleri ve Faydaları Nelerdir?

Salataların vazgeçilmezi olan sirke, salamura hazırlıklarının da en önemli basamağında yer alıyor. Son zamanlarda ise zayıflamaya olan etkisi ile tercih etmekteyiz. Mide rahatsızlığı olmayan kişiler için çok kıymetli bir besindir. Sirkenin bilimsel açıdan belirtilmiş bir zararı bulunmamaktadır. Ancak alerjik bir yapıya sahipseniz ilk etapta dikkatli kullanmanız gerekir.

Bunun dışında gastrit, reflü, ülser gibi mide rahatsızlığı olan kişiler sirke tüketirken dikkatli olmasında fayda vardır. Birçok türü bulunan sirke daha çok üzüm ve elmadan yapılmaktadır. Günlük yaşamda hemen her alanda kullandığımız sirke sağlığımız için oldukça faydalıdır. Salata ve yemeklerde kullandığımız sirkelerin sağlığımıza faydası olduğu kadar cilt bakımı, saç bakımı gibi alanlarda da olumlu etkilerinin olduğu ispatlamıştır.

[renkbox baslik="Kediotu Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/kediotu-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2019/02/kediotu-nedir-nasil-kullanilir-faydalari-yan-etkileri-nelerdir.jpg" renk="pembe" yenisekme="evet"][/renkbox]

Oluşabilmesi için Mycoderma aceti adı verilen sirke bakterisi, 20-30 derece ortam sıcaklığı ve havanın sirkeleşecek sıvı ile teması gibi 3 temel faktör gerekmektedir. Genel olarak üzüm ve elma gibi meyvelerle yapılan sirke evlerde doğal yöntemlerle yapılabilir. Ancak endüstriyel alanda kullanılmak üzere yapılıyorsa derin kültür üretim metodu kullanılmaktadır. Farklı hammaddeler kullanılarak da yapılan sirke için meyve, seyreltilmiş asetik asit ve malt kullanılır.

Sirke Nedir?

Sirke, şarabın düşük alkollü içeceklerin ve şekerli çözeltilerin mayalanması yoluyla oluşan ve asetik asit barındıran sulu bir çözeltidir.  Bilimsel incelemelere göre; sirkeleşme olayı, sirke bakterisi (Mycoderma aceti) adı verilen bir mikroorganizma türünün yapmış olduğu bir mayalama işlemidir.

Bu bakteri, alkollü çözeltilerde gelişme gösterir ve alkolü yükselterek; ortaya su ve asetik asit meydana çıkmaktadır. Sirkenin kendi arasında birçok çeşidi vardır. Etil alkol ve asetik asit fermantasyonları olmak üzere iki aşamalı fermantasyon uygulaması ile şeker içeren hammaddelerden üretilir.

Tercih edilen meyve önce alkol fermantasyonuna, sonra da setik asit (sirke) fermantasyonuna tabi tutulur. Fermantasyon işlemi sırasında asetik asit bakterilerinin faaliyeti sonucu alkol içeren sıvı, oksijen varlığında asetik asite ve suya okside olur.

Sirke Nasıl Yapılır?

Sirke üretiminin yapılabilmesi için olması gereken 3 şart vardır. Bunlar; hava ile sirkeleşme olacak sıvının teması, sirke bakterisinin bulunması ve 20 ila 30 derece arasında sabit bir ısıdır. Sirkenin üretimi fıçılarda yavaş yavaş sirkeleşme veya kazanlarda hızlı oksitlenme yöntemleri ile yapılır. Orleans metodu uygulamasında; 225 litrelik fıçılar, yatay olarak birbirlerinin üzerine yerleştirilir.

Sirkeleştirme için bol miktarda sirke bakterisi içeren 8 derecelik, 150 litre civarında sirke hazırlanır. Şarap yapılacaksa bu sirkeye her gün 10’ar litre şarap ilave edilir. Bir başka yöntemde güçlü havalandırma alanında, daldırma metodu ile sirke üretilir ve bu aşamada tahta yahut paslanmaz çelikten üretilmiş fıçılar kullanılmaktadır. Ortama güçlü bir hava gönderildiğinde sirkeleşme çok hızlı gelişir.

Evde Sirke Nasıl Yapılır?

Evde sirke yapmak için hangi meyveyi tercih ediyorsanız öncelikle onun en doğalını veya organiğini bulmalısınız. Meyvelerin en taze ve sağlıklı olanlarını seçin, çürük varsa o kısımları kesip atın. Çünkü içinde bir tane bile çürük meyve olsa tadını bozmaya yetecektir. Bir diğer önemli ayrıntı ise kabuklardır. Meyvelerin kabuğunu tamamen soymadan kullanırsanız sirkeleşme işlemi daha başarılı olacaktır.

Meyveleri küçük küçük doğradıktan sonra bunları cam bir kavanoz içine koyun. Plastik şişelerde yapılanlar çok iyi olmadığından, cam olanlar önerilmektedir. İlk defa yapacaksanız kavanoza koyduğunuz meyvelerin üzerine bulgur, nohut ve bal ekleyin. 5 litrelik bir kavanoza yapacağınız sirke için 1-2 yemek kaşığı bal yeterli olacaktır. Saydığımız bu malzemeleri ve üstü kapanacak kadar su ekledikten sonra plastik bir kaşıkla karıştırın.

Kavanozun ağzını sıkıca kapatın. Hatta hiç hava almaması için kapağın altına bir tülbent de koyabilirsiniz. Daha sonra 20 gün kadar serin ve kuru bir yerde bekletin. Beklediği ortamın doğrudan ışık almamasına da özen göstermelisiniz. 20 günün sonunda üzerinde sirke anası denilen bir madde oluşacak.

Bunu alıp dikkatlice cam bir kaba koyup saklayın. Daha sonraki sirke yapımlarında işinize yarayacaktır. Bir sonraki aşamada fermente olan sirkeyi tülbentten geçirerek süzün. Cam kavanozlara koyup ağzını sıkıca kapattığınız sirkeniz artık kullanıma hazır.

En çok tercih edilen üzüm sirkesini evde, pratik bir şekilde yapmak isteyenler için malzemelerin ölçüsüyle birlikte tarifini de paylaşalım. Öncelikle gereken malzemeler; 1,5 kilogram üzüm, 2,5 litre su, 2 yemek kaşığı bal, yarım çay bardağı nohut, 1 yemek kaşığı tuz.

[renkbox baslik="Dereotu Kürü Nedir? Nasıl Yapılır? Faydaları ve Zararları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/dereotu-kuru-nedir-nasil-yapilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/04/dereotu-kuru-nedir-nasil-yapilir-1024x597.jpg" renk="sari" yenisekme="hayir"][/renkbox]

İstediğiniz cinste üzümleri önce saplarından ayırıp iyice yıkayın. Sonra cam bir kavanoz içine doldurun. Üzerine 2,5 litre suyu ekleyin. Ardından yukarıda saydığımız diğer malzemeleri ekleyin ve bir kaşık yardımıyla karıştırın. Üzerini bir tülbentle kapatıp, kapağını sıkıca kapatarak 20 gün bekletin. Beklediği bu süre içerisinde sirkenin mayalanma işlemi gerçekleşecektir. Sonrasında süzün ve içine tuz ekleyerek karıştırın.

Sirkenin Çeşitleri Nelerdir?

Sirke en çok üzüm olmak üzere; elma, ayva ve ardıç kullanılarak yapılmaktadır. Kullanılan üzümün türüne göre de ismi değişebilmektedir. Hepsinin kendine göre ayrı tadı ve faydaları bulunmaktadır. İşte onlardan bazıları ve kısaca özellikleri;

• Üzüm Sirkesi: Güçlü antioksidan etkilere sahip üzüm sirkesi, yapısında yer alan pepsin enzimi etkisi ile vücuttaki yapım işlerine katılarak, yaraları onarabilir. Bağışıklık sisteminin güçlenmesinde etkilidir ve çeşitli hastalıklara karşı direnç sağlar.

• Elma Sirkesi: Sıklıkla Avrupa ülkelerinde çok eski dönemlerden günümüze kadar ilaç yapım alanında kullanılmaktadır. Vücuttaki kan dolaşımını düzenleme işlevine sahip elma sirkesi ayrıca tansiyon hastalarına da iyi gelmektedir. Kilo vermeye yardımcı olan sirke türü de elma sirkesidir.

• Balsamik Sirke: Dünya üzerinde en çok tüketilen ve buna bağlı olarak en pahalı sirkelerden bir tanesidir. Yıllandıkça değerinde gözle görülür bir artış yaşanır. Bazı ülkelerde her yemeğe ve salataya istisnasız katılmaktadır.

• Ayva Sirkesi: Genellikle yanık tedavilerinde kullanılır ve ayrıca ağız kokusunu giderici etkisi de vardır.

• Frenk Üzümü Sirkesi: Yaraların tedavilerinde etkili olan sirke; ayrıca bağışıklığın güçlenmesine yardımcı olarak, yeni kan hücrelerinin de oluşmasını sağlar.

• Kırmızı Şarap Sirkesi: Kolesterolü dengelemek gibi önemli bir faydası vardır. Damar tıkanıklığının tedavisi konusunda şaraptan daha faydalıdır denebilir.

• Ardıç Sirkesi: Ardıç ağacının verdiği meyvelerden üretilmektedir. Güçlü bir mikrop yok edici olarak bilinir. Yüksek etki ve ciddi bir güce sahip olduğundan; doktor kontrolünde tüketilmelidir.

Sirkenin Faydaları Nelerdir?

Eskiden beri turşu yapımında kullanılan sirkeyi sağladığı faydaların çok olması nedeniyle artık salatalarda, hatta pastalarda dahi kullanmaktayız. Doğal bir temizlik maddesi olarak da tercih edilen sirkenin belli başlı faydaları şunlardır;

• Özellikle elma sirkesi, lif açısından zengindir ve sindirime yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda bağırsaklara yapışarak; kolesterol emilimini engeller.
• Anemi rahatsızlığında görülen demir, B12, folik asit eksikliğini giderebilir. Gün içinde bir kez ballı su ile 1 tatlı kaşığı elma sirkesi karışımını içmeniz yeterlidir.
• Bal ve elma sirkesinin karışımı astım ve solunum rahatsızlıklarına olumlu sonuçlar vermektedir.
• Bir ölçü sirke ve beş ölçü su karışımı, vücuda kompres yapıldığında ateş düşürücü etkisi vardır.
• Baş ağrısı ve boğaz ağrısı şikayetleriniz varsa; bu ağrıları gidermek için ilaç içmeden önce sirke denemenizde fayda olacaktır.
• Sirke ile yapılan gargara; ağız kokusuna, diş eti ve diş sağlığına olumlu etki göstermektedir. Diş ağrılarında da yine aynı şekilde fayda gösterir.
• Göz ve göz çevresinde görülen iltihaplar ya da tahrişler için sirke tedavisi uygulanabilir. Beta-karoten maddesi bu aşamada etken maddedir. Etkisini artırmak için havuç ile birlikte uygulanabilir.
• Böcek zehirlenmelerinde, zehri etkisiz hale getirmektedir. Zarar görmüş bölgeye sirke sürebilirsiniz.