Kişilerdeki bulguları ortaya çıkarmak için yapılan, tanı koymaya yardımcı olan testlere alerji testi denir. Buna yol açan etkenlerin saptanması amacıyla kullanılır. Bu testler sayesinde hastanın alerji türü ve kaçınması gereken durumlar ortaya çıkarılır. Günümüzde çoğu insan bu testi yaptırmaya ihtiyaç duymaktadır.
Bu testler çoğunlukla; gıda, solunum yolu, arı sokması, ilaç ve deri alerjileri, kontakt dermatit ve egzama gibi hastalıklarda uygulanmaktadır. Bunların dışında kronik sinüzit, öksürük, orta kulak iltihabı, gözlerde kızarıklık ve kaşıntı gibi rahatsızlıklarda da test yapılması gerekli görülebilir.
[renkbox baslik="Tifüs Hastalığı Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi" link="https://bilgihanem.com/tifus-hastaligi-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/02/tifus-hastaligi-hakkinda-bilgi.jpg" renk="turuncu" yenisekme="evet"][/renkbox]
Her yaş grubundan insana yapılabilen alerji testleri, bebek ve çocuklara da güvenle uygulanabilir. Yenilen, dokunulan veya solunan maddelere vücudumuzun nasıl tepki verdiğini ölçen bu test hakkında merak edilen her şeyi yazımızda bulabilirsiniz.
Alerji Testi Nasıl Yapılır?
Alerjiye neden olan sebepler cilt testi ya da kan tahlili ile belirlenebilmektedir. Deri testleri kan testine oranla daha sık kullanılır. Çünkü daha hızlı, güvenilir ve daha az masraflıdır. Fakat kan testi kullanımı da tercih edilebilir. Prick epidermal test, intradermal test, yama testi ve kan testi başlıca alerji testlerindendir.
Bu testlerin yapılmasına uzman hekimler tarafından karar verilmeli ve onlar tarafından uygulanmalıdır. Testte doğru teknik kullanımı ve sonuçların doğru değerlendirilmesi de önem taşır.
Yetişkinlerde Alerji Testi Nasıl Yapılır?
Alerjiye sebep olduğu düşünülen alerjen maddelerden küçük bir miktar alınır ve deri üstüne veya altına yerleştirilir. Gösterilen reaksiyon gözlemlenir. Test türlerine göre farklı uygulama şekilleri bulunur:
Prick Epidermal Test (Deri Prick Testi)
En sık kullanılan alerji testidir. Oldukça ucuz ve güvenilirdir. Çoğunlukla kolun iç bölgesi veya sırta yapılması tercih edilir. Testin uygulanacağı kısım alkol ile temizlenir. Daha sonra alerjenler cilt üzerine 2,5-5 cm aralıklarla damlatılır. Sonraki aşamada bu bölgeler ayrı iğneler yardımıyla tek tek hafifçe delinir. Böylelikle alerjenlerin cilde girmesi sağlanır.
20-25 dakika beklenir. Bu sürenin bitiminde ciltte herhangi bir kızarıklık, kaşıntı, kabarma gibi etkiler görülürse o bölgeye sürülen alerjene karşı alerji olduğu saptanır. Buna pozitif reaksiyon da denir.
Intradermal Test (Deri İçi Test)
Genel prensipleri ve uygulanma amacı Prick ile aynı olan bu testin uygulama yöntemi ve testte kullanılan alerjenler farklıdır. Bir önceki testteki damlatma yöntemi yerine çok ince uçlu bir iğne kullanılır. Derinin derin kısmına alerjenler bu iğneyle enjekte edilir. 15-20 dakikada sonuçları görülebilir.
Yama Testi (Patch Test)
Egzamaya neden olan etkenleri bulmak için yapılan bir testtir. Uygulanma yöntemi farklıdır ve sonuçlarının çıkması biraz uzun (2-3 gün) sürer. Vazelin içinde hazırlanmış bantlara emdirilen kimyasal ürünlerin sırta yapıştırılmasıyla yapılır.
Kan Testleri
Genellikle alerji ilaçlarının kesilemediği durumlarda, şiddetli egzama veya sedef gibi sağlık sorunları yaşandığında tercih edilir. Bebeklerde ve çocuklarda da bu yöntem kullanılabilir. Bu testin sonuçları bazen günler sürebilir.
Diğer Testler
Bazı durumlarda yukarıdakiler dışında birtakım testler uygulanması gerekebilir. İlaçlarla deri testi, gıdalarla test ve hastanın serumuyla testi bunlara örnek olarak gösterilebilir.
Çocuklarda Alerji Testi Nasıl Yapılır?
Bebek ve çocuklarda hem kandan hem de ciltten alerjiyi analiz etmek mümkündür. Duruma göre biri tercih edilir. Ciltten olanı kol veya sırttan uygulanır. Tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi alerjenler deri üzerine damlatılır ve sonuçlar beklenir. Kandan bakılacaksa, kan tahlili yapılır. Çocuk alerji uzmanlarınca uygulanması gerekir.
Çocuklarda Alerji Testi Acı Verir mi?
Ciltten yapılan testler sadece deriye alerjen damlatılmasından ibaret olduğu için acı-ağrı vermez. Kan alma veya enjeksiyon gibi yöntemler hafif can yakıcı olabilir.
Alerji Testi Nerede ve Hangi Bölümde Yapılır?
Türkiye’de çoğu hastanede bu testi yapan poliklinikler mevcuttur. Alerji polikliniği bulunan herhangi bir hastanede bu testi yaptırabilirsiniz. Bu testi yapan en yakın hastaneyi bulunduğunuz konuma göre internetten öğrenebilir, hastanenin müşteri hizmetlerinden telefonla faydalanabilirsiniz. Alerjiden şüphelenen bireyler öncelikle dahiliye bölümüne muayene olmalıdırlar. Doktor gerek gördüğünde alerji testine yönlendirecektir.
Alerji Testinden Önce Nelere Dikkat Edilmelidir?
Test yaptırmadan bir hafta kadar önce kullanılan bazı ilaçların (mide, depresyon, grip ve bazı öksürük ilaçları gibi) kesilmesi gerekebilir. Hasta tarafından bu konuda araştırma yapılmalıdır. Bununla birlikte testten önce bırakılmasına gerek olmayan ilaç grupları da mevcuttur. Test günü ise başta astım olmak üzere alerjik şikayetlerde şiddetlenme varsa ve grip, nezle gibi ateşli bir hastalık mevcutsa test gününün ertelenmesi gerekebilir.
Alerji Testi Aç Karnına mı Yapılır?
Öncelikle neye karşı test yapılacağı bilinmelidir. Açlık-tokluk konusunda doktora danışmak en sağlıklısı olacaktır. Test alerjiye göre farklılık göstereceğinden buna doktorun karar vermesi gerekir. Fakat kan tahlillerine çoğunlukla aç karınla gitmek gerekir.
Alerji Testinin Riski Var mıdır?
Nadiren de olsa istenmeyen reaksiyonlar görülebilir. Bu reaksiyonlar, bazen yaşamı tehdit edecek boyutta olabilir. Bu sebeple deri testinin uygulanma esnasında risk analizinin yapılması ve bazı tıbbi önlemlerin alınması zorunludur.
Test uygulanması sırasında nadir de olsa yaşamı tehdit eden sistematik bir reaksiyon olan anafilaksi gelişebilir. Acil müdahale yapabilecek ekipmanlara sahip kliniklerde yapılmalıdır.
Alerji Testleri Ne Zaman Yapılmalıdır?
Genellikle testin aciliyeti yoktur. Reaksiyonun gelişimine ve hastanın durumuna göre değerlendirme yapılır. Yakın zamanda kullanılan veya kullanmakta olunan bazı ilaçlar test sonucunu etkileyebildiğinden bunlar gözden geçirilmeli, uygun bir zamanda test yapılmalıdır.
Alerji Testi Ne Sıklıkta ve Kaç Kez Yapılabilir?
Öncelikle, gereksiz yere tekrar edilen testlerin reaksiyon riskinde artışa veya yeni duyarlılaşmalara neden olabileceği unutulmamalıdır. Deneyimli alerji uzmanları testin tekrar edilip edilmeyeceğine karar verebilir. Bu, herhangi bir alerjene duyarlılık seviyesini veya yeni oluşan duyarlılıkları tespit eder. Yazımızın bu kısmına kadar olan bölümünde alerji testi hakkında bilgi verdik. Bu kısımdan sonraki bölümde ise alerji hakkında kısa bilgiler vereceğiz.
Alerji Testini Her Hekim Yapabilir mi? Kimler Alerji Testi Yapar?
Alerji ve immünoloji uzmanları tarafından yapılmaktadır. Testin uygulama becerisini kazanmak için teorik ve uygulama eğitimlerinin alınmış olması önemlidir. Özellikle test sonuçlarının yorumlanma kısmı çok mühim olduğundan ancak bu konuda deneyimli alerji ve klinik immünoloji uzmanları tarafından yapılmalıdır. Ayrıca alınması gereken önlemlerin tespitinde de testi kimin yaptığı önemli rol oynar.
Alerjen Nedir?
Vücudumuzda alerjik reaksiyonların başlamasına sebep olan maddelere alerjen denir. Alerjik hastalıklara neden olan bu maddeler vücudumuza solunum yolu, deri, ağızdan veya enjeksiyon yoluyla girebilmektedir. Alerjenin miktarı ise kişiden kişiye değişir. Kimileri aynı oranda maddeyi kolaylıkla tolere edebiliyorken; kimileri ciddi reaksiyonlar gösterebilir. Eğer bağışıklık sistemi alerjik reaksiyona eğilimli ise alerjenin ulaştığı organda bulgular meydana gelir.
En sık karşılaşılan alerjenler şunlardır:
- Çeşitli gıdalar (süt, yumurta, soya, deniz ürünleri, meyve, kuruyemiş)
- Arı sokmaları
- Bazı ilaçlar
- Kimyasal reçineler, lastik, nikel
- Ot ve ağaç polenleri
- Evcil hayvan deri veya tüyleri
- Ev ve toz akarları
- Mantar veya küf sporları
- Kauçuk tarzı bazı maddeler
- Küpe, kolye, yüzük tarzı takılar
Alerji Belirtileri Nelerdir?
Alerjik durumlar çoğunlukla alerjene maruz kalındıktan çok kısa bir süre sonra oluşur. Her bireyde farklılık gösteren belirtilerin yoğunluğu değişebilir. Belirtiler yıllarca görülmeyip yıllar sonra tekrardan gelebilir. Sıralanan belirtiler, alerji türüne göre değişebilir.
Sayılabilecek en genel belirtiler şunlardır:
- Deride kaşıntı ve döküntü
- Hapşırma
- Tıkalı veya akıntılı burun
- Sulu, kaşıntılı ve kızarmış gözler
- Hırıltılı nefes alıp verme ve öksürük
- Nefes darlığı
- Astım veya egzama semptomlarının kötüleşmesi
- Vücudun çeşitli bölgelerinde şişlikler
En Sık Görülen Alerjik Durumlar Nelerdir?
En sık görülenleri; saman ve göz nezlesi, alerjik rinit ile astım, egzama, kurdeşen (ürtiker), besin alerjisi gibi durumlardır. Sayılan tüm bu durumlar kendini gösterdiğinde şüphelenip, uzman bir hekim tarafından tespit için test istenmelidir.
Alerji Hastalarının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
Güneş gören, rutubetsiz ve aydınlık evler tercih edilmelidir. Çünkü küf ve mantarlar nemli ortamlarda kolayca ürerler. Bir diğer husus olarak odada çok fazla toz tutacak eşyalar bulundurulmamalıdır. Hayvan tüylerine alerjisi olanlar yün ve kuş tüyünden yapılmış yastık, yorgan ve yatakları kullanmamalıdır.
[renkbox baslik="Grip Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi" link="https://bilgihanem.com/grip-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2018/05/grip-hakkinda-bilgiler-1024x597.jpg" renk="mavi" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Sigara, temizlik ürünleri gibi maddeler alerji hastalarından uzak tutulmalıdır. Bunlar dışında parfüm, oda spreyi, saç spreyi ve deodoranttan uzak durulmalıdır. Ayrıca grip, sinüzit gibi hastalıklara karşı her daim önlem alınmalıdır. Her rahatsızlıkta olduğu gibi alerjik reaksiyon durumlarında da beslenmeye dikkat edilmelidir.
