Yaklaşık 25 cm uzayan boyları ve her renkten çiçekleri ile çok yıllık bir bitki olan çuha çiçeği, sağlığa olan olumlu etkileri ile de adından söz ettirmektedir. Bahar çiçeği ve ayı kulağı gibi isimleri de çuha çiçeğinin bilinen diğer isimleri arasındadır. Saponin içermesinden dolayı oldukça değerli bir bitki niteliğindedir. Kökleri ve çiçekleri ile birlikte kullanılmaya uygun olan çuha çiçeği, bitki çayı olarak sıkça tüketilmesi tavsiye edilen bitkiler arasındadır.
Çuha çiçeği, içeriğindeki yağının çıkarılarak da kullanılması uygun bir bitkidir. Çuha çiçeği yağı, çiçeği kadar faydalı olan ve kullanımı daha pratik olan faydalı alternatiflerden biridir.
[renkbox baslik="Ciğer Otu Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/ciger-otu-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/10/ciger-otu-hakkinda-bilgi.jpg" renk="mor" yenisekme="evet"][/renkbox]
Bağışıklık sistemini güçlendirici etkisinden dolayı, hastalıklardan korunmak için kullanılmalıdır. Olumsuz yan etkisi bilinçli kullanıldığı takdirde yok denecek kadar az olan çuha çiçeği, yararları ile sağlık getiren bir bitkidir.
Çuha Çiçeği Nedir?
Altın sarısı rengindeki çiçeklerinin bir sap üzerinde dizilmiş olduğu çuha çiçeği, bahar çiçeği adı ile bilinen faydalı bitkilerden biridir. Tam olarak faydalanmak için Nisan ve Mayıs aylarında toplanarak gölgede kurutulması uygundur.
Pek çok yerde yetişmesi mümkün olan çuha çiçeği, genellikle Doğu Anadolu Bölgesi'nde görülmektedir. Magnezyum ve çinko içermesi, çuha çiçeğinin oldukça kıymetli bir bitki olmasına neden olurken, isteğe göre haşlanıp salatalara ya da yemeklere katılarak yenebilir.
Kalp sağlığı ve dolaşım sisteminin düzenli olması için uzmanların mutlaka önerdiği çuha çiçeği, daha pek çok yararı ile şifa dağıtmaktadır. Gölge yerleri seven çuha çiçeğinin sıcaklık tercihi ortalama 10-15 derecedir. Ekimi ise Eylül ve Ekim aylarına denk gelmektedir.
Çuha Çiçeği Nasıl Yetiştirilir? Bakımı Nasıl Olmalıdır?
Hem güzel ve rengarenk görüntüsü hem de sağlığa olan faydaları ile bitkiler aleminde önemli bir yeri olan çuha çiçeğini isterseniz siz de evlerinizde rahatlıkla yetiştirebilirsiniz. Parklarda veya çiçekçilerde görmeye alışkın olduğumuz bu bitkini bakımı ve yetiştirme kuralları hakkında önemli bilgileri siz değerli okuyucularımızla paylaşmaya çalışacağız.
Çuha çiçeğini isterseniz bir seradan fide halinde alıp, isterseniz de doğrudan tohum halinde alarak kendiniz de büyütebilirsiniz. Tohumdan yetiştirmek biraz zahmetli ve sabır isteyen bir uğraş olduğundan insanlar genellikle fideden yetiştirme yöntemini tercih etmektedirler.
Şiddetli rüzgardan ve doğrudan güneş ışığından rahatsız olan çiçeği, yarı gölgeli bir yere koymalısınız. Saksının alt tarafında suyun sızabileceği bir kap mutlaka bulundurulmalıdır. Torf bakımından zengin toprak türlerini sevmektedir.
Fidenizi köküne zarar vermeden biraz derinlikte açtığınız toprağın içerisine yerleştirin. Aşırı sudan hoşlanmayan bitkiyi yazın haftada iki, kışın bir defa sulamak yeterli olacaktır. Fakat yazın çok sıcak geçtiği illerden ikiden fazla da su ihtiyacı duyabilir. Sulama yapmadan evvel toprağın tamamen kuruduğundan emin olmalısınız.
Gelişimine bağlı olarak yılda bir defa saksısını değiştirmenizi önerdiğimiz çuha çiçeğine, çok basit kurallar çerçevesinde baktığınız sürece yıllarca canlılığını koruyacaktır. Uzun ömürlü olan bitkiye bu nedenle on bir ay çiçeği ismi de verilmiştir.
Kuruyan ve çürüyen dalları kesilerek budama işlemi yapılmalıdır. Bu işlem çiçeği sağlığı için oldukça önemli bir detaydır. Nisan ve Haziran aylarında köke zarar vermeden toprak değişimi yapılmalıdır. Bu işlem de daha sağlıklı ve verimli şekilde büyümesini sağlamaktadır.
Çuha Çiçeğinin Türleri Nelerdir?
Çuha çiçeğigiller ailesine mensup çok fazla çuha çiçeği türü bulunmaktadır. Bunlardan en çok bilinen ve yetiştirilenleri şunlardır;
- Mavi kubbeli çuha çiçeği (Primula alcalina)
- Kuş gözlü çuha çiçeği (Primula algida)
- Allioni çuha çiçeği (Primula allionii)
- Mehtap çuha çiçeği (Primula alpicola)
- Alp çuha çiçeği (Primula angustifolia)
- Turuncu çiçekli çuha çiçeği (Primula aurantiaca)
- Primula aureata
- Ayıkulağı (Primula auricula)
- Primula auriculata
- Kuzey çuha çiçeği (Primula borealis)
- Primula boreiocalliantha
- Primula bracteosa
- Primula bracteata
- Primula bulleyana
- Burma çuha çiçeği (Primula burmanica)
- Primula calderiana
- Yakut renkli dağ çuha çiçeği (Primula capillaris)
- Başlı çuha çiçeği (Primula capitata )
- Beyaz çiçekli çuha çiçeği (Primula chionantha)
- Yunnan çuha çiçeği (Primula chungensis)
- Clark çuha çiçeği (Primula clarkei)
- Clusius çuha çiçeği (Primula clusiana)
- Rila çuha çiçeği (Primula deorum)
- Arktik çuha çiçeği (Primula eximia)
- Unlu çuha çiçeği (Primula farinosa)
- Tam yapraklı çuha çiçeği (Primula integrifolia)
- Erguvani çuha çiçeği (Primula juliae)
Çuha Çiçeği Nasıl Kullanılır?
Dağlık bölgelerde doğal olarak yetişmekte olan çuha çiçeği, Nisan ve Mayıs aylarında toplanmaya uygundur. Toplanan çiçeklerin gölgede kurutulup saklanması, uzun zaman çuha çiçeğinden fayda görmeyi sağlar.
Bir tutam alınıp kaynar su ile demlendiğinde, sağlık açısından oldukça faydaları olan bir bitkidir. Çuha çiçeğini taze olarak tüketmek isteyenlerin, direkt olarak haşlayıp yemeklerin yanında tüketmelerinde hiçbir sakınca yoktur.
Her bayanın ortak sorunlarından biri olan adet ağrısı ve sancılarına karşı çuha çiçeğini evde bulundurmak, şiddetli ağrıların dinmesine yardımcı olur. Çuha çiçeğinden elde edilen yağı da, omurilik rahatsızlıklarına iyi gelmektedir.
İsteğe göre sadece kökleri haşlanarak tüketilebilir. Bu şekilde idrar yollarındaki hastalıkların iyileşmesi sağlanır.
Çuha Çiçeğinin Faydaları Nelerdir?
Çuha çiçeğinden en çok fayda görülecek sağlık sorunlarından biri, uyku düzensizlikleridir. Sağlıklı olmanın ilk kurallarından biri olan kaliteli uykuyu mümkün hale getiren çuha çiçeği, sinir ve stresi yok eden etkisi ile uykuya kolay dalabilmeyi sağlamaktadır.
Çuha çiçeği yağı ise basur hastalığına karşı birebirdir. Kalp sağlığını koruyucu etkisi, kalp krizi geçirme riskini en aza indirgemektedir. Şeker hastaları çuha çiçeği bitkisini kullandığı takdirde, hastalığın ilerlemesini önleyebilirler.
Cilt sağlığına da olumlu etkisi olan çuha çiçeği, sivilce ve aknelerin ciltten arınmasını sağlar. Migren ve baş ağrısının daha az görülmesini sağlamanın yanında bağışıklık sistemini büyük ölçü de kuvvetlendirmektedir.
Çuha çiçeğinin bilinen diğer faydaları şunlardır;
- Yukarıda da belirttiğimiz gibi en önemli faydası uykusuzluk sorununu gidermesidir. Uykusu düzensiz olan ve günlük yaşamını olumsuz etkileyecek şekilde bozuk olanlar, yatmadan önce bir fincan çuha çiçeği çayı içerlerse, çok daha rahat uyuduklarını görebilirler.
- El ve ayak titremelerinde faydalı olan bu çiçeğin, parkinson hastalığını tedavisinde de kullanıldığı bilinmektedir.
- Balgam söktürücü etkisi bulunmaktadır.
- Boğmaca ve kronik öksürüğün geçmesinde işe yaramaktadır.
- Epilepsi tedavisine destekleyicidir.
- Grip, nezle ve soğuk algınlığı gibi hastalıkların tedavisinde destekleyicidir.
- Endişe giderici özelliği olan çuha çiçeği stresi azaltmaktadır.
- İdrar yolu enfeksiyonlarında ve böbrek rahatsızlıklarında da çok eski çağlardan bu yana tedavi amacıyla kullanılan bir çiçek olmuştur.
- Bağışıklık sistemini güçlendirerek, birçok hastalığa karşı koruma sağlar.
- Migren benzeri ağır baş ağrılarının azaltılmasında faydalıdır.
- Kan şekerini dengeleyen bitki, şeker hastaları tarafından rahatlıkla kullanılabilmektedir.
- Sinir sistemine faydalıdır. Yoğun stres ve sıkıntı altında olan kişilere önerilmektedir.
- Damar sağlığına iyi gelir. Bu sayede kalp krizi riskini azaltır.
- İnme ve felç geçirme riskini azaltır.
- Ciltte oluşan akne benzeri sivilceleri geçirir. Cildin daha sağlıklı ve parlak görünmesini sağlar.
- Alerjik astım tedavisinde kullanıldığı bilinmektedir.
Çuha Çiçeğinin Yan Etkileri Nelerdir?
Çuha çiçeğinin bilinen bir yan etkisi olmamakla birlikte, doğada bulunan her bitkiyi kullanırken olduğu gibi, bu çiçeği kullanırken de son derece dikkatli olmak gerekiyor.
Aşırı tüketmeye bağlı yan etkilerin görüleceği konusunda bilinçli olmakla birlikte, düzenli ancak az miktarda kullanmaya özen göstermek gerekir. Çuha çiçeği yağının ise, MS hastalığına oldukça iyi geldiği söylenmektedir.
[renkbox baslik="Lale Bitkisi: Çiçeği Nasıl Yetiştirilir? Bakımı Nasıldır?" link="https://bilgihanem.com/lale/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2019/04/lale-bitkisi-cicegi-nasil-yetistirilir-bakimi-nasildir.jpg" renk="kirmizi" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Çuha çiçeğinden yarar görmek için önerilen şekillerde tüketmeye çalışmak ve bir gün içinde fazla tüketmekten kaçınmak gerekir. Aksi halde doğal olan bitkinin içeriğinde bilinmeyen maddelerin bulunması, aşırı tüketmeye bağlı olarak zehirlenmeye neden olabilir.
