Yemeklerin vazgeçilmezi olan beyaz lahana, bitkinin en çok bilinen çeşitlerinden biridir. Turpgiller familyasına (Brassicaceae) ait olan sebze, kat kat açılan bir özelliktedir. Ortalama 25 cm büyüklüğe ulaşan lahana, genellikle sıcak yemek olarak hazırlanmaktadır. Turşu ve sarması da oldukça lezzetli olan lahana, sağlık için son derece yararlı olan ve sık sık tüketilmesi tavsiye edilen sebzeler arasındadır.
İçerdiği B, E, C vitaminleri bakımından zengin olmasının yanı sıra; demir, kalsiyum ve magnezyum vitaminleri de içermektedir. Ülkemizde en çok Akdeniz bölgesinde görülmekle birlikte, tüm dünyada yaygın olarak yetiştirilmekte olan bir sebzedir. Serin ve yağışlı iklimlerde yetişmeye elverişli olan lahananın diğer en çok bilinen çeşidi ise, kara lahanadır.
[renkbox baslik="Mürver Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/murver-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/02/murver-bitkisi-hakkinda-bilgi.jpg" renk="mor" yenisekme="evet"][/renkbox]
Azotlu gübre ile toprağın desteklenmesi, verimin daha bereketli olmasını sağlar. Gerekli olgunluğa ulaşması için göbek bağlaması gereken lahana, aşırı sıcak veya aşırı soğuk havalarda yetişmeye elverişli değildir. Sağladığı faydaların yanında son yıllarda kilo vermeye yardımcı olan özelliği ile de dikkat çekmektedir. Özellikle birçok uzmanın önerdiği lahana diyeti ile sağlıklı bir şekilde kilo verebilirsiniz.
Lahana Nedir?
Birçok çeşidi ile kış aylarında sıkça tüketilen lahana (Brassica oleracea), bir göbek çevresinde oluşan yaprakları ile kat kat görünen bir sebzedir. İlk olarak Yunanlıların keşfettiği bir bitki olarak, dünyada yaygın olarak yetiştirilmekte ve tüketilmektedir.
Lahana yetiştiriciliği oldukça dikkat ve özen gerektiren bir konudur. Sıcak ortamları sever fakat; çok sıcak ya da serin havalara karşı dayanıksız olduğu bilinmelidir. Bu doğrultuda lahananın verimli yetişmesi için ideal sıcaklık yaklaşık 20 derece civarında olmalıdır.
Lahananın Özellikleri Nelerdir?
Lahana denince akla ilk olarak beyaz lahana gelse de, lahananın pek çok çeşidi bulunmaktadır. Çeşitlerine göre özellikleri de farklılık gösteren lahana, genellikle sıcağı seven bir yapıdadır.
Ayrıca yararları saymakla bitmeyen beyaz lahana, kilo verdirme özelliği ile bir dönemin en önemli zayıflama iksirlerinden biri lahana diyetinin baş kahramanıdır. Lahana diyetinin nasıl yapıldığını buradan öğrenebilirsiniz.
İdrar söktürücü ve toksin atıcı özelliklerinden dolayı, hastalıkların oluşmasını önleyerek, daha güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmayı sağlamaktadır.
Yemek olarak tüketilmesinin yanı sıra, çiğ ya da turşu olarak tüketilebilen lahana aynı zamanda uzun süre saklamaya elverişli olmasından dolayı, neredeyse yararlarından tüm yıl boyunca fayda görülecek bir sebzedir.
Lahana Nasıl Yetiştirilir?
Lahana tohumla yetiştirilen bir bitkidir. Tohumları toprağa ekmeden önce bir gün suda bekletmek, daha çabuk filizlenmesini sağlamaktadır. Toprağın ısısının ortalama 10-20 derece arasında olması önerilir.
Torfla karışık toprağa ekilen tohumlar, fısfıs yardımıyla sulanır. Birden sulama yapmak önerilmemektedir. Hafif nemlendirilen toprağın üzeri bir naylon veya streç film yardımıyla kapatılır.
Elbette toprağın havasız kalması önlenmeli ve sık sık kontrol edilerek, kuruduysa yeniden sulanmalıdır. Tohumlar ortalama 8-10 gün içerisinde çimlenmektedir. Çimlenme aşamasına geçildiğinde üzerindeki şeffaf naylon kaldırılır.
Çimlenmeden sonra direkt güneş ışığından korunmalı ve fideye geçene kadar oldukça özenli davranılmalıdır. Fideler daha sonra istenen tarlaya, bahçeye veya saksılara ekilebilir.
Topraktan sökülen fideler havanın daha ılıman olduğu aylarda, toprak ısısının çok düşük olmadığı dönemlerde ekilmelidir. Aksi takdirde kökler çürür ve bitki yetişmez. Fideler arasında 20-30 cm boşluk bırakılmalıdır ve yaklaşık üçte ikilik kısmı toprağın altında kalmalıdır.
Lahanayı ekeceğiniz toprak organik madde bakımından zenin olmalıdır. pH seviyesi ortalama 6,5 seviyesinde olmalı ve fide zamanında güneş ışığını bolca almalıdır. Eğer soğuk iklimlerde yetiştiriliyorsa güneş ışığı çok daha önem teşkil etmektedir.
Gübreleme bu sebzenin yetiştiriciliğinde çok önemlidir. Eğer toprak zengin bir içeriğe sahip değilse, eksik olan mineraller gübreleme yardımıyla telafi edilmelidir. İlkbahar ve sonbaharda toprağa karıştırılan odun külleri de oldukça önemlidir.
Kökleri yüzeye yakın olduğundan aşırı sulama ve rüzgardan olumsuz etkilenir. Bu nedenle bitkinin bakımı ve gerekli işlemler yapılırken köklere zarar verilmemesine özen gösterilmelidir.
Lahana yetişen topraklarda yabani otlar oldukça fazladır. Bu nedenle yabani otlarla mücadeleye ayrıca zaman ayrılmalıdır. Topraktan yabani otlar temizlenirken bitkiye ve köke zarar vermemeye özen gösterilmelidir.
Eğer zararlı otlar köklere zarar verecek şekildeyse elle temizlenmeli ya da kesilmelidir. Fakat kesinlikle çapa benzeri aletler kullanılması önerilmez.
Lahananın Çeşitleri Nelerdir?
Lahana kendi içinde birçok çeşidi bulunan ve her çeşidinin ayrı yararı olan sebzelerden biridir. Türkiye’de çok yaygın yetiştirilmese de, yemeklerde önemli yere sahip olan Brüksel lahanası, ufak boyutu ile diğer lahana çeşitlerinden oldukça farklı bir görünümdedir. Taneli ve sulu yemeği ile oldukça lezzetli yemeklerden biridir.
Kırmızı lahana ise, mor renginde olan ve boyutu beyaz lahana kadar büyük olmayan bir lahana çeşididir. Sıklıkla salatalarda yer alan kırmızı lahana, yararları ile mutlaka tüketilmesi gereken sebzelerden biridir.
Kara lahana ise; Karadeniz bölgesinde en çok yetişme özelliği gösteren ve o yörenin vazgeçilmez lezzetlerinden biridir. Kara lahana sarması ve yemeği gibi çeşitleri ile ıspanağı andıran görüntüsü vardır.
[renkbox baslik="Portakal Nedir? Çeşitleri, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/portakal-nedir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/02/portakal-hakkinda-bilgi.jpg" renk="turuncu" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Beyaz lahana ise hepimizin bildiği, hem turşu, hem yemek yapımında kullanılan, bazen 5-6 kiloya kadar büyüyebilen lahana türüdür. Yaprak lahana ve Milano lahanası ise diğer lahana türlerindendir.
Lahananın Faydaları Nelerdir?
Turşusu, sarması, çorbası ve hatta diyeti bile yapılabilen lahana yazımızın üst kısmında da değindiğimiz gibi birçok çeşit içermektedir. Bunların hepsinin ortak olmasının yanında ayrı ayrı da faydaları bulunmaktadır. İşte lahananın bilinmesi gereken en önemli faydaları;
- Tüm vücut sisteminin düzene girmesine sağladığı olumlu etkilerin yanı sıra, hormonların düzenli çalışmasını da sağlayan lahana, sağlık için mutlaka tüketilmesi gereken besinler arasındadır.
- Asabiyetin yok olmasını sağlar. Kişinin stresini alır.
- Göz ve baş ağrılarının dinmesine yardımcı olmakla birlikte sinirlerin yatışmasında oldukça etkilidir.
- Tam bir C vitamini kaynağı olan lahana, bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesini sağlarken, cilt sağlığının da oldukça iyi seviyede olmasını sağlamaktadır.
- Hem lahanayı beslenme düzeniniz içine dahil ettiğinizde, hem de püre haline getirip cildinize maske yaptığınızda, pürüzsüz bir cilde kavuşabilirsiniz.
- Püre haline getirdiğiniz lahananın içerisine birkaç damla limon damlatıp, saçlarınıza da aynı şekilde maske yapabilirsiniz.
- Kanser hücrelerini yok etme özelliği, lahananın kansere karşı koruyucu etkisini ortaya çıkarmaktadır.
- Kilo vermeyi kolaylaştırıcı etkisi şüphesiz kabul görürken, astım ve göz sağlığına iyi gelmesi de, faydaları arasındadır.
- Beyin sağlığını koruduğu yönündeki kanıtlanmış etkileri, alzheimer hastalığına karşı da koruyucu etki sağladığının ispatıdır.
- İçerisinde; C, K, B6 vitaminleri, manganez, protein, potasyum ve kalsiyum bulunmaktadır.
- Lif oranı çok yüksek olduğundan bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar.
- Anstioksidan açısından zengindir. Bu nedenle serbest radikallerle savaşır ve kanser hücrelerinin oluşumunu önler.
- Kalp ve damar hastalıklarının oluşma riskini azaltır.
- Vücudu enfeksiyonlara karşı korur. Bunu yanında var olan iltihap benzeri oluşumların da geçmesini sağlar. 1000 tane Çinli kadın üzerinde yapılan araştırmada, lahana yiyenlerin yemeyenlere kıyasla çok daha az iltihap oluşumuna maruz kaldığı tespit edilmiştir.
- Romatoid artrit şikayetlerinin azalmasına yardımcı olur.
- Kollajen içeren bitki cilde esneklik kazandırır. Bu sayede yaşlanmayı geciktirdiğini de söyleyebiliriz.
- Yeşil ve beyaz lahanalara kıyasla kırmızı lahanalarda antioksidan miktarı daha fazladır.
- Sindirim sisteminin düzenli bir şekilde çalışmasını sağlar. Bu sayede hemoroid oluşumunu önler.
- Tansiyon düşürücü etkisi bulunmaktadır.
- Kolesterol seviyesini düzenler.
